با استفاده از شیوه های تعرفه گذاری پلکانی-افزایشی برای اصلاح تعرفه های برق بخش خانگی، بیش از ۸۵% از مردم که محدوده الگوی مصرف برق را رعایت می کنند، افزایش قیمتی نخواهند داشت و صرفا تعرفه برق برای مشترکین پرمصرف افزایش می یابد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی طبس به نقل از تسنیم،در حال حاضر نظام تعرفه گذاری برق بخش خانگی در کشور به گونه ای است که: اولا، حدود ۴۰ درصد از هزینه میزان برق مصرفی به صورت یارانه در اختیار مردم قرار می گیرد و ثانیا، هر مشترکی که برق بیشتری مصرف کند، یارانه بیشتری به او تعلق می گیرد و خلاف عدالت است. این نظام هیچ گونه طرحی برای بازدارندگی مشترکین پرمصرف در خود جای نداده است و عملا مشوقی برای مصرف بیشتر مشترکین است.
این در حالی است که در برخی از کشورهای پیشرو در دنیا مانند آلمان با استفاده از نظام های هوشمند تعرفه گذاری مانند نظام تعرفه گذاری پلکانی افزایشی(IBT=Increasing Block Tariff ) نه تنها یارانه مشترکین پرمصرف را کاهش داده اند بلکه به دلیل بازدارنده بودن این الگو، مشترکین پرمصرف رفتار خود را به حد استاندارد مصرف نزدیک کرده اند. در این روش، هزینه مصرف متناسب با میزان افزایش آن بالا می رود و در این صورت مصرف بیشتر با یارانه بیشتری همراه نمی‌شود و مشترکین پرمصرف به جای عموم مشترکین در کانون افزایش هزینه قرار می گیرند. نظام تعرفه گذاری پلکانی افزایشی با توجه به روند مصرف عموم مردم، میزان مشخصی از هر حامل انرژی به عنوان الگوی مصرف مجاز تعریف می‌کند و هزینه مصرف کمتر از الگو، ارزان‌تر تعیین می‌شود. با عبور مصرف از مقدار الگو، قیمت به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد تا مشترکین پرمصرف با پرداخت هزینۀ واقعی انرژی، رفتار خود را اصلاح کنند و فشار افزایش قیمت نیز از عموم مردم برداشته شود.
در دولت یازدهم تاکنون دو بار تعرفه های برق بدون توجه به این روش های مرسوم و هوشمندانه در کشورهای جهان افزایش یافته است و تمام پله های مصرف با یک درصد یکسان افزایش یافته است. دفعه اول، در بهار سال ۹۳ قیمت برق برای تمام مشترکین پرمصرف و کم مصرف به میزان ۲۴% افزایش پیدا کرد و دفعه دوم در زمستان سال ۹۳ قیمت برق برای تمام مشترکین به میزان ۱۰% افزایش یافت. این در حالی است که منطقی بود مشترکینی که الگوی مصرف برق را رعایت نمی کنند، هزینه ای بیشتر از مشترکینی که الگوی مصرف برق را رعایت می کنند، پرداخت نمایند که رعایت نشدن این موضوع در سال های گذشته، یکی از عوامل مهم بدهی ۲۴ هزار میلیاردتومانی وزارت نیرو به پیمانکاران شده است.
در ماه های اخیر، مسئولان وزارت نیرو بارها بر ضرورت نزدیک شدن قیمت های پرداختی مردم به قیمت تمام شده برق تاکید کرده اند ولی همچنان شاهد اقدامی جدی از طرف دولت برای اصلاح شیوه های غلط تعرفه گذاری برق در بخش خانگی نیستیم.
پیش بینی می شود در صورت اعمال تعرفه های هوشمند برای برق با استفاده از شیوه های تعرفه گذاری پلکانی-افزایشی، نه تنها بیش از ۸۵% از مردم که محدوده الگوی مصرف برق را رعایت می کنند، افزایش قیمتی برای برق مصرفی خود نخواهند داشت بلکه حتی ممکن است به دلیل رعایت الگوی مصرف از میزان پرداختی آنها نیز کاسته شود. به عبارت دیگر، در این حالت صرفا تعرفه برق برای مشترکین پرمصرف که به صورت ناعادلانه یارانه بیشتری برای مصرف بیشتر، دریافت می کنند، افزایش می یابد و انگیزه لازم برای رعایت الگوی مصرف برق در این مشترکین ایجاد می شود.
ضرورت دارد دولت یازدهم همانطور که در اصلاح تعرفه های آب بخش خانگی در ماه های اخیر (مصوبه شورای اقتصاد در شهریورماه امسال) به استفاده از این شیوه تعرفه گذاری هوشمندانه توجه داشته است، در زمینه برق نیز این موضوع را مدنظر قرار دهد.
*سید مسعود احمدی – کارشناس انرژی