رئیس جمهور چین پس از مذاکرات طولانی با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی خود، درحالی اجرای تحریم‌های جدیدی را علیه اقتصاد کره شمالی امضا کرد که بسیاری از کارشناسان اقتصادی براین باورند این تحریم‌ها نمی‌تواند مانع سیاست‌های پیونگ‌یانگ شده و در نهایت به شکست دونالد ترامپ منجر خواهد شد.
براساس آخرین اخبار منتشر شده رئیس‌جمهور چین ممنوعیت صادرات و واردات برخی اقلام مصرفی را از کره شمالی اعلام کرده است که این اقلام عبارتند از:سرب، ماهی فرآوری شده و برخی اقلام پوشاک از کره شمالی به چین که از سپتامبر سال جاری ممنوع می‌شود و در عین حال چین هم صادرات کره، روغن نباتی و برخی اقلام خوراکی دیگر را به این کشور ممنوع اعلام کرده است.
اما در این میان بسیاری از کارشناسان اقتصادی و متخصصان روابط بین‌المللی براین باورند چنین تحریم‌هایی صرفا جنبه تبلیغاتی برای کشور چین و نمایش قدرت ترامپ است، درحالی که هیچ تاثیری در سیاست‌های پیونگ یانگ نخواهد داشت. این افراد معتقدند دونالد ترامپ با فشارهای بی‌موردی که به جامعه بین‌المللی علیه اقتصاد کره شمالی وارد کرده، درنهایت مجبور به قبول شکست خواهد شد.
اقتصاد پنهان، پاشنه آشیل
راجیو بیسواس، اقتصاددان ارشد در موسسه HIS Markit سنگاپور در این زمینه می‌گوید: شاید طی یک دوره کوتاه مدت مشکلات اقتصادی در کره شمالی قابل توجه باشد اما براساس سبک زندگی و شرایط حاکم براین کشور نهایتا سیاست‌های تحریمی علیه این کشور شکست خواهد خورد.
بیسواس تاکید کرد: نکته قابل تامل در این زمینه مربوط به افزایش روند قاچاق کالا میان دو سوی مرزهای کره با همسایگان غربی و جنوبی خود است به صورتی که این اقتصاد پنهان و نیازهای داخلی کشور کره جنوبی می‌تواند زمینه شکست زودهنگام سیاست‌های ترامپ را مهیا سازد.
این اقتصاددان در ادامه تصریح کرد: عامل دیگری که می‌تواند سیاست‌های آمریکا علیه اقتصاد کره شمالی را با چالش مواجه کند، بحث تبادل انرژی میان کره شمالی و روسیه است چون در واقع کره شمالی بخش قابل توجهی از انرژی مورد نیاز خود را از طریق روسیه یا قاچاق از چین وارد می‌کند.
در این زمینه دنیس وایلدر، مدیر ارشد سابق آسیا در شورای امنیت طی دوره جورج دبلیو بوش می‌گوید: سوخت مورد نیاز ارتش کره شمالی و نیروی هوایی این کشور از طریق کشورهای روسیه و چین تامین می‌شود به این ترتیب بسیار مشکل است که بتوان جریان این سوخت را به کره شمالی قطع کرد. هرچند وی معتقد است تنها راه‌حل مقابله با سیاست‌های بین‌المللی پیونگ یانگ قطع جریان انرژی از دو کشور یاد شده است که عملا به نوعی این اتفاق غیر ممکن است.
وایلدر با اشاره به آمارهای رسمی منتشر‌شده از سوی گمرک چین می‌افزاید: هفته گذشته چین اعلام کرد طی نیمه ابتدایی سال جاری میلادی واردات کالا از کره شمالی به چین تقریبا ۱۳ درصد کاهش داشته و تنها ۸۸۸ میلیون دلار بوده است؛ درحالی که همه می‌دانیم جریان مداوم مبادله کالا به صورت قاچاق یا همان اقتصاد پنهان میان دو کشور روبه افزایش است.
کارگران کره‌ای خارج از مرزها
هنری فرن، کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در مرکز مطالعات حقوقی
کره شمالی در دانشگاه کلمبیا نیز درباره روند افزایش انتقال منابع مالی به اقتصاد کره شمالی می‌گوید: سیاست‌های جدید کیم جونگ اون نسبت به رهبران گذشته این کشور باعث شده تا روند نقل و انتقال پول به این کشور شرایط متفاوتی به خود دیده باشد.
فرن در ادامه می‌افزاید: شاید در گذشته‌های نه چندان دور برخی کره‌ای‌ها با عبور از موانع بسیار سخت و با
به خطر انداختن جانشان به سمت سرزمین‌های دیگر از کره فرار می‌کردند، اما این روند در شرایط فعلی روندی متفاوت به خود گرفته و برخی افراد با اجازه مقامات دولتی کره برای کار به دیگر کشورها فرستاده می‌شوند.
