هشتم و نهم اسفندماه جاری کویر حلوان طبس پذیرای سفینه سواران صحرای هشت استان است تا سنت نبی اکرم(ص) را در امر مسابقات شترسواری لبیک گویند و روح شهامت و شجاعت و سربازی در جامعه اسلامی را محفوظ دارند.
طبس نیوز:هشتم و نهم اسفندماه جاری کویر حلوان طبس پذیرای سفینه سواران صحرای هشت استان است تا سنت نبی اکرم(ص) را در امر مسابقات شترسواری لبیک گویند و روح شهامت و شجاعت و سربازی در جامعه اسلامی را محفوظ دارند.
به گزارش طبس نیوز به نقل از فارس،شب کویر اگر قشنگ‌ترین شب دنیا نباشد، به طور قطع یکی از قشنگ‌ترین‌ها است، سکوت آغشته با توهمی که توی کویر حکم فرما است، همراه با ستاره‌هایی که انگار می‌خواهند از فرط زیادی و سنگینی روی سرت خراب شوند شب کویر را از هر جای دیگر دنیا متمایز می‌کند، البته آن شب توی کویر حلوان و آسمانش مهتابی باشد.
راهپیمایی روی رمل‌های روان
از کنار آتش که دور می‌شوی، این کویراست که کم‌کم تسلط خودش را به تو نشان می‌دهد، غبار محلی کویر سبب میشود تمام دور دست‌ها را با یک شکل ببینی؛ در حالیکه توی روز خیلی با هم تفاوت دارند، تاریکی مطلق که با نور مهتاب می‌جنگد، به شما نشان می‌دهد که هنوز هم این کویراست که قدرت را توی دست دارد.
اما رمل‌ها، انگار توی درگیری جنگ نور و تاریکی، با شما بازی می‌کند و وادارت می‌کند تلو تلو بخوریی، تا بفهمید که اینجا جایی برای سیخ راه رفتن و ابهت خودت را حفظ کردن نیست.
کویرحلوان
کویر حلوان در موقعیت جغرافیایی N3355 شمالی تا N3337 شمالی و E5605 شرقی تا E5615 شرقی در استان خراسان‌جنوبی قرار دارد و این ریگزار از شمال به کویر مرکزی ایران و ارتفاعات پیر حاجات طبس، از جنوب به محور ارتباطی شهرستان خور به طبس، از شرق به کوه‌ها و ارتفاعات عاشقان و از غرب به دریاچه نمک خور و کویر مرکزی ایران محدود میشود.
حلوان نام روستایی در حاشیه شرقی این کویر و یکی از زیباترین مناطق گردشگری طبس است که از دیرباز وجود نخلستان و تولید خرمای بسیار مرغوب از نوع نژاد محلی مضافتی و واریته، بافت قدیمی بسیار بزرگ و زیبای آن که رو به تخریب است، لیکن با قدم زدن در کوچه‌های قدیمی می‌توان شکوه و عظمت معماری کویری را مشاهده کرد.
قلعه حلوان که روستای قدیمی را بصورت کامل در خود جای داده، یکی از بزرگترین و باشکوه‌ترین قلاع کل منطقه طبس است.
حلوان در ایام قدیم ۱۳ برج نگهبانی داشته است که هم‌اکنون پنج برج آن سالم است. همچنین حلوان مسیر مهم کاروان گذری بوده است و کاروان‌ها در مسیر بین حلوان در شرق و عروسان و عباس آباد و خور در غرب کویر راه می‌پیموده‌اند.
پهنه این کویر پوشیده از ریگزار است و در نواحی شرقی و شمالی آن باتلاق‌های نمکی و رسی کویر مرکزی و دریاچه نمک خور قرار دارند، شکل ریگزار شبیه مثلثی است که رأس آن در جهت شرق قرار دارد، فاصله شمال به جنوب ریگزار حلوان در بیشترین حالت ۴۰ کیلومتر و فاصله شرق به غرب آن در نواحی مرکزی در حدود ۱۴ کیلومتر و در نواحی شمالی پنج کیلومتر است.
