نورنیوز ـ گروه بین‌الملل: روزی که کریستیانوی بزرگ اعلام کرد قصد دارد «لیگ جزیره» را ترک کند و با یک قرارداد نجومی به یکی از تیم‌های باشگاهی «شبه‌جزیره» عربستان بپیوندد، رسانه‌های جهان نوشتند که «فوتبال، روح خود را فروخت»، اما حالا و بعد از گذشت چندماه، ناظران ورزشی معتقدند سعودی‌ها نه به‌دنبال «روح فوتبال» و نه رونالدوی افسانه‌ای بودند، بلکه آنها «نفوذ» خریدند.
امروز فوتبال فقط محبوب‌ترین سرگرمی جهان نیست، بلکه در روند دگردیسی خود با رخنه تدریجی و لایه‌ای میان نسل‌های مختلف به «زبان مشترکِ» طبقه کارگر جوامع و کشورهایی تبدیل شده است که هیچ پیوند اجتماعی یا فرهنگی نداشتند.
فوتبال در دوران جدید، علاوه بر اینکه کنار تلویزیون، فیلم و موسیقی یک پای ثابت فرهنگ به شمار می‌آید، به‌عنوان یک ظرفیت ارتباطی با دیگران نیز تعریف می‌شود. به‌همین دلیل دولت‌ها و صاحبان سرمایه، همواره از فوتبال به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف غیرِ ورزشی خود اعم از اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی سود جسته‌اند.
به‌عبارت ساده‌تر؛ برخلاف باور عمومی و ابتدایی، فوتبال از ابتدا بازی پنهانی بود که در زمین سرمایه‌داران جریان داشت و هیچ‌وقت متعلق به مردم نبوده و نیست. اما آنچه باعث شد این حقیقت از پشت‌پرده بیرون بیاید و علنی‌تر شود، ظهور بازیگران جدید این میدان از غرب آسیاست که مدل سنتی یعنی تمرکز استعدادها در انگلستان، ایتالیا، اسپانیا، برزیل و آرژانتین را تغییر داده است.
حال سوال اینجاست که آیا تازه‌واردان باشگاه سرمایه‌داری فوتبال می‌توانند مدلی که از ابتدای دهه ۱۹۹۰ در جهانِ مستطیل سبز حاکم بود را تغییر داده و به قطب تازه این ورزش محبوب تبدیل شوند؟
پاسخ اروپایی‌ها به‌ویژه کشورهایی که نزدیک ۳ دهه سهام‌دار اصلی فوتبال بودند به این سوال منفی است. این کشورها معتقدند پول‌پاشی سعودی‌ها تنها می‌تواند یک دوره طلایی بازنشستگی برای ستاره‌هایی رقم بزند که دوران اوج خود را سپری کرده و حال نه مهارتشان در زمین چمن، بلکه نام خود را به دلارهای نفتی فروخته‌اند.
غربی‌ها همچنین عربستان را متهم می‌کنند که ولخرجی‌های نجومی‌اش، برای ترمیم سیمای آسیب‌دیده این کشور در زمینه حقوق بشر بعد از ترور «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی‌هاست.
برخی تحلیل‌گران اروپایی می‌گویند: عربستان میلیون‌ها دلار خرج می‌کند تا گذشته نه‌چندان دورِ کشوری که متهم به سلاخی یک روزنامه‌نگار ساکن آمریکاست، از حافظه‌ها پاک شود و به‌جای کشوری که تا همین چند وقت پیش زن‌ها در آن حق نداشتند رانندگی کنند، نقاب یک سرزمینِ ورزش‌دوست را روی چهره‌اش بزند.
اتهاماتی که البته عربستان تمامی آنها را رد می‌کند و تأکید دارد هدفش از سرمایه‌گذاری‌های ورزشی، رهاکردن اقتصاد کشورش از چنبرۀ فروش نفت است.
