طبس نیوز به نقل از واحد مرکزی خبر: کریت (koret) نام روستایی است در ۲۰ کیلومتری طبس امروزی و در متون تاریخی و جغرافیایی به نامهای کرین و کری آمده است.
طبس کنونی در حال حاضر سراسر پوشیده از نخلستان خرماست و شاید زیبایی این شهر هم از همین نخل‌های سر به فلک کشیده و پر ثمر خرماست که بعد از طی مسافت‌ها در کویر خشک و لم یزرع، انسان به وادی سرسبز و بهشتی طبس رهنمون می‌شود.
روستای فعلی کریت جزء دهستان نخلستان از دهستانهای بخش مرکزی شهرستان طبس می‌باشد، این روستا واقع در ۲۰ کیلومتری جنوب طبس، سر راه جاده طبس – دیهوک واقع شده است که از شمال به خسرو آباد، از جنوب به فهالنج، از شرق به کوههای شتری و از غرب به دشت کویر می‌رسد، جمعیت این روستا حدود ۵۰۰۰ نفر است و جزء پرجمعیت‌ترین روستاهای دهستان نخلستان می‌باشد.
دبیر همایش کویرنوردی و رئیس هیئت کوهنوردی و کویر نوردی طبس با اشاره به خاطرات و سفرهای متعدد و شناخت کامل خود از مناطق کویری و قابلیت‌ها و ظرفیت‌های کویر می‌گوید: روستای کریت بهشت پنهانی در منطقه کویر طبس است و اگر در تاریخ این خطه اندکی بیاندیشیم، سفر نامه‌های کهن و منابع و متون تاریخی نشان می‌دهد که طبس امروزی بازمانده شهری تاریخی است که قرن‌ها پیش طبسین نامیده می‌شد که یکی از این ۲ طبس، روستای آباد، پر رونق و سرسبز کریت است.
منصور قاضی که پژوهشگر آثار تاریخی هم هست می‌افزاید: بند تاریخی کریت به عنوان کهن‌ترین سد قوسی جهان و بزرگ‌ترین دستاورد سد سازان ایرانی در طول تاریخ مربوط به قرن پنجم هجری با بیش از ۱۰۰۰ سال قدمت، منظره چشم نواز و سرسبز نخلستان‌های وسیع با نخل‌های بلند و پر ثمر با رطب درشت و خوشمزه کبکاب و مزارع سرسبز و خرم گل نرگس و مزارع گسترده صیفی جات و سبزیجات که هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد، این روستای تاریخی و زیبای قلب کویر را در شمار زیبا‌ترین مناطق تاریخی و گردشگری کشور قرار داده است.
یکی از جاذبه‌های زیبای منحصر به فرد تاریخی روستای کریت، بند کریت یا همان سد تاریخی کریت است.
به گفته مورخان از ۲ هزار سال پیش تا اوایل قرن بیستم میلادی، بلند‌ترین سدهای قوسی جهان به نامهای ایزد خواست فارس، کبار قم و کریت طبس در ایران احداث شده‌اند و در این میان سد کریت طبس به ارتفاع ۶۰ متر و با قدمت بیش از ۱۰۰۰ سال، قدیمی‌ترین سد قوسی جهان محسوب می‌شود و یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای صنعت و هنر مهندسی آب دنیا به شمار می‌رود.
نکته جالب قابل تأمل این است که این بند تاریخی در زلزله ویرانگر ۷. ۴ ریشتری سال ۱۳۵۷ طبس آسیب ندید و کار‌شناسان بین المللی سدهای بزرگ، احداث بند کریت را شگفت آور‌ترین دستاورد بشر در قرون وسطی نامیده‌اند.
بند تاریخی کریت در ۴۲ کیلومتری شهر طبس و ۲۸ کیلومتری روستای کریت بر روی روخانه ماودر قرار دارد و در سال ۱۳۷۹ به شماره ۳۵۲۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
در کنار این بند تاریخی، سد مخزنی کریت بر روی رودخانه ماودر کریت در ۵۶ کیلومتری جنوب شرقی طبس احداث شده که از نوع بتنی قوسی وزنی بوده و طول تاج آن ۳۲۱ متر و ارتفاع آن از پی ۵۳ متر است.
این سد با وسعت ۰۰۰/۱۸ هکتار و حجم مخزن آبگیر ۸ میلیون متر مکعب، آب مورد نیاز ۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی منطقه را تأمین می‌کند و از جاذبه‌های دیدنی روستای سرسبز تاریخی کریت نیز به شمار می‌رود.
