خسارتی بالاتر از زیان مادی - عصمت برزجی*

به روایتی 92 سال از اولین حادثه رانندگی در ایران می گذرد؛ زمانی كه یك درشكه با خودرویی كه به تازگی وارد كشور شده بود برخورد كرد و در این حادثه «غلامحسین درویش» یكی از موسیقی دانان نامدار ایران جان خود را از دست داد.
پس از آن سال به سال با افزون شدن شمار خودروها آمار قربانیان تصادفات نیز بالا رفت به طوری كه بررسی آخرین سالنامه آماری در سال ١٣٩٥ بیانگر آن است كه 469 هزار و 950 تصادف در كشور رخ داده است كه سه درصد آنها در لحظه وقوع به فوت منجر شد و ٢٩ درصد این فوت‌ها در تصادف‌های درون شهری رخ داد. این آمار یك وجه دیگر هم دارد؛٧٠ درصد تصادف‌ها در سال ١٣٩٥، درون شهری بود كه نسبت به سال ١٣٩١ تغییر معنا‌داری نكرد.
از ابتدای امسال تاكنون 24 نفر در حوادث رانندگی خراسان جنوبی جان خود را از دست داده اند كه 15 نفر در ماه عادی و 9 نفر در ماه حرام فوت شدند.
اگر دیه 15 نفری كه در ماه عادی فوت كرده اند، محاسبه شود به ازای هر نفر 231 میلیون تومان، رقمی حدود سه میلیارد و 465 میلیون تومان بابت این افراد دیه پرداخت شده است.
برای 9 نفری كه در ماه حرام فوت شدند نیز اگر به ازای هر نفر 308 میلیون تومان در نظر بگیریم 2 میلیارد و 772 میلیون تومان دیه برای این افراد پرداخت شده است. همچنین در این مدت 2 هزار و 32 نفر نیز بر اثر حوادث رانندگی در معابر درون شهری خراسان جنوبی مجروح شدند كه اگر میانگین هزینه های بیمارستانی هر فرد یك میلیون و 500 هزار تومان باشد، سه میلیارد و 84 میلیون تومان برای درمان این افراد هزینه شده است.
با احتساب دیه پرداختی به هر فرد مجروح در تصادفات رانندگی میانگین 30 میلیون تومان یعنی معادل 60 میلیارد و 960 میلیون تومان بابت دیه افراد مجروح فقط در یك استان و بابت تصادف های درون شهری آن هم در نیمی از سال هزینه شده است.
با یك حساب سرانگشتی می توان تخمین زد كه برای مجموع مجروحان و فوت شدگان خراسان جنوبی در حوادث رانندگی درون شهری از ابتدای امسال 70 میلیارد و 245 میلیون تومان هزینه پرداخت شده كه این رقم می توانست صرف كارهای زیربنایی در شهرها و روستاها شود و هر كدام از این زیرساخت ها به نوعی در كاهش تصادفات تاثیر مستقیم دارد.
البته این اعداد و ارقام فقط بار مالی تصادفات جرحی و فوتی است كه بر دوش مردم، بیمه ها و بیمارستان ها قرار می گیرد و روشن است با هیچ روشی نمی توان آسیب های اجتماعی، خانوادگی، نیروی انسانی و غیره را كه زاییده همین تصادف ها است، برآورد هزینه كرد.
نكته قابل توجه دیگر این است كه تصادفات عاملی برای فقر خانوارها نیز محسوب می شود. آمارها نشان می دهد برخی خانوارهای فقیر به طور مستقیم یا غیرمستقیم با از دست دادن درآمد یا به واسطه هزینه‌های ناشی از مراقبت افراد مجروح یا معلول، درگیر تصادفات بوده‌ اند.
اگرچه ایمن سازی معابر یكی از نكاتی است كه باید مورد توجه مسئولان شهری قرار گیرد اما مهم‌ترین سرمایه‌گذاری برای كاهش آمار تصادفات ارتقای فرهنگ ایمنی و ترافیك است.
سال ها و دهه های اخیر با كمك دستگاه های مختلف از جمله پلیس، تحولات زیادی در كاهش تصادفات و تلفات رانندگی انجام شده اما هنوز آمار تلفات و در این راستا كشته شدن حتی یك نفر نیز زیاد است.
جامعه ما همه امكانات را برای كاهش تلفات رانندگی در اختیار دارد به شرط آنكه در كنار استانداردسازی سامانه حمل و نقل، درست رانندگی كنیم و وقتی به خیابان وارد می شویم، برای عمل به قوانین راهنمایی و رانندگی بیش از هر چیز دیگر اهمیت قائل شویم، آن زمان است كه می توان جلوی این خسارت های بالاتر از زیان را گرفت.
*خبرنگار ایرنا