امیرمحمدحسنخان طبسی، فرزند علی مردان‌خان عرب زنگوئی (از اعراب شیبانی) حاکم تون (فردوس) و طبس، از امرای خراسان بود که پس از برادرش امیر محمدخان به حکومت رسید و حکمرانی او با اواخر حکومت لطفعلی خان زند و به حکومت رسیدن محمدخان قاجار مقارن بود.
طبس نیوز: امیرمحمدحسنخان طبسی، فرزند علی مردان‌خان عرب زنگوئی (از اعراب شیبانی) حاکم تون (فردوس) و طبس، از امرای خراسان بود که پس از برادرش امیر محمدخان به حکومت رسید و حکمرانی او با اواخر حکومت لطفعلی خان زند و به حکومت رسیدن محمدخان قاجار مقارن بود.
به گزارش طبس نیوز به نقل از فارس، تفاوت وقف با صدقات موقتی در پایدار بودن و ماندگار بودن آن بوده چرا که وقف همچون بارانی است که نه فقط زمین را سیراب می‌کند بلکه جویبار‌ها را هم جاری می‌سازد.
در اسلام برای تشویق مردم به سنت حسنه وقف روایات و احادیث متعددی وجود دارد و ثواب‌های فراوانی برای کسانی که به انجام وقف همت بگمارند، وعده داده شده است.
قرآن در سوره آل عمران آیه ۹۲ می‌فرماید: هرگز به (حقیقت) نیکوکاری نمی‌رسید مگر آن‌که از آنچه دوست دارید (در راه خدا) انفاق کنید و از آنچه انفاق می‌کنید خداوند آگاه است.
حضرت علی (ع) نیز در همین رابطه فرمودند: صدقه و وقف دو ذخیره‌اند، آن‌ها را برای روز خودشان (قیامت) بگذارید.
امیرمحمدحسنخان طبسی، فرزند علی مردان‌خان عرب زنگوئی (از اعراب شیبانی) حاکم تون (فردوس) و طبس، از امرای خراسان بود که پس از برادرش امیر محمدخان به حکومت رسید و حکمرانی او با اواخر حکومت لطفعلی خان زند و به حکومت رسیدن محمدخان قاجار مقارن بود.
لطفعلی خان برای احیای حکومت از دست رفته خود تنها به حمایت حسنخان امید داشت و به همین منظور در سال ۱۲۰۶ هجری قمری از راه «لوط چهل پایه» به طبس رفت و به امیرحسنخان پناه برد.
چندی بعد لطفعلی خان به کمک امیرحسنخان یزد و ابرکوه را تصرف کرد و دارابجرد را به محاصره خود درآورد، اما شکست خورد و به طبس بازگشت.
امیرحسنخان بعد‌ها در شمار ملازمان محمدخان قاجار درآمد و در سال ۱۲۳۲ هجری قمری به همراه حسن‌علی میرزا شجاع‌السلطنه، والی خراسان در فتح هرات و سرکوبی فیروزالدین میرزا حاکم هرات شرکت داشت.
در سال ۱۲۳۳ هجری قمری که فتح‌خان، وزیر شاه محمود – پادشاه افغانستان – با ۳۰ هزار سوار از هرات به سمت مشهد رهسپار شد، محمدخان قرایی و جمعی دیگر از خوانین خراسان به دلیل نارضایتی از دولت به او پیوستند.
در این دوران امیرحسنخان به دولت متبوع وفادار ماند و در جنگ با فتح‌خان، از سرداران مهم شجاع‌السلطنه بود و به واسطه وفاداری ملقب به وکیل خراسان شد.
امیرمحمد حسن خان در سال ۱۲۳۵ هجری قمری درگذشت.
از وی ابنیه و آثار خیری در طبس و گناباد باقی مانده و از اقداماتش خرید و بازسازی قلعه‌ای قدیمی مشهور به ارگ طبس به عنوان مقر حکومت بوده است.
از امیرمحمد حسنخان وقفنامه‌ای به سال ۱۲۳۴ هجری قمری باقی مانده که اصل آن در دست نیست اما سوادی از آن در اداره اوقاف شهرستان طبس موجود است که درحاشیه آن «السواد مطابق لاصله الاصیل، حرره المذنب نعمت الله» مرقوم شده است.
وقفنامه با عبارت «هوالواقف»، حمد و ستایش خداوند، صلوات بر رسول خدا و ائمه معصومین و سنت حسنه وقف شروع و سپس ستایش واقف محمد حسنخان طبسی و مادرش زیب النساء، دختر امیر معصوم‌خان عرب خزیمه که در حضور جمعی از علما، فضلای سادات، اعزه، اعیان و کدخدایان قصبه طبس گیلکی، املاکی را بر اولاد و اجداد خود نسل بعد نسل بر مدرسه‌ای در قصبه طبس برای طلاب علوم دینیه، تعزیت سیدالشهدا، اطعام صلحا و فقرا در ماه رمضان، حقوق طلبه علم طب از طایفه زنگویی و سنجاب رودیف مصارف حمامات، بازار و حصار طبس که از ابنیه وی است، حقوق عمله موقوفات، تعمیر شکست و ریخت و روشنایی اماکن موقوفه و بر اطعام مسکن‌ها در نوروز و عید غدیر وقف کرده است.
صورت موقوفات شامل باغات، مزارع، قنات، قریه و اراضی در طبس و قریه فهالج، کریت، جوخواه، حوزعلیا، رقد، بشرویه، دستجردان، سنجاب‌رود، تون و جنابد است و در آخر شروطی را بر دوام و تولیت وقف ذکر کرده که در تاریخ ۱۲۳۴ هجری قمری به عربی درآمده است.
در انتهای این وقفنامه حاشیه‌ای در سال ۱۲۵۰ توسط آخوند ملامحمد اسماعیل سرحدی نوشته شده است.