ریگزار گستره‌ای شمالی جنوبی دارد و مناطق جنوب‌شرقی آن با ارتفاعات عاشقان پیوند می‌خورد که این تلاقی کوه و ماسه مناظر بسیار زیبایی را پدید آورده است. در محیط شرقی این مثلث ماسه‌ای، تپه‌ها بیشترین ارتفاع را دارند و ارتفاع آنها از کف دشت در حدود ۸۰ متر است که با حرکت به سمت غرب با کاهش ارتفاع همراه هستند.
در جنوب شرقی محل تلاقی کوه و ریگ دره‌ها و گذرگاه‌های زیبایی پدید آمده است که شاید در نوع خود در کشور کم نظیر باشد، همچنین بدلیل وجود معادن فراوان در این ارتفاعات جاده‌های خاکی مناسبی وجود دارند که دسترسی و بازدید از این منطقه را آسان کرده‌اند.
پوشش گیاهی با جذابیت کویرنوردی
پوشش گیاهی منطقه حلوان طبس، بسیار غنی و شامل گیاهان نواحی استپی و ماسه‌ای همچون قیچ، درمنه، تاغ، دم گاوی، بادام کوهی، اسکنبیل که به سمت شرق از تعداد آنها کاسته میشود و در نواحی غربی حاشیه کویر مرکزی گیاهان نمک پسند شامل شور بیابانی، گز و اشنان قابل مشاهده هستند و قابلیت جذب گردشگری و توریستی دارد به طوری‌که در سال‌های اخیر چندین همایش کویرنوردی در حاشیه شرقی این منطقه برگزار شده است.
بدلیل وجود پوشش گیاهی غنی منطقه و وجود منابع آب، پوشش جانوری آن نیز غنی است.
جانورانی از جمله انواع مار و عقرب، شاهین، هوبره، کبک، چکاوک بیابانی و کاکلی، مگس‌گیر، زنبور خور، سارگپه بیابانی، عقاب طلایی، کرکس، گرگ، شغال، روباه شنی، گربه شنی، سمور سنگی، جرد، پا مسواکی، موش صحرایی، انواع آگاما و جکو به چشم می‌خورند.
حلوان در حدود ۸۰ کیلومتری طبس و دارای مناظر بدیع و زیبا که عواملی هستند برای تبدیل ریگزار حلوان برای قطب گردشگری کویر و در صورتی مورد توجه قرار گیرد، می‌توان علاوه بر اشتغال‌زایی، از مهاجرت بی‌رویه ساکنان روستاهایی چون حلوان و خیرآباد به شهر های بزرگ جلوگیری کرد.
دسترسی به این منطقه از چند مسیر میسر است. جاده ارتباطی خور به طبس بعد از پایان چاله کویر و دریاچه نمک خور از جنوب این منطقه عبور می‌کند و همچنین از طریق همین محور قبل از سه راهی جعفرآباد چند آلونک سنگی قرار دارد که در صورت ورود به جاده خاکی آن، وارد شیار بین کوه و ریگ میشود.
همچنین بعد از سه راهی جعفرآباد به سمت طبس، جاده فرعی به سمت روستای حلوان و سپس جاده فرعی دیگری به سمت روستای خیرآباد به این ریگزار منتهی میشود.
دومین جشنواره مسابقات شتر سواری کشور در کویر حلوان طبس
قال تعالى : (أَفَلَا یَنظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ {۱۷} وَإِلَى السَّمَاء کَیْفَ رُفِعَتْ {۱۸} وَإِلَى الْجِبَالِ کَیْفَ نُصِبَتْ {۱۹} وَإِلَى الْأَرْضِ کَیْفَ سُطِحَتْ {۲۰} فَذَکِّرْ إِنَّمَا أَنتَ مُذَکِّرٌ{۲۱} لَّسْتَ عَلَیْهِم بِمُصَیْطِرٍ {۲۲}[ الغاشیه].