سال ۲۰۲۱ و دو سال بعد از کشمکش‌های جهانی بر سر قتل «جمال خاشقجی» در کنسول‌گری عربستان در ترکیه بود که خبر رسید سعودی‌ها از محل «صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان» در ازای پرداخت ۳۹۱ میلیون دلار، باشگاه نیوکاسل‌یونایتد را خریده‌اند.
برخی زمزمه‌ها حاکی از این بود که این صندوق از طریق یک شرکت سهامی آمریکایی، درصدی از سهام باشگاه چلسی را نیز در اختیار دارد.
عربستان در ادامه جاه‌طلبی ورزشی‌اش میزبانی مسابقات فرمول یک و مسابقات بوکس قهرمانی جهان را به‌عهده گرفت و مسابقات گلف را نیز برگزار کرد. این کشور هم‌زمان میلیون‌ها دلار صرف یک شرکت ساخت اتومبیل‌های مسابقات فرمول یک کرده و رقمی مشابه را نیز برای بازی‌های ویدئویی در نظر گرفته است.
بمب خبری اما خرید ستاره پرتغالیِ تیم منچستر یونایتد برای باشگاه «النصر» با رقم افسانه‌ای ۳۸۰ یورو در دقیقه بود. این نقل‌وانتقال بعد از آن انجام شد که عربستان سعودی مالکیت چهار باشگاه «الاتحاد»، «الاهلی»، «النصر» و «الهلال» را به یکی از بزرگ‌ترین صندوق‌های ثروت ملی در جهان یعنی همان «صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان» واگذار کرد.
از محل همین صندوق بود که رونالدو برای «النصر»، «کریم بنزما» برای «الاتحاد» و «نیمار» برای الهلال خریداری شد. حتی «لیونل مسی» ستاره افسانه‌ای آرژانتینی نیز از این ثروت نفتی بی‌بهره نماند و در ازای دریافت ۲۵ میلیون دلار در شبکه‌های اجتماعی، سفر به عربستان را به‌عنوان یک کشور مجلل تبلیغ می‌کند. به‌تازگی نیز از «محمد صلاح» به‌عنوان یکی از جواهرهایی رونمایی شده که سعودی‌ها قصد خریدش را دارند.
بر اساس آمار، عربستان سعودی ۶ میلیارد دلار صرف این بریزوبپاش‌های ورزشی کرده و این عدد ۴ برابر ارقامی است که در ۶ سال گذشته هزینه شده است.
این کشور می‌گوید سرمایه‌گذاری‌ها در راستای چشم‌انداز مطلوبش در سال ۲۰۳۰ است و می‌کوشد از این رهگذر ضمن تنوع بخشیدن به اقتصاد، سرمایه‌گذاری خارجی و اشتغال را افزایش دهد و برای مردم کشورش که عمدتاً گرفتار چاقی و اضافه وزن هستند، تناسب اندام به ارمغان بیاورد، ادعایی که بسیاری از جمله اروپایی‌ها با دیده تردید به آن می‌نگرند و پیش‌بینی می‌کنند عربستان با وجود همه سرمایه‌گزاری‌ها در نهایت به یک کشور «خریدار فوتبال» تبدیل می‌شود نه هیچ چیز دیگر.
برخی نیز می‌گویند ممکن است «دوپینگ فوتبالی» راه میان‌بری باشد تا سعودی‌ها با آن چهره خود را بهبود بخشیده و با تقویت وجهه بین‌المللی، به یک بازیگر قدرتمند در سیاست خارجی تبدیل شوند.
در نخستین روزهایی که خرید ستاره‌های فوتبال از سوی سعودی‌ها حسابی سروصدا کرد، همه تلاش تحلیل‌گران معطوف به یافتن پاسخ برای این سوال بود که «عربستان، فوتبال را به کجا می‌برد؟»
حالا بعد از گذشت چند ماه از اجرای سیاست جنجالی عربستان برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های سیاسی فوتبال، سوال اساسی‌تر این است که «فوتبال، عربستان را به کدام سو خواهد برد؟
ادامه دارد…
نورنیوز