روزنامه خراسان: شرکت زغال سنگ پروده طبس با وسعتی بالغ بر ۳۰ هزار کیلومتر مربع و با ذخیره اکتشافی ۲.۵ میلیارد تن زغال کک شو و زغال سنگ حرارتی در ۴ ناحیه پروده، نایبند، مزینو و آبدوغی، یکی از بزرگ ترین ناحیه های زغالی در خاورمیانه است که عملیات شناسایی و اکتشافی روی آن از سال ۱۳۵۷ انجام گرفته است و هم اکنون نیز ادامه دارد.
با توجه به بررسی به عمل آمده و به منظور تامین نیاز زغال سنگ کک شو صنعت فولاد ایران، ناحیه پروده با وسعت ۱۲۰۰ کیلومتر مربع و ذخیره زمین شناسی ۱.۱ میلیارد تن، به عنوان بزرگترین حوزه زغال سنگ کک شو در ایران معرفی شد و از سال ۱۳۷۱ مطالعات امکان پذیری و بهره برداری از آن، به روش استخراج تمام مکانیزه آغاز شده است.
در نتیجه در قالب مرحله یک با تولید ۱.۵ میلیون تن زغال سنگ خام (۷۵۰ هزار تن کنسانتره) از پروده یک و مرحله ۲ با تولید ۹۰۰ هزار تن زغال سنگ خام (۴۵۰ هزار تن کنسانتره) از پروده ۴، در مجموع ۲.۴ میلیون تن (۱.۲میلیون تن کنسانتره) طراحی معدنی شده است.مدیر پشتیبانی فنی شرکت زغال سنگ پروده طبس در بازدید خبرنگاران از معدن گفت: بزرگترین معدن زغال سنگ خاورمیانه به وسعت ۳۰ هزار کیلومتر مربع در طبس وجود دارد. وسعت حوزه زغالی طبس ۱۲۰۰ کیلومتر مربع به ابعاد ۳۰ کیلومتر در ۴۰ کیلومتر است و تاکنون حدود ۲.۵ میلیارد تن زغال سنگ در این ناحیه کشف شده است که ۱.۱ میلیارد تن از آن، در معدن پروده و ۱.۴ میلیارد تن در معدن مزینو وجود دارد.«زمانی» احداث مسیر ریلی به طول ۴۷ کیلومتر، احداث جاده ارتباطی طبس به معدن، آبرسانی، برق رسانی و احداث تاسیسات فنی را، ازجمله کارهای انجام شده توسط شرکت زغال سنگ پروده طبس بیان کرد.وی خاطرنشان ساخت: کارخانه زغال شویی طبس با ظرفیت شست و شوی ۳۰۰ تن زغال در ساعت، یکی از بزرگ ترین کارخانه های زغال شویی است که شست وشوی همه زغال های معادن طبس و منطقه را ظرف مدت ۱۵ روز انجام می دهد.وی با اشاره به سیلوهای ۶۰۰۰ و ۲۰۰۰ تنی بارگیری زغال با قطار گفت: بیشترین حجم زغال سنگ به ذوب آهن اصفهان و بقیه به زرند کرمان حمل می شود.وی مرحله دوم طرح را تجهیز و احداث کارگاه های استخراج معدن زغال سنگ «پروده ۴» عنوان کرد که هدف آن، تولید ۷۵۰ هزار تن زغال سنگ خام است.وی هدف از اجرای طرح «پروده ۴» را رهایی کشور از وابستگی به واردات اولیه، خودکفایی در تامین زغال سنگ صنایع فولاد کشور، صرفه جویی در مصرف ارز، ایجاد اشتغال و محرومیت زدایی بیان کرد.
مسئول واحد ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) این شرکت نیز به بیان تذکرات و موارد ایمنی، برای ورود به معدن پرداخت.«جواد علیزاده» گفت: دوره آموزشی زیرزمینی حتی برای تمامی افرادی که قرار است از معدن بازدید کنند برگزار می شود. یکی از افتخارات ما نیز این است که در مدت ۲۰ سالی که این معدن افتتاح شده است، در بخش دولتی حادثه منجر به فوت نداشته ایم.وی خاطرنشان ساخت: معادن طبس، از جمله معادنی است که گاز متان (CO2) زیادی دارد.