آیا آنان به شتر نمی‌نگرند که چگونه آفریده شده است؟ و به آسمان نگاه نمی‌کنند که چگونه بر افراشته شده است؟! و به کوه‌ها نمى‌نگرند که چگونه نصب و پا برجاى شده‌اند؟! و به زمین نمی‌نگرند که چگونه پهن وگسترانیده شده است؟! تو پند بده و یاد آورى کن چرا که تو تنها پند دهنده و یاد آورى کننده‌اى و بس، تو بر آنان چیره و مسلّط نیستى.
شتر بیشتر از هفت‌هزار سال پیش با تدبیر انسان اهلی شد و از دو هزار سال پیش تاکنون هیچ‌گونه شتر یک کوهانه وحشی در دنیا دیده نشده است و شتر دو کوهانه تا پیش از پنج هزار سال قبل اهلی نشده بود و هنوز نوع وحشی آن در صحرای گبی در مغولستان وجود دارد ولی شتر دو کوهانه مانند شتر یک کوهانه در توسعه تمدن در مناطق بیابانی موثر بوده است.
امتیاز شتر بر دیگر جانوران
درمجموع شتر نقش عمده‌ای در بازرگانی و حمل کالای گران‌بها در راه‌های بیابانی بی‌آب داشته که در همان مسیر‌ها در حال حاضر شهرهای فراوانی ساخته شده است.
شتر در مقایسه با دیگر جانوران، مانند اسب کاملا استثنایی است. چون نیاز بسیار کمی به آب در مسافت‌های طولانی و شرایط سخت بیابان دارد. در ضمن شکل بدن این جانور، بسیار مناسب برای آب و هوای گرمسیری است. بدن جانور در قسمت بالای کمر باریک است و بنابراین در گرم‌ترین ساعات روز که آفتاب به طورکامل عمودی می‌تابد سطح کمی از بدن آن در تماس با پرتو مستقیم خورشید قرار می‌گیرد.
سازگاری این جانور با محیط زیستش به نحوی است که حفظ تعادل مایع در بدن در هماهنگی کامل با عمل دیگر یاخته‌ها، در شرایط سخت خشکی می‌باشد، آنچه نبود آن در دیگر جانوران سبب مرگشان در همان شرایط میشود.
کوهان برجسته شتر نیز یکی دیگر از بخش‌های مهم بدن او است که با شرایط محیطی هماهنگی کامل دارد. قبل از این تصور می‌شد که کوهان محل اندوختن آب است، در حالی که می‌دانیم اینجا محلی برای اندوختن حدود پنجاه کیلوگرم چربی با دو عملکرد متفاوت است.
یکی به عنوان عایق گرما در پرتو سوزان خورشید و دیگری اندوخته‌ای از انرژی و آب است. زمانی که چربی می‌سوزد، هیدروژن آزاد میشود که با اکسیژن موجود در هوا ترکیب شده و تولید آب می‌کند.
چیزی حدود ۲۱ لیتر آب از ۲۰ کیلوگرم چربی. و این فرایند سبب ایجاد گرمای فراوانی میشود واکنش طبیعی می‌باشد، ولی نتیجه نهایی آن در بدن شتر ایجاد آب برای رفع تشنگی، مخصوصا در سفر می‌کند که این امر بخصوص در شتر به عنوان حیوانی باربر بسیار حائز اهمیت است.
قدرت سفینه صحرا
در کاروان‌های تجاری بین ۱۷۰ تا ۲۷۰ کیلوگرم بار را با سرعتی معادل چهار تا پنج کیلومتر در ساعت حمل می‌کند. در کاروان معمولی شتر پنج روز راه می‌رود و پس از آن آب و غذا دریافت می‌کند. هر شتر می‌تواند هفت روز بدون آب و غذا کار کند، در حالی که اگر کار نکند نصف این مدت را می‌تواند تحمل کند.