این کارشناس روابط بین‌الملل تاکید کرد: این نکته‌ای است که برخی سیاستگذاران نسبت به آن بی‌تفاوت بوده و به نوعی آن را نادیده گرفته‌اند به صورتی که اگر فرض کنیم تعداد فراریان کره شمالی با آن دسته که به صورت قانونی از مرزها عبور کرده‌اند،همگی برای تامین نیازهای اقتصادی خانواده‌هایشان مقداری پول به داخل کشور ارسال می‌کنند، می‌بینیم حجم قابل توجهی پول هرماه به سمت کره شمالی روانه می‌شود.
وی در ادامه می‌گوید: برآوردهای انجام شده از این روند نشان می‌دهد تقریبا ۱۲ کشور در سراسر جهان میزبان ۶۰ هزار نفر کره‌ای است که به آنها وارد یا پناهنده شده‌اند، نکته قابل تامل دیگر این است که حتی کره شمالی در نزدیک به ۵۰ کشور جهان دارای رستوران‌های زنجیره‌ای است که مشغول فروش خوراک‌های محلی این کشور هستند و تمام این رستوران‌ها با نیروی انسانی کره شمالی اداره می‌شود.
سایه سنگین نتایج معکوس تحریم بر دولت ترامپ
براساس سیاست‌های جدید دولت ترامپ، افزایش تحریم‌ها علیه اقتصاد کره شمالی از سوی آمریکا دنبال می‌شود و رئیس‌جمهور این کشور با اعمال فشار به دیگر کشورها یا همپیمانان خود سعی براین دارد که فشارهای بین‌المللی را به اقتصاد کره شمالی افزایش دهد. به صورتی که در آخرین تصمیم‌گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد، تصمیم براین شده که با اعمال دور جدیدی از تحریم‌های اقتصادی، صادرات کره شمالی را سالانه به کمتر از یک میلیارد دلار کاهش دهند.
این درحالی است که کیم بیانگ یون، استاد اقتصاد دانشگاه سئول بتازگی در مقاله‌ای با عنوان «دروازه اقتصاد کره شمالی» نوشته است: سیاست‌های بقای کیم جونگ اون نسبت به رهبران قبلی کره شمالی کاملا متفاوت است و با درنظرگرفتن این سیاست‌ها قطعا در صورت افزایش فشارهای تحریم بر اقتصاد این کشور شاهد روند نتایج معکوس اعمال تحریم خواهیم بود.
یون در ادامه می‌افزاید: برآورد شده رشد اقتصادی اخیر کره شمالی در سال‌های آینده به دلیل تحریم‌ها به کمتر از ۲/۱ درصد کاهش یابد، اما نباید فراموش کنیم که این روند عاملی بر افزایش تعداد آزمایشات هسته‌ای و موشکی این کشور خواهد شد از این رو دولت ترامپ باید به این نکته توجه داشته باشد که با تحریم به دنبال چیست؛ آرامش یا تنش بیشتر؟
منافع تجاری میان چین و کره شمالی
کارشناسان اقتصادی درباره آینده تحریم‌های اقتصادی آمریکا و چین علیه اقتصاد کره شمالی معتقدند منافع اقتصادی و سود روابط تجاری میان کره شمالی و چین آنچنان است که هرگز نمی‌توان آنها را نفی کرد و عاملی برای متوقف کردن دولت پیونگ یانگ شناخت.
این افراد در این زمینه می‌گویند رشد اقتصادی سریع کره شمالی در سال گذشته که از سال ۱۹۹۹ میلادی تاکنون بی‌سابقه بوده، باعث شده سرانه درآمد ساکنان کره شمالی افزایش قابل توجهی داشته باشد و همین روند در گره خوردن بیشتر اقتصاد کره شمالی با چین بوده است.
برادلی بابون، رئیس انجمن اقتصادی کره شمالی در موسسه مطالعاتی جان هاپکینز در این زمینه می‌گوید: اکنون سرانه درآمدی کره شمالی نزدیک به ۱۳۰۰ دلار رسیده و اقتصاد این نقطه از جهان ارتقاء قابل توجهی را تجربه کرده است به صورتی که تجارت کره شمالی طی سال گذشته میلادی به ۵۵/۶ میلیارد دلار رسیده و نسبت به سال قبل ۷/۴ رشد به خود دیده است.
به گفته بابون نکته قابل توجه در این ارقام آن است که نمودارها و برآوردهای اقتصادی بیانگر آن است که در واقع ۹۳ درصد از کل مبادلات اقتصادی کره شمالی با چین بوده و دور از ذهن است که چین با توجه به منافع اقتصادی قابل قبولی که از مراودات خود با این کشور به دست آورده چشم‌پوشی کند.
این تحلیلگر اقتصادی تاکید کرد: طی هفته گذشته اخباری مبنی بر اعمال تحریم‌های اقتصادی چین علیه کره شمالی منتشر شده است درحالی که براساس آمارها و اطلاعاتی که در اختیار داریم تنها در ماه گذشته میلادی مبادلات اقتصادی و واردات کالا از چین توسط کره شمالی ۱۷درصد افزایش نشان داده است.
منابع: بلومبرگ، رویترز
عماد عزتی