روستای خسروآباد قدیمی‌ترین محل پخت نان‌های سنتی. سوغاتی بنام خشکه که تا دو ماه هم آخ نمی‌کند. قرن‌هاست نسل به نسل بینشان گشته و همه‌جوره روزی‌شان به آن وابسته است…
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی طبس، روستای خسروآباد طبس در استان خراسان جنوبی در یکی از کویری ترین مناطق ایران، روی پای خودشان تمام مراحل تولید و فروش نان هایی را برعهده دارند؛ بنام خشکه. نان هایی که علاوه بر نیاز روستا به شهرهای اطراف هم صادر می شود، اما مدتی است پس از پخش یک گزارش از صداوسیما در باره موفقیتشان حالا به کسادی خورده اند. محسن بختیاری گزارش می دهد.
صوت:
پیک بامدادی رادیو ایران:
خراسان جنوبی، پنج کیلومتری شهر طبس. ابتدای حرکت در بیابانی‌ترین منطقه کشور به سمت بیرجند، روستای خسروآباد قدیمی‌ترین محل پخت نان‌های سنتی. سوغاتی بنام خشکه که تا دو ماه هم آخ نمی‌کند. قرن‌هاست نسل به نسل بینشان گشته و همه‌جوره روزی‌شان به آن وابسته است…
// ما خودمان درآمد زندگی‌مان ازهمینه خیلی‌ها خانواده‌ها هستند که زندگی‌شان با همین نانواییه //
// همین ماشین از طبس می‌آمد می‌برد مغازه‌های شهر توزیع می‌کرد بعد در مغازه‌ها می‌فروختند //
بختیاری: خوب اونوقت درآمدهایشان برایتان چه جوری بود؟
// به‌اندازه‌ای که بتوانیم یک‌کم امورات زندگی‌مان را بگذرانیم //
هم نان سفره‌هایشان است هم رزق و روزی بی‌سرپرستی و بی‌بضاعتی حداقل یک‌صد خانوار از ۳۰۰ خانوار خسروآباد که حالا مدتی است بازارشان کساد شده…
// بخاطراینکه گفتند که نمی‌دانم بهداشت نان‌ها از روستاها مثل شهرستان بشوریه واریکس این‌ها زیاد شده آوردند تو طبس بخاطراون نمی‌توانید نان بسازید //
// دیگه الآن مغازه‌دارها نخرند ماهم کاروکاسبی‌مان همینه از روی همین نانوایی داریم زندگی می‌کنیم //
بختیاری: فکرمی‌کنید اگر ببندند چه میشه؟
// دیگه ما بیکارمی‌شویم ما درآمد دیگه ای نداریم دیگه ما بیکارمی‌شویم //
داستان برمی‌گردد به گزارشی که خبرنگار استانی خواست از موفقیت مردمانش بگوید تا الگویی باشند برای مشارکت‌های مردمی در اقتصاد مقاومتی.
آلایی: هنوز دو سه روز از پخش این گزارش نگذشته بود که از به‌اصطلاح اول ابتدای به ساکن اصناف طبس با من تماس گرفتند که از طرف تعزیرات و عرضم به حضور شما اتاق اصناف و صنعت و معدن و تجارت جلوی فروش نان خشک را گرفتند بعدش از روستای خسروآباد که حالا بیشتراون موضوع بحث بود با من تماس گرفتند که این‌ها به من گفتند که بجای اینکه نان آورباشه جلوی نان خوردن ما را هم گرفته به عبارتی.
ازقضا تعریف از خسروآبادی‌ها همزمان شده بود با تصمیم مسئولان برخی دستگاه‌ها برای ساماندهی عرضه نان‌ها در سطح شهر. تصمیمی که حالا باعث به هم خوردن کسب‌وکار یک‌صد خانوار شده. جوادی رئیس شورای روستا…
جوادی: حدود ۳۰۰ خانوار ما داریم در این ۳۰۰ خانواردراین روستا ۱۰۰ خانوارمان اصلاً درآمدشان از همین نان خشکه یعنی شغل دیگه ای بندگان خدا ندارند بااین‌حال آمدند ممنوع کردند ممنوع کردند یعنی این‌ها واقعاً جلوی درآمدشان و رزق و روزی زن و بچه‌هایشان را گرفتند.
