آگاهی حافظ بر رموز و اسرار موسیقی شعر، جایگاه او را در عرصه موسیقی بی رقیب کرده است.
به گزارش طبس نیوز به نقل از خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز؛ خواجه شمس‌الدین محمد ملقب به «لسان‌الغیب» و متخلص به «حافظ» از غزل‌سرایان بنام است که حدود سال ۷۲۶ هجری قمری در شیراز به دنیا آمد.
پدرش بهاءالدین پیش از آنکه بتواند پسرش را سرپرستی و تربیت کند، دیده از جهان فرو بست. حافظ در شیراز به فراگیری دانش پرداخت و نزد استادان نام‌آور آن دوران مانند سید شریف جرجانی و ابو عبدالله قوام‌الدین به فراگیری علوم و ادبیات پرداخت.
وی سپس وارد دنیای سیر و سلوک شد و مشرب عرفان اختیار کرد. حافظ همه قرآن را از بر داشته و آن را با ۱۴ روایت می‌خوانده؛ از این رو وی متخلص به حافظ است.
حافظ در سال ۷۹۱ هجری قمری دیده از جهان فروبست و وی را در مصلای شیراز به خاک سپردند.
دیوان حافظ بیش از ۶ هزار بیت دارد که دربرگیرنده قصیده، غزل، مثنوی، رباعی و قطعه است و از این میان، غزلیات وی از همه مشهورتر هستند.
حافظ از شاعران بنام سده هشتم هجری قمری است که با گذشت سده‌ها از مرگ وی، هنوز دیوان او به زبان‌های گوناگون دنیا به چاپ می‌رسد و بی‌تردید می‌توان گفت در خانه هر ایرانی و در کنار کتاب مقدس قرآن مجید، یک جلد از دیوان خواجه حافظ شیرازی یافت می‌شود.
۲۰ مهر در تقویم، روز بزرگداشت حافظ نامگذاری شده است شاعری که در عرصه بسیاری از هنر‌ها از جمله سرایدن شعر و موسیقی جایگاه ویژه‌ای دارد.
آگاهی حافظ بر رموز و اسرار موسیقی شعر و روابط آوایی کلمات و وقوف کاملی که بر اسرار حروف از نظر موسیقایی داشته جایگاه او را در عرصه موسیقی بی رقیب کرده است.
آگاهی حافظ بر رموز و اسرار موسیقی شعر
مجید اسکندری حافظ پژوه در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز؛ با بیان این که شعر و موسیقی دو هنر صوتی هستند، که یکی متکی به الفاظ و دیگری متکی به اصوات گفت: بی گمان همه شاعران با موسیقی مانوس هستند اما وزن‌های آهنگین غزل‌های حافظ و کلام موسیقیایی، نام بردن او از ادوات و اصطلاحات گواه شناخت او با موسیقی است.
وی اضافه کرد: در شعر فارسی هیچ شاعری به اندازۀ حافظ به راز و رمز موسیقی و نظام آوایی واژه‌ها آگاهی نداشته است.
ز چنگ زهره شنیدم که صبحدم می‌گفت***غلام حافظ خوش لهجه خوش آوازم
اسکندری این حافظ پژوه، حافظِ قرآن بودن، آشنایی با تجوید و آوا شناسی را از تاثیرات مهم بر غزل‌های حافظ چه از نظر محتوا و چه از نظر وزن برشمرد و افزود: یکی دیگر از نشانه‌های مهارت موسیقائی او، هم آوائی و همنوائی و خوش در کنار هم نشاندن کلمات است.
وی با اشاره به مهارت حافظ در شعر بیان کرد: آغاز چند کلمه متوالی با یک حرف، یا کاربرد هنرمندانه مکرر یک حرف، بیش از حد عادی، در یک عبارت یا در یک مصراع: نظیر کاربرد «خ» در این مصراع: «خیال خال تو با خود به خاک خواهم برد» یا «ش» در این مصراع: «رسم عاشق کشی و شیوه شهر آشوبی …» از مهارت‌های ویژه حافظ است که باعث آهنگین بودن اشعارش شده است.
مهدیا علیزاده خواننده و کارشناس موسیقی حوزه هنری فارس نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز؛ با بیان که ما سند تاریخی مبنی بر نوازنده بودن حافظ نداریم، گفت: کلام موزون غزل‌ها و با توجه به این که حافظ بار‌ها از ادوات و اصطلاحات موسیقی قدما و حتی عهد باستان نام برده است می‌تواند گواهی بر شناخت حافظ بر هنر موسیقی باشد.
وی افزود: بسیاری از بزرگان موسیقی ایران بار‌ها اشعار حافظ و سعدی را خوانده و یا روی آن آهنگسازی کرده اند و حتی در جهان با نام حافظ و سعدی شناخته می‌شوند.
کلام حافظ در آثار بزرگان موسیقی و نسل امروز
عباس سرافراز آهنگسازی که از اعضای انجمن دوستداران حافظ است نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز؛ گفت: بزرگان موسیقی سنتی ایران از کلام حافظ بهره بردند و نسل امروز هم علاوه بر موسیقی سنتی در موسیقی تلفیقی از غزل‌ها استفاده می‌کنند، این نشان از آن دارد که شعر حافظ شعر زمانه است.
وی تصریح کرد: به نظر من شعر حافظ الگویی ارزشمند برای ماندگاری هنر است و برای هر هنرمندی موقع خلق اثرش این تامل را به وجود می‌آورد که چطور می‌توان اثری ماندگار خلق کرد.
حافظ رمز آلودترین شاعر ادب فارسی
وصال علوی خواننده شیرازی که کارش را با موسیقی سنتی ایرانی آغاز کرده است، نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز؛ گفت: من اشعار حافظ را زمانی که موسیقی کلاسیک ایرانی کار می‌کرده ام، خوانده ام و آن دوران برای من بسیار ارزشمند بود و حالا هم که گرایش به موسیقی تلفیقی پیدا کرده ام بازهم از اشعار حافظ بهره می‌برم.
علوی، حافظ را رمز آلودترین شاعر ادب فارسی خواند و افزود: هنوز اشعار حافظ ناشناخته‌های بسیار و جای کار زیادی دارد.
در کنار وزن آهنگین بی نظیر، محتوای اشعار لسان الغیب جایگاه ویژه‌ای به آثارش در فرهنگ، هنر و ادب داده است.
اگر مولوی را شاعر عرفان و سعدی را غزل سرای عاشقانه بنامیم، حافظ شاعر عاشقانه عارفانه‌های ادب فارسی است که به موضوعات اجتماعی هم در آثارش اشاره کرده است.
شعر، موسیقی نیست، اما هنگامی با موسیقی هم آوا می‌شود، هم شعر و هم موسیقی پایگاه خود را از دست می‌دهند و هر دو در مکانی بالاتر از شعر و موسیقی جای می‌گیرند.
حافظ، حافظه تاریخی ارزشمندی برای موسیقی ایرانی خلق کرده و به آن هویت ویژه‌ای داده است.