مذاکرات «آستانه-۳» پایان یافت و روسیه، ایران و ترکیه بر پایبندی خود در حل و فصل سیاسی بحران سوریه تاکید کردند و عدم حضور مخالفان سوری هم ممکن است تحت تاثیر نیروهای خارجی باشد که مایل به شکست مذاکرات هستند.
به گزارش طبس نیوز به نقل از گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، خبرگزاری «نووستی» در گزارشی نوشته است: دور سوم مذاکرات پیرامون بحران سوریه در آستانه (پایتخت قزاقستان) پایان یافت، در حالیکه مخالفان سوری در روز پایانی نیز در رایزنی‌ها شرکت نکردند. البته این امکان وجود دارد که گروههای مخالف در هر حال به آستانه سفر کرده و احتمالا تنها با بخشی از کشورهای ضامن آتش بس در سوریه، یعنی روسیه، ایران و ترکیه دیدار داشته باشند و موضوع مذاکرات هم فقط دستورکار نظامی خواهد بود.
با وجود این شرایط، اگر روز نخست مذاکرات آستانه به دلیل فقدان حضور مخالفان سوری کمی نگرانی وجود داشت، ولی در پایان این دور از مذاکرات، دستورکار گفتگوها بسیار گسترده بود و در پایان همه شرکت کنندگان عدم حضور آنها را غیرقابل قبول دانسته، ولی یادآور شدند این مسئله تاثیر زیادی بر روند حل و فصل مناقشه در سوریه نمی گذارد.
بدین ترتیب طرفین موضوع آزادسازی اسرا را بررسی کرده، در مورد ایجاد گروه کاری به توافقات اولیه دست یافتند و همچنین در زمینه ادامه تفکیک بین گروههای مسلح میانه رو از گروههای تروریستی، نقشه تمرکز نیروها مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر اینها، تا حدودی نیز مسئله نه چندان ساده ایجاد کمیسیون قانون اساسی و موضوع جدید امکان تلاش‌های جهانی برای بازسازی آثار باستانی تخریب شده در سوریه نیز بررسی شد.
روسیه، ایران و ترکیه همچنان پایبند به راه حل سیاسی
در پایان مذاکرات مقامات روسیه، ایران و ترکیه، پایبندی خویش برای ادامه روند حل و فصل سیاسی بحران در سوریه را مورد تایید قرار داده و بر اهمیت رایزنی‌های آستانه برای ادامه مذاکرات بین سوری‌ها در ژنو تاکید کردند. این مسئله در بیانیه پایانی نشست قرائت شد.
علاوه بر این طرفین پیشنهاد کردند تا اقدامات لازم از سوی جامعه جهانی برای حفظ میراث فرهنگی-تاریخی سوریه و به منظور ایجاد جو اعتماد بین همه طرفین در مورد همه موضوعات مربوط به روند حل و فصل مسالمات آمیز بحران در این کشور، انجام گیرد.
همچنین تصمیم گرفته شد تا در تاریخ ۱۹-۱۸ ماه آوریل در تهران نشست کارشناسان روسیه، ترکیه و ایران برگزار شود و دور بعدی مذاکرات پیرامون سوریه نیز در آستانه در تاریخ ۴-۳ ماه می انجام شود.
به عقیده شرکت کنندگان در نشست آستانه، برغم موارد نقض آتش بس، سطح خشونت و درگیری‌های نظامی در سوریه کاهش یافته و این مسئله نشانگر نتیجه بخش بودن تلاش کشورهای ضامن صلح در این کشور است.
روسیه و سوریه پیش نویس قانون اساسی را بررسی کردند
به دلیل فقدان مخالفان سوری، نشستهای عمومی برنامه ریزی شده در جریان مذاکرات آستانه انجام نگرفت و شرکت کنندگان تمرکز خود را روی شکل مذاکرات دیگری قرار دادند. برخی از دیدارها نیز پس از پایان مذاکرات رسمی صورت گرفت.
همانطور که "بشار الجعفری" ریاست هیئت نمایندگی سوریه به خبرنگاران گفت، در دیدارهای مضاعفی با هیئت روسی، طرفین مسