تجارت جهانی مزایای زیادی برای کشورهای جهان داشته است. اما مسئله این است که در روند فعلی جهانی سازی مزایای حاصل از تجارت خارجی به طور عادلانه بین مردم کشورها توزیع نشده است.
«بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی» سازمانی بین‌المللی است که همکاری و مشارکت‌های پولی و مالی را تقویت می‌نماید و به عنوان یک بانک به بانک‌های مرکزی کشورهای جهان خدمات میدهد. این بانک در گزارش اخیر خود به کشورهای جهان هشدار داده است که روند فعلی جهانی سازی که در آن برقراری روابط آزادتر بین کشورهای جهان مطرح است، موجب افزایش نابرابری در داخل کشورها شده است.
در حال حاضر سران بسیاری از کشورهای جهان به شعارهای حمایت‌گرایانه روی آورده‌اند و از طرف دیگر این شعارها در بین مردم نیز از محبوبیت بیشتری در مقایسه با سال‌های قبلتر برخوردار شده است. انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، رای مردم بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا و افزایش تمایل مردم کشورهای اروپایی به احزاب ملی گرا شواهدی بر این حقیقت آشکار است. به عقیده این نهاد جهانی و بسیاری از کارشناسان دلیل تغییر رویکرد مردم جهان، مشکلاتی است که روند فعلی جهانی سازی در زمینه نابرابری در بین کشورها ایجاد کرده است.
بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی سالانه گزارشی از وضعیت حاکم بر جهان ارائه میدهد. این بانک گزارش سالانه اخیر خود را به بحث و بررسی در زمینه وضعیت فعلی جهانی سازی و تأثیرات آن بر نابرابری اختصاص داده است. در این گزارش آمده است جهانی سازی مزایای زیادی برای کشورهای جهان داشته به طوریکه موجب شده است فقر مطلق مقدار قابل توجهی کاهش یابد و استاندارد زندگی مردم کشورهای جهان به طور متوسط بهبود یابد. اما روند فعلی جهانی سازی کمبودهایی نیز داشته که موجب تشدید نابرابری در کشورها شده است.
کنار گذاشتن گسترده تجارت خارجی و بازگشت به حالت انزوای کشورها به طور گسترده‌ای بر سطح زندگی مردم کشورهای جهان اثر منفی خواهد داشت. تجارت جهانی مزایای زیادی برای کشورهای جهان داشته است. اما مسئله این است که در روند فعلی جهانی سازی مزایای حاصل از تجارت خارجی به طور عادلانه بین مردم کشورها توزیع نشده است. از طرف دیگر عواملی همچون فناوری‌های خاص موجب شده شکاف موجود بین افراد ثروتمند و فقرا گسترده تر گردد.
در واقع در روند فعلی جهانی سازی در کنار افزایش سطح درآمد کشورها، سطح نابرابری نیز افزایش یافته است. برای اثبات این مدعا شواهد زیادی وجود دارد. اما تلاش برای کنار گذاشتن کلی روابط خارجی و بازگشت به دوران انزواگرایی پاسخ مناسبی برای این مشکل بزرگ نیست.
درحال حاضر نهادهای حامی جهانی سازی تنها به تکرار توصیه‌های کلی نهادهایی همچون صندوق بین‌المللی پول و سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در زمینه جهانی سازی بسنده کرده‌اند و به این مسئله توجهی ندارند که هر سیاستی برای اعمال در هر کشور نیازمند اصلاح و بومی سازی است. این مسئله موجب شده است توصیه‌های جهانی سازی در برخی کشورها نتایج مناسبی را درپی نداشته باشد.
در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ با مواضعی ضد جهانی سازی توانست اعتماد بسیاری از مردم این کشور را جلب نماید. با اینحال در آمریکا نیز مردم این کشور مزایای آشکار افزایش تعاملات تجاری با دیگر کشورها را پذیرفته‌اند و مشکل را در مدیریت دولت در زمینه توزیع عادلانه منافع حاصل از آن می‌دانند.