صفر زاده رئیس اداره صنعت و معدن طبس می‌گوید کسی پخت نان را در روستای خسروآباد غدغن نکرده…
صفر زاده: اصلاً ما کاری به این‌ها نداشتیم ما با توجه به اینکه شهرمیهمانپذیره به جهت اینکه ما نان را ساماندهی‌اش هم ازنظر قیمت هم ازنظر کیفیت هم ازنظر بهداشتی بودنش آمده تو کارگروه آرد ونان اعضا مصوب کردند که نان باید با مشخصه بهداشتی داشته باشد یا لااقل محل تولیدشان را ما اطلاع داشته باشیم.
هیچ‌گونه سابقه‌ای هم مبنی بر اینکه کسی از خوردن نان‌های خسروآبادی‌ها مریض شده باشد نیست. سهیلی رئیس شبکه بهداشت طبس …
بختیاری: من سؤالم اینکه توی منطقه شما از این نان‌ها تا الآن مشکلی داشتید برای مردم؟
سهیلی: نه نه تک‌وتوک گاهی وقت‌ها تو بسته‌بندی‌شان بوده چند موردی گاهی وقت‌ها مردم شاکی شدند آقا بسته‌بندی‌اش نمی‌دانم بهداشتی نبوده خاک بوده وگرنه شکایت خاصی نداشتیم.
علیزاده معتمد روستا اما می‌گوید آجرشدن نان پخت‌وپز خشکه های خسروآباد زیر سر شکایت لواشی‌هاست …
علیزاده: بنده الآن نزدیک ۵۰ سالمه من یک پدربزرگی داشتم خدا بیامرزه همه اموات ایشان که مثلاً صد ۱۱۰ سال عمرش بود در ۳۰ چهل سال پیش می‌گفتند که ما نان خشکی خسروآباد برای صبحانه تناول می‌کنیم نگاه این‌ها نیست این‌ها آمدند نانوائی‌های ماشینی اعتراض کردند که آقا پخت ما کم شده مردم هجوم آوردند به سمت این خشکی‌ها.
سوسه آمدن لواشی‌های سطح شهر را … برقی رئیس اتاق اصناف طبس هم تأیید می‌کند بااین‌حال او هم می‌گوید ایراد آن‌ها به توزیع مناسب درمکانهای مربوط مواد غذایی شهر بوده نه پخت نان در روستای خسروآباد…
بختیاری: نانوی های شهر طبس شکایتی کردند از این بابت؟
برقی: اعتراض کردند که تاثیرداره توی درآمد ما که وقتی این‌ها نان می‌فروشند درآمد ما کمترمیشه مثلاً تو واحدهای صنفی که هیچ ارتباطی با مواد غذایی نداره توزیع میشه بسته‌بندی‌اش ممکنه مناسب نباشه همین قدرمی‌گذارنند تو یک پلاستیک بعد کنار خیابان ممکنه مثلاً دو روز هم تو آفتاب باشه این‌ها را ما گفتیم یک مقدار دقت بیشتری بکنند.
خشکه های خسروآباد طبس پیشه و هنر مردمانی است که سالیان سال شیرینی دهان و سفره‌های رهگذران و مردمان آن دیار بوده. زیر سختی‌های اقتصادی شانه خالی نکرده و باری هم بر دوش جامعه نبوده‌اند. حالا در شرایطی که شبکه بهداشت و صنعت و معدن و اتاق اصناف خودشان را در تخته شدن تولید نان سنتی در روستای خسروآباد مقصر نمی‌دانند، با اصلاح در تصمیماتی که گرفته‌اند می‌توانند نان‌هایی که دیگر برای خسروآبادی‌ها نانی ندارند را دوباره به سفره‌هایشان برگردانند.