شتر به غیر از خاصیت باربری عرضه کننده یک رشته تولیدات مهم می‌باشد. شیر آن بسیار چرب و پر از مواد غذایی است. گوشت آن خوراکی و از پوست آن کمربند ، صندلی و لباس تهیه می‌کنند. پشم آن برای تولید فرش و چادر و ارپیخال کاملا خشک آن به عنوان سوخت استفاده میشود و به عبارت دیگر می‌توان گفت کمتر قسمتی از شتر وجود دارد که بی‌مصرف و دور انداختنی باشد و به همین جهت چندان شگفت‌انگیز نیست که قبایل بادیه نشین تصور می‌کنند که شتر گرانبها‌ترین دارایی آنها است.
شتر دوانی از منظر پیامبر اعظم (ص)
مسلمانان به مسابقات اسب دوانی و شتر دوانی و تیراندازی و امثال این‌ها خیلی علاقه نشان میدادند، زیرا اسلام تمرین کارهایی را که دانستن و مهارت در آنها برای سربازان ضرورت دارد سنت کرده است بعلاوه خود رسول اکرم(ص) که رهبر جامعه اسلامی بود، در اینگونه مسابقات شرکت می‌کرد و این بهترین تشویق مسلمانان به ویژه جوانان برای یاد گرفتن فنون سربازی بود.
تا زمانی که این سنت معمول بود و پیشوایان اسلام با عملشان مسلمانان را در این امور تشویق میکردند، روح شهامت و شجاعت و سربازی در جامعه اسلام محفوظ بود و رسول اکرم(ص) نیز گاهی اسب و گاهی شتر سوار می‌شد و در مسابقات شرکت می‌کرد.
رسول اکرم اسلام(ص) شتری داشتند که به دوندگی معروف بود، با هر شتری که مسابقه می‌داد، برنده می‌شد، کم کم این فکر در برخی ساده لوحان پیدا شد که شاید این شتر، از آن جهت که به رسول اکرم(ص) تعلق دارد از همه جلو میزند بنابراین ممکن نیست در دنیا شتری پیدا شود که با این شتر برابری کند.
روزی یک اعرابی بادیه‌نشین با شترش به مدینه آمد و مدعی شد حاضرم با شتر پیغمبر مسابقه دهم، اصحاب پیغمبر با اطمینان کامل برای تماشای این مسابقه جالب، به ویژه از آن جهت که رسول اکرم(ص) شخصا متعهد سواری شتر خویش شد از شهر بیرون دویدند.
رسول اکرم (ص) و اعرابی روانه شدند و از نقطه‌ای که قرار بود مسابقه آغاز شود، شتران را به طرف تماشاچیان به حرکت در آوردند، هیجان عجیبی در تماشاچیان پیدا شده بود اما بر خلاف انتظار مردم، شتر اعرابی شتر پیغمبر را پشت سر گذاشت.
آن دسته از مسلمانان، که درباره شتر پیغمبر عقائد خاصی پیدا کرده بودند، از این پیشامد بسیار ناراحت شدند و قیافههاشان درهم شد رسول اکرم به آنها فرمود:” اینکه ناراحتی ندارد ، شتر من از همه شتران جلو میافتاد، به خود بالید و مغرور شد، پیش خود گفت من بالا دست ندارم” اما سنت الهی است که روی هر دستی دستی دیگر پیدا شود و پس از هر فرازی نشیبی برسد، و هر غروری در هم شکسته شود.
به این ترتیب رسول اکرم(ص) ضمن بیان حکمتی آموزنده، آنها را به اشتباه‌شان واقف ساختند.
اکنون که هیئت ورزش روستایی و بازی‌های بومی محلی خراسان جنوبی با همکاری اداره ورزش و جوانان، فرمانداری و بخشداری مرکزی شهرستان طبس افتخار برگزاری دومین جشنواره مسابقات شتر سواری کشور را دارد و در صدد احیای ورزش‌های سنتی و مناطق گردشگری استان می‌باشد چه خوب است مسئولان این قدم را به فال نیک بگیرند و حامی این گونه برنامه‌های فرهنگی ورزشی باشند.