گروه معارف: یک پژوهشگر قرآن و نهجالبلاغه گفت: علامه طباطبایی اگرچه از روش فلسفی در تفسیر استفاده میکردند، اما خود قرآن را دارای فلسفه خاصی دانسته و قواعد قرآن در رابطه با جهان هستی را ملاک قرار میدادند.
محمدمهدی جعفری، پژوهشگر قرآن و نهجالبلاغه در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از اصفهان با بیان اینکه دیدگاه علامه طباطبایی نسبت به قرآن یک دیدگاه جامع است، اظهار کرد: ایشان قرآن را کتاب راهنمای عمل در همه زمانها و مکانها و برای همه نسلهای بشری میدانستند.وی با بیان اینکه علامه طباطبایی اهل حکمت و فلسفه بودند، گفت: طبیعی است که هر کس از زاویه تخصص خود به قضایا مینگرد و اگرچه مفسرین بزرگ مانند علامه طباطبایی به تخصص خود در تفسیر قرآن ترتیب اثر نمیدادند، با این وجود ذهن فلسفی داشتند و منظور از فلسفه نیز قواعد کلی حاکم بر جهان هستی است، لذا ایشان گاهی از این زاویه به قرآن مینگریستند.وی افزود: هنر بزرگ ایشان آن بود که روشهای مختلف از جمله روش فلسفی را در تفسیر اعمال میکردند، از جمله در برخی از مسائل مربوط به جهان هستی، ولی نه آن فلسفهای که از غرب آمده و یا حتی از دانشمندان مسلمان تحت تأثیر فلسفه مشاء گرفته شده است، بلکه ایشان این فلسفهها را نقد کرده و خود قرآن را دارای فلسفه خاصی میدانستند و قواعدی را که از نظر قرآن بر جهان هستی حاکم است، ملاک قرار میدادند.این پژوهشگر قرآن تصریح کرد: آنچه را که علامه طباطبایی در تخصص فلسفی خود به کار گرفتند، بیشتر از دیدگاه قرآن و سنت و گاهی نیز از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع) اقتباس میکردند.وی در خصوص مهمترین ویژگی تفسیر المیزان و علت تمایزش با دیگر تفاسیر، گفت: علامه به صورت مرتب و منظم به تفسیر پرداخته و آیات را با آیات دیگر تفسیر میکردند، یعنی بیشتر فرموده رسول خدا و امیرالمؤمنین(ع) را مبنی بر اینکه برخی از آیات قرآن روشنگر و مفسر آیات دیگر است، سرلوحه عمل قرار میدادند و از این جهت، روش خاص ایشان تفسیر قرآن به قرآن است.جعفری ادامه داد: اگرچه دیگران نیز از این روش استفاده کردند، ولی علامه طباطبایی در بهرهگیری از این روش پیشقدم بودند؛ البته روشهای دیگری نظیر روش روایی را نیز همراه با نقد و بررسی به کار میبردند.وی اضافه کرد: تفسیر المیزان همان تفسیر قرآن به قرآن بوده و مسائل عقلی که در میان معتزله و شیعه مطرح است، در این کتاب نیز به خوبی مطرح شده؛ ایشان خود پیرو کلام شیعه بودند و بیشتر اعتقادات را از دیدگاه کلام شیعه مورد بررسی قرار میدادند که امتیاز بزرگی برای تفسیر المیزان محسوب میشود.این پژوهشگر قرآن و نهجالبلاغه تصریح کرد: شهامت و جرأت علامه طباطبایی قابل تحسین است، ایشان زمانی تفسیر قرآن را در حوزه آغاز کردند که این کار مکروه دانسته میشد و اگرچه بعد از ایشان افراد دیگری نیز جرأت انجام این کار را در حوزه به خود دادند، اما علامه در این مسیر پیشقدم بودند. در واقع پایداری علامه و همچنین حمایت برخی از بزرگان و مراجع از ایشان باعث شد تا بتوانند تفسیر را ادامه دهند.