میوه «فرهنگ بومی» از درخت «علم غیربومی» برداشت نمی‌شود

ما ایرانی ها به تولیدات خارجی علاقمندیم تا آنجا که تولیدکنندگان داخلی برای راضی کردن ما و فروش محصولاتشان ناچار به استفاده از اتیکت و برندها ی خارجی می شوند؛ اما چرا؟ نگاه متفاوت یک آموزگار به این موضوع…

به گزارش پایگاه خبری طبس نیوز، سهیلا ملک محمدی شاهوردی/ این روزها زیاد شعار «ایرانی، ایرانی بخر» را می شنویم. شعاری چند منظوره که در ظاهر یک شعار اقتصادی است اما ریشه در فرهنگ دارد و مبنای آن «باور ایران» است. بهتر است ریشه های عدم باور به مبنای این شعار و گرایش به تولیدات خارجی را کمی عقب تر جستجو کنیم. آنجا که پایه های تربیت و خودباوری یک انسان در محیط هایی مانند مدرسه و در ابتدایی ترین منابع مطالعاتی یک انسان، یعنی کتاب های درسی شکل می گیرد؛ وقتی که یک دانش آموز از آموزگارش می پرسد: «چرا در کتابهای درسی ما هیچ فرمول یا نظریه ای از دانشمندان مسلمان و ایرانی نیست؟»

بله، نیست. در کتابهای درسی ایرانی مبانی و تعاریف علوم پایه به فرضیات دانشمندان غربی مُهر شده و هر ساله دانش آموزان ایرانی این مفاهیم را با مبانی فلسفی دانشمندان غربی مطالعه می کنند. اما یک سوال اساسی مطرح است: آیا تاریخ علمی ایران خالی از وجود نظریه پردازان و دانشمندانی است که به فرمول‌بندی نظام هستی پرداخته باشند و آیا هیچ گاه آنان از پیشگامان توسعه مبانی نظری علوم پایه و علوم انسانی نبوده اند؟

مرور کتاب های درسی و نگاه به آنها با زاویه دید «محتوای ایرانی» داده های زیادی دارد. این منابع مطالعاتی پایه تقریباً از حضور دانشمندان ایرانی خالی است یا حداکثر چند جایی در حاشیه های کتاب های درسی و به صورت مطالعه آزاد-که اصولاً توسط آموزگار حذف می شود- از ابن هیثم و غیاث الدین جمشید کاشانی و ابوریحان بیرونی نام برده شده و این تمام تلاشی است که در کتاب های درسی برای معرفی دانشمندان ایرانی و مسلمان به دانش آموزان این سرزمین شده است.

دانش آموز ایرانی از کجا باید بداند که ابن سینا معرف اصلی یکی از مهم ترین کمیت های علم فیزیک یعنی «پتانسیل» است و پایه گذار «روش تجربی» علم معاصر؟

یا اینکه ابن هیثم- این شخصیت حاشیه‌نشین کتاب های درسی فیزیک -اولین دانشمند فیزیک نور در جهان است و به دید برخی پژوهشگران نخستین دانشمندی است که سرعت صوت را محاسبه کرده‌ و پدر علم فیزیک نور است.

چقدر کتاب های درسی ما در انتظار نظریات و تعاریف دانشمندانی چون ملاصدرا و سهروردی از مفاهیم پایه ی فیزیک و فلسفه مانند، مکان، زمان و حرکت هستند.

وقتی کتاب های درسی ایرانی تا این حد با دانشمندان و مفاخرش بیگانه است، چطور می توان توقع داشت که فرزندانی که با همین آموزه ها سالها رشد می کنند به فرهنگ غریبه و احیاناً محصولاتش گرایش نداشته باشند؟

فرهنگ آموزشی ما این گرایش به خارجی! را از کودکی در وجودمان نهادینه کرده. واقعیت این است که علم ارزش دارد و ارزش آفرین است٬ دنیای جذاب دانستن است٬ این دنیای جذاب در کشور ما رنگ و بوی بیگانه دارد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

11 + 10 =