وی عمق تونل را ۴۵۰ متر از سطح زمین اعلام و تصریح کرد: قرار است ما تا عمق ۳۵۰ متری پایین برویم.طول مسیر طی شده ۶ کیلومتر به صورت شیب دار است که ۳ کیلومتر را با واگن و ۳ کیلومتر را، پیاده طی می کنیم.معدن محیطی است تاریک که در بعضی از نقاط آن آب های زیرزمینی از سقف جاری است. در جای جای تونل تهویه های بزرگی نصب است که صدای زیادی هم دارد. در بعضی قسمت ها هم چراغ هایی برای روشنایی نصب شده است.در بعضی جاها کف تونل کاه ریخته شده است که مدیرعامل شرکت در این باره می گوید: از کاه برای درزگیری و جلوگیری از ریزش تونل استفاده می شود. سقف آن را با ایرانیت و تیرآهن محکم کرده اند تا ریزش نکند و به وسیله چوب و جک، اهرم شده است.در طول مسیر مسئول واحد ایمنی، بهداشت و محیط زیست معدن، کریتی (مدیرعامل واحد زغال سنگ پروده طبس) و مکاریان (مسئول روابط عمومی این شرکت) همراه گروه بودند که همیشه یک نفر در جلو و یک نفر از آنان پشت سر آخرین نفر حرکت می کرد تا فردی گم نشود یا عقب نماند.حد مجاز گاز CO2 در تونل ۰.۷ درصد است که در بعضی از قسمت ها این میزان به ۲ درصد نیز می رسید. هرگاه نیز میزان گاز بیشتر از حد مجاز بود اجازه عکاسی داده نمی شد.در عمق حدود ۲۰۰ متری سطح زمین قرار داشتیم و رطوبت داخل تونل، نفس کشیدن را مشکل می کرد.ترس و اضطراب بر ما که بار اول ورودمان به تونل بود چیره شد. برخی از ما که قبل از ورود به تونل از این که تا عمق ۴۵۰ متری نمی رویم ناراحت بودیم، در میانه راه و عمق ۲۰۰ متری درخواست بازگشت داشتیم ولی چاره ای جز ادامه مسیر نبود.در قسمتی از تونل حفاری با دستگاهی تمام مکانیزه به نام «رودهدر» انجام می شود که در سال ۱۳۷۷ خریداری و نصب شده است. زغال هایی که توسط این دستگاه تراشیده می شود، روی نوار نقاله می ریزد و به پایین تونل و سپس به خارج معدن حمل می شود. سقف آن جا به وسیله جک ها نگه داشته می شود. پس از آن که قسمتی حفاری شد، جک ها به صورت اتوماتیک به سقف و دیواره تونل فشار می آورد تا آن را نگه دارد.
بعضی وقت ها هنگام حفاری زغال قسمتی از سقف ریزش می کرد و ترس ما به گمان این که تونل در حال ریزش است بیشتر می شد.از این جا به بعد مسیر مشکل تر، با شیب بیشتر و تنگ تر می شود. به گونه ای که باید از بین نوار نقاله و دیواره تونل عبور کنیم و به سمت پایین برویم.
در بعضی قسمت ها شیلنگ های دستگاه ها، عبور را مشکل می کرد و در آن تاریکی و فضای تنگ، باید از بین آن ها هم رد می شدیم. در این جا سقف کوتاه است و باید به صورت نشسته و کمرخم، بقیه مسیر را ادامه دهیم.در بعضی از قسمت ها افرادی اپراتور دستگاه ها هستند. در نقطه ای فردی با بیل زغال هایی را که کف تونل ریخته است، روی نوار نقاله می ریزد. در این جا هرکس کار خود را انجام می دهد و هر فردی مسئول ایمنی خود است.هر لحظه ممکن است حادثه ای ناگوار به وجود آید، جرقه ای کوچک مساوی است با انفجاری بزرگ.چشم ها که گرد زغال در آن نشسته است، می سوزد و امکان شستن آن نیز فراهم نیست.در طول تونل کپسول های آتش نشانی و قسمت هایی به عنوان جان پناه وجود دارد. در فاصله های ۱۸۰ متری نیز تلفن های زیرزمینی قرار دارد که شبیه بی سیم عمل می کند.در کنار هر دستگاه دکمه ای قرمز وجود دارد تا هرگاه کارگران احساس خطر کردند، آن دستگاه با فشار خاموش شود. در کنار نوار نقاله نیز سیمی وجود دارد تا در صورت احساس خطر، با کشیدن آن دستگاه رودهدر متوقف شود.بعد از طی مسافتی حدود ۳ کیلومتر به عمق ۳۵۰ متری می رسیم که در آن جا واگن منتظر است و با آن از تونل خارج می شویم.در خارج از تونل نیز کارگران نوبت بعدی آماده ورود به تونل هستند و… تلاش هم چنان ادامه دارد.
مدیرعامل شرکت زغال سنگ پروده طبس به پرداخت بخشی از بدهی ۱۷ میلیارد ریالی این شرکت به فرمانداری طبس در آینده نزدیک اشاره کرد و گفت: براساس مصوبه هیئت دولت، باید دو درصد از محل فروش شرکت زغال سنگ پروده به عنوان نماینده استانداری یزد در اختیار فرمانداری طبس قرار گیرد تا برای عمران شهرستان هزینه شود.«کریتی» افزود: با توجه به این که معادن زغال سنگ «پروده طبس» فعالیت خود را از خرداد ماه سال ۱۳۸۷ به صورت مکانیزه آغاز کرده است هنوز نوپاست و هم چنین به دلیل بحران اقتصادی که در سال ۱۳۸۸ جهان را فرا گرفت، امکان پرداخت این دو درصد برای ما مهیا نشد. تاکنون در مجموع نیز تنها حدود ۳ میلیارد ریال از این مبلغ پرداخت شده است.وی به برگزاری مزایده برای صادرات ۵۰ هزار تن زغال، اشاره کرد و یکی از مهم ترین مشکلات در مسیر صادرات را قیمت بالای حمل محصولات بیان کرد.وی بازارهای هدف مجموعه تحت مدیریت خود را، کشورهای چین، هندوستان و ترکیه عنوان کرد و اظهار داشت: حداقل ۵ میلیارد تومان از محصولات ما دپو شده است و مبلغ زیادی نیز از ذوب آهن اصفهان طلب داریم.
وی آینده زغال سنگ را بسیار درخشان دانست و افزود: پس از انجام برخی تعمیرات در کارخانه ذوب آهن اصفهان و وارد مدار شدن واحد جدید کک سازی آن کارخانه، از خرداد ماه سال ۱۳۹۱، سالانه به حدود یک میلیون و ۲۷۰ هزار تن کنسانتره زغال سنگ یعنی معادل تمام تولید فعلی زغال سنگ ایران نیاز داریم. ضمن این که کارخانه های کک سازی دیگری نیز در حال احداث و راه اندازی است.