در این گزارش به دولت‌ها توصیه شده تا سیاست‌های مناسبی را در زمینه ایجاد انعطاف در بازار نیروی کار اتخاذ نمایند تا کارگرانی که به دلیل تجارت خارجی شغل خود را از دست می‌دهند بتوانند به سرعت کار دیگری را پیدا نمایند و مشغول کار گردند. علاوه بر این در این گزارش از نهادهای مالی بین‌المللی درخواست شده تا سیاست‌هایی را به منظور ایجاد پایداری در نظام مالی جهانی در دستور کار قرار دهند.
در گزارش بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی آمده است که گرچه روند فعلی جهانی سازی مشکلاتی را از ناحیه نابرابری برای کشورها ایجاد کرده اما به جای کنار گذاشتن تجارت خارجی و حرکت به سمت انزوای داخلی، لازم است با اعمال سیاست‌های مناسب، مشکلات موجود بر طرف گردد. تنها در این صورت است که در کنار بهره‌مندی از مزایای افزایش تعاملات تجاری امکان توزیع عادلانه ثروت برای نسل‌های بعدی فراهم خواهد شد.
در این گزارش آمده است که روند فعلی جهانی سازی از منظر افزایش هزینه‌ها و مخاطرات تبادلات مالی نیز مشکلات زیادی برای مردم ایجاد کرده و در این زمینه نیز لازم است مشکلات موجود به درستی مدیریت گردد.
نمیتوان این حقیقت را انکار کرد که حرکت به سمت جهانی سازی مزایای فراوانی برای اقتصاد جهانی داشته است؛ افزایش تعاملات تجاری موجب افزایش رقابت پذیری، دستیابی به فناوری‌های جدید، افزایش بهره‌وری و ارتقاء کارایی اقتصاد جهانی شده است. افزایش رشد اقتصادی توانسته‌است تاحدودی در کاهش فقر در بین کشورها تأثیری مثبت داشته باشد. تسهیل دسترسی به منابع مالی ارزان قیمت و کالاها و خدمات با کیفیت در سراسر جهان از مزایای جهانی سازی بوده است.
با اینحال روند فعلی جهانی سازی معایب آشکاری دارد که این موارد نیز قابل انکار نیستند. معایب روند فعلی جهانی سازی به طور خاص در زمینه تشدید نابرابری در داخل کشورها موجب شده است بسیاری از مردم جهان مزایای شمرده شده برای جهانی سازی را درک نکنند و اکنون موجی از مخالف با جهانی سازی در بسیاری از کشورها ایجاد شده است.
در گزارش بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی درخصوص اقدامات لازم برای بهبود وضعیت حاضر، یکی از راهکارها ایجاد شفافیت در عملکرد شرکت‌های بزرگ و چند ملیتی است؛ به طوریکه امکان دریافت مالیات عادلانه از این شرکت‌ها را در تمامی کشورهای جهان فراهم گردد.
سازوکارهای فعلی نظام تجاری و نظام مالی جهانی به‌گونه‌ای است که شرکت‌های چند ملیتی به سادگی می‌توانند فعالیت‌های خود را به‌گونه‌ای گزارش نمایند که کمترین مالیات را بپردازند. در صورتی که بتوان از فرار مالیاتی این شرکت‌ها جلوگیری کرد، مزایای حاصل از جا به جایی آزاد منابع مالی به طور عادلانه‌تری توزیع خواهد شد و نیروی کار کشورهای فقیرتر بیش از گذشته بهره‌مند خواهند شد. این مسئله میتواند تأثیری بسزا بر کاهش نابرابری حاصل از روند فعلی جهانی سازی داشته باشد.
دریافت مالیات عادلانه از فعالین کسب و کار و باز توزیع منابع بین مردم کشورها یکی از راهکارهای اصلی رفع نابرابری موجود در جوامع است.
منبع: گاردین
انتهای متن/