از دیگر جاذبه‌های کریت، باغ‌های وسیع و خرم گل نرگس است.
به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان طبس؛ گل نرگس همه ساله از سطح ۶/۵ هکتار از باغات شهرستان طبس به مقدار یک میلیون و ۸۰۰ قلمه برداشت می‌شود و روستای کریت از مناطق عمده کشت این محصول است.
محمود اسدی می‌افزاید: گل نرگس طبس به علت شرایط آب و هوایی شهرستان از کیفیت بالایی برخوردار است و علاوه بر مصرف شهرستان مازاد آن به شهرهای تهران و خراسان رضوی صادر می‌شود.
وی می‌گوید: این محصول بیشتر در باغات مرکبات و در لابلای درختان کشت می‌شود و پارسال ۲ مزرعه الگویی گل نرگس در روستاهای کریت و پیرحاجات به صورت آزمایشی کشت شد که از نظر کمی و کیفی نتیجه بسیار مطلوبی حاصل شد و زمینه افزایش سطح زیر کشت این محصول را در سال‌های آتی در پی خواهد داشت.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان طبس می‌افزاید: تولیدکنندگان گل نرگس به علت نبود محل نگهداری، این محصول را با قیمت بسیار ناچیز به بازار عرضه می‌کنند.
یکی از اهالی کریت می‌گوید: فرش نائین طبس باف این روستا معروف است و طرفدارن و خریدارانی خوبی دارد.
محمدباقر قنوتی می‌افزاید: فرش بافی شغل عمده زنان و دختران روستای کریت است و بافندگان مرد انگشت شمارند. به خاطر وضعیت خوب کشاورزی، مردان به این کار مشغولند و زنان در حال حاضر آنهم بصورت تقریبا فصلی و نیز در کنار کار روزمره به قالیبافی مشغول هستند.
در کریت کارگاه متمرکز قالیبافی وجود ندارد و ۱۳۰۰ بافنده در کارگاههای تولید فرش خانگی معمولا در اتاقی کوچک و کم نور که از نظر بهداشتی برای سلامتی آنان مضر می‌باشد، فعالیت می‌کنند و محدوده سنی بافندگان از ۱۰ تا ۶۰ سال می‌باشد.
اما بیشترین فعالیت مردم منطقه، به خاطر وجود زمین‌های کشاورزی مناسب و آب کافی در بخش کشاورزی است و اولین رکن اقتصاد روستای کریت، کشاورزی آن می‌باشد.
زمین و آب مناسب باعث رونق دامپروری نیز می‌شود و دامداری در کنار کشاورزی از دیگر مشاغل مهم مردم روستای کریت است و ۱۳۰ دامدار به کار پرورش دام اشتغال دارند.
کشاورزی و دامپروری مناسب و پر رونق روستا باعث شده است تا فرش بافی به طور انحصاری در اختیار خانم‌ها باشد و آن‌ها یا در فصل‌های بیکاری مشغول به کار شده و یا در طول سال، در ساعات بیکاری مشغول به بافندگی می‌شوند.
اهالی روستای تاریخی کریت معتقدند به دلیل رونق کشاورزی و دامپروری در این روستا، فرش بافی به صورت فصلی و حرفه‌ای جنبی است و آن هم در انحصار خانم‌ها می‌باشد و کارگاههای متمرکز در روستا وجود ندارد و چناچه تسهیلات خاصی از سوی شرکت‌های مرتبط با فرش از جمله شرکت سهامی فرش ایران و شرکت تعاونی فرش دست باف روستایی برای بافندگان در نظرگرفته شود با داشتن نیروی کار کافی و رونق این بخش، سطح درآمد مردم روستا در کنار فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری، راندمان و کیفیت فرش‌های تولید شده بالا می‌رود و در نهایت منجر به افزایش اشتغال و رونق کسب و کار و جلب گردشگر خواهد شد.
اطلاع رسانی مطلوب رسانه‌ها و تشویق و ترغیب سرمایه گذاران بخش خصوصی برای مشارکت در طراحی و ایجاد مسیرهای پیاده گردشگری، رونق فعالیت‌های تجاری در محور توریستی به نحوی که مورد توجه گردشگران باشد و احداث محل‌های استراحت و اسکان گردشگران، اقتصاد این منطقه را متحول می‌کند.