بنگاه رندِ ایالات متحده، در یکی از پرونده‌های خود در مورد چشم‌انداز آتی سوریه بعد از بررسی شرایط این کشور، ۵ پیشنهاد را برای حل مسائل این کشور به مقامات آمریکایی ارائه می‌کند.
بنگاه رند ایالات متحده در یکی از پرونده‌های خود در مورد چشم‌انداز آتی سوریه بعد از بررسی شرایط این کشور، ۵ پیشنهاد را برای حل مسائل این کشور به مقامات آمریکایی ارائه می‌کند. این ۵ پیشنهاد جهت آشنایی با رویکرد ایالات متحده نسبت به سوریه در ادامه می‌آید. ضروری است یادآور شویم که تعاریف، ادعاها و عبارت‌های مذکور مبتنی بر نگاه آمریکایی بوده و بیان‌گر دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نمی‌باشد.
جلوگیری از سقوط دولت سوریه
سوریۀ پس از این مناقشه احتمالا یک دولت ضعیف در منطقه‌ای پرآشوب خواهد بود. درحالیکه راه‌حل ساده‌ای برای مسائلی که مناقشۀ جاری ایجاد کرده وجود ندارد، پنج سیاستِ ممکن می‌تواند منافع ایالات متحده در مبارزه با تروریسم را حفظ کرده و پیش ببرد و از فروپاشی دولت در سوریه پیش گیری کند.
اول، اینکه ایالات متحده و روسیه نقش‌های خود در سکان‌داری فرآیند دیپلماتیک را حفظ کنند و این امر مزیت‌هایی دارد. ایالات متحده تقریباً هیچ اهرم دیپلماتیکی در قبال سوریه و ایران ندارد؛ ولی روسیه این اهرم را دارد. مشارکت آمریکا-روسیه، بویژه از طریق شورای امنیت سازمان ملل، می‌تواند ساختارها و محدودیت‌های طرف‌های منطقه‌ای در سوریه را تعریف کرده و باعث مشروعیت طرح نهایی باثبات‌سازی و بازسازی پس از مناقشه شود. هماهنگی آمریکا-روسیه که در اواخر ۲۰۱۵ آغاز شد، صدور قطع‌نامۀ ۲۲۵۴ شورای امنیت ملل متحد، شکل‌گیری ISSG (گروه بین‌المللی پشتیبانی سوریه)، تجدید گفتگوهای نیروهای سوری، خاتمۀ خصومت‌ها و تجدید کمک‌های بشردوستانه را تسهیل کرده است. هیچ‌یک از این دستاوردها برای ختم مناقشه کفایت نمی‌کند، اما همگی بر مزیت‌های این رویکرد در مقایسه با دیگر جایگزین‌ها صحّه می‌گذارند.
دوم، هماهنگی گسترده‌تر نظامی و اطلاعاتی آمریکا با روسیه علیه داعش و النصره (که توسط دولت اوباما در ۲۰۱۶ پیشنهاد شد و شاید دولت ترامپ هم آن را مد نظر قرار دهد)، باید روسیه و متحدانش (حزب‌الله، ایران و سوریه) را در قبال بمباران‌های کور یا برخورد نادرست با غیرنظامیان، پاسخ‌گو کند. ایالات متحده نمی‌تواند حتی به صورت غیرمستقیم شریک اقداماتی گسترده‌ای باشد که در محاصرۀ حلب رخ داد، حتی اگر هدف آن محاصره شکست و تخریب داعش و النصره بوده باشد. همچنین هماهنگی آمریکا و روسیه، مجوز لازم برای تداوم و تقویت و اِعمال قطع‌نامه‌هایی را به شورای امنیت سازمان ملل می‌دهد که نهادها و افراد حامی القاعده و داعش را مجازات و جریمه می‌کند.
سوم، ایالات متحده باید به نگرانی‌های ترکیه دربارۀ نقش طرف‌های کُرد سوری توجه نماید. ایالات متحده تا کنون با تأکید بر اینکه از شکل‌گیری «یک هویت مجزا در مرز ترکیه» حمایت نمی‌کند (که به تلاش برای پیوند دو حلقۀ کرد سوری در شرق و غرب فرات اشاره دارد) نسبت به نگرانی ترکیه بی توجه بوده است. به منظور تسهیل و ترغیب حمایت ترکیه از مصالحۀ پس از این مناقشه، ایالات متحده می‌تواند ترکیه را به ازسرگیری گفتگوها با پ‌ک‌ک تشویق کرده و روسیه و ایران را به کاهش حمایت‌شان از پ‌ک‌ک تشویق نماید، و برای همۀ طرف‌ها روشن کند که ایالات متحده از یکپارچگی سرزمینی سوریه حمایت کرده و هیچ‌گونه تفکیک رسمی محدوده‌های کردنشین سوریه (ورای قدری خودمختاری حداقلی و مذاکره‌شده) را نمی‌پذیرد، و برای YPG (یگان‌های مدافع خلق) هم روشن کند که حضور هیچ‌گونه پایگاه یا اقدام پ‌ک‌ک در شمال سوریه را نمی‌پذیرد.
چهارم، ایالات متحده باید در برابر هر طرحی برای چندپاره‌سازی یا تفکیک سوریه مقاومت کند. «حکم‌رانی محلی» پس از مناقشه، که به ضرر دولت یکپارچۀ سوریه باشد، می‌تواند هرگونه دورنمای ثبات درازمدت را از میان ببرد. مناقشۀ فعلی تا حدی به خاطر جریان ورودی جنگجویان خارجی، ضرب آهنگ‌های هویتی بیشتری یافته است. این روند فرقه‌ای که با جنگ و دشمنان آن به پیش رانده می‌شود، نباید و نمی‌تواند واقعیتِ [سیاسی] پس از مناقشه را تعریف کند. نظر به فهم سوری‌ها از ملی‌گرایی، چنین پیامدی هم غیرضروری، ناخوشایند و در نهایت خودویران‌گر است.
پنجم و آخر اینکه اسد مساوی دولت سوریه نیست؛ بلکه دولت سوریه بر پایۀ میراثی از نهادهای مرکزی و هویت ملی قرار دارد. دنبال کردن رویکردهایی به بازسازی و امنیتِ پس از مناقشه که در صدد تجدید همین دولت سوریه باشند، فوراً راه را برای داعش، القاعده، النصره یا دیگر سازمان‌های تروریستی آینده باز می‌کند. ایالات متحده شاید مایل باشد که مسألۀ سرنوشت اسد را تا تعیین تکلیف هماهنگی آمریکا-روسیه برای شکست دادن گروه‌های تروریستی و خاتمه دادن به جنگ به تعویق بیاندازد، اما بعید است واشنگتن هدایت آن تلاش‌های بین‌المللی باثبات‌سازی پس از مناقشه را بپذیرد که در آنها اسد همچنان کنترل امور را در اختیار داشته باشد. پس گذار از اسد می‌تواند هزینه‌ای باشد که برای اِجماع منطقه‌ای پرداخته شود و اهرم لازم در اختیار ایالات متحده قرار گیرد تا رهبری و کمک‌های ضروری برای فرآیند بین‌المللی باثبات‌سازی پس از مناقشه را تأمین نماید تا از فروپاشی دولت سوریه جلوگیری کند، که این امر احتمالا به نفع همۀ طرف‌ها است.
پی نوشت:
• پیوند اصل یادداشت در پایگاه «بنگاه رند»:
http://www.rand.org/pubs/perspectives/PE219.html
انتهای متن/