این هنر چند صد ساله روزگاری در میان روستائیان رونق زیادی داشت به گونهای بر دست هر پیرمردی چرمی برای ساخت “چَپَت” یافت میشد اما امروزه دوخت کفش محلی در خراسان جنوبی منسوخ شده که نیازمند است بازار “چپت دوزی” رونق گیرد.
به گزارش طبس نیوز به نقل از خبرگزاری تسنیم از بیرجند، "چَپَت دوزی" هنری دیرینه در خراسان جنوبی بوده که در حال حاضر کمتر افرادی یافت میشوند که به سمت این هنر بروند.
دیرزمانی نه چندان دور، خراسان جنوبی به عنوان تولید کننده کفش محلی بیرجندی زبانزد خاص و عام بوده که این امر روزنههای امید را در دلهای نا امید صنعتگران باز کرده بود.
این هنر چند صد ساله روزگاری در میان روستائیان رونق زیادی داشت به گونهای بر دست هر پیرمردی چرمی برای ساخت "چَپَت" یافت میشد و گاهی نیز مشاهده میشد که مردان محاسن سپید روستا بر این هنر با یکدیگر به میدان رقابت میروند.
بدون شک توﻟﻴﺪ ﻛﻔﺶ محلی ﺑﻴﺮﺟﻨﺪﻯ، ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ است و حمایت از تولید این کفش میتواند به اقتصاد خراسان جنوبی کمک کند و باعث اشتغالزایی در بیرجند شود.
قدمت کفش محلی بیرجند به سال ۱۳۰۰ هجری قمری برمیگردد.
قدمت ۱۰۰ ساله "چَپَت" در خراسان جنوبی
در زمانهای گذشته "چَپَت" با کف چرم و همراه نقش و نگار شهاب سنگی با نخ سفید پنبهای و درشت دوخته شده و پشت و جلوی آن طرح دار بود که به کفش های محلی ساده، گولی، چوبی، چاروق، تخت آبی و پاتانه میتوان اشاره کرد.
کفشهای قندره، پاشنه فنجانی از جنس چوب با رویه چرم، طبلکدار، ساغری و نوک تیز با رویه گلابتون دوزی شده، گرجی(نوعی کفش چرمی قرمز رنگ)، کفش سوز، گالش از جنس جیر، سده، کفش سبز، پاچوک (نوعی دمپایی با تخت چوبی)،کتراک (کفش حمام)، گرگابی (کفش زنانه با رویه بلندچرمی) نام کفشهای زنانه سالهای گذشته بود.
امروزه دوخت کفش محلی در خراسان جنوبی منسوخ شده و فقط در چند مغازه بیرجند در نوع چپت، گالش و کفش ساده برای علاقهمندان دوخته میشود اما هنوز هم افرادی هستند که با نادیده گرفتن تمامی سختیهای مسیر این هنر دیرینه را انجام داده و نیازمند حمایت هستند.
دستانی که در چهار سالگی هنرمند شد
محمدحسین کاملی از جمله افرادی است که از چهار سالگی در صنعت "چپت دوزی" قدم میگذارد و اکنون بیش از ۵۰ سال است که این حرفه را رها نکرده است.
این هنرمند بیرجندی بیان کرد: از قدیم تمامی ملزومات زندگی اعم از خوراک و پوشاک را خودمان تهیه میکردیم.
کاملی با بیان اینکه اجداد و بزرگانم نیز در کار کفاشی و چپت دوزی بودند افزود: از چهار سالگی وارد این عرصه شده و قریب به ۵۰ سال است که به این حرفه مشغول هستم.
وی افزود: در طول زندگی درآمد کافی برای مخارج زندگی نداشتم از این رو وارد کارهایی مانند تاسیسات شدم اما دوباره به سمن چپت دوزی روی آوردم.
بازار چپت دوزی رونق گیرد
کاملی با اشاره به مشکلات پیش روی این هنر بیان کرد: تهیه چرم برای دوخت این کفشها مشکل است چون باید با هزینه بالا و از تهران خریداری شود.
وی با بیان اینکه جوانان امروزی کمتر به سراغ کفشهایی مانند چپت میروند افزود: نباید اجازه دهیم صنعت چپت دوزی که از اجداد و گذشتگان به ما ارث رسیده، بی رونق شود.
کاملی خواستار ورود جوانان به عرصه چپت دوزی شد و افزود: هنر چپت دوزی علیرغم تمامی مشکلات، حرفهای شیرین است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی در این باره اظهار داشت: هنر "چپ دورزی" بیرجند به صورت زنده در دومین نمایشگاه ملی صنایع دستی در استان خراسان جنوبی به نمایش گذاشته شده است تا مردم از نزدیک با این هنر آشنا شده و برنامههایی برای احیا و رونق این هنر پیشبینی شده است.
وی با اشاره به فروش محصولات نمایشگاه صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: با وجود اینکه تنها دو شب از شروع بازگشایی نمایشگاه صنایع دستی گذشته اما خوشبختانه بیش از ۱۶۵ میلیون فروش داشتهایم.
حسین عباسزاده با بیان اینکه برپایی نمایشگاه صنایع دستی در بین هنرمندان یکی از گامهای موثر برای شناساندن هنر صنایع دستی و خود هنرمند است افزود: بیشترنی میزان فروش نمایشگاه مربوط به غرفههای کارگاه نمد تهران، چاقو سازی زنجان، رودوزیهای خراسان جنوبی بوده است.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی خراسان جنوبی تصریح کرد: برگزاری نمایشگاه به هر مناسبتی میتواند قابلیت ایجاد اشتغال با هزینه کم و افزایش کارگاههای تولیدی صنایع دستی را به دلیل فروش مناسب در نمایشگاهها و بازارچههای فصلی بالا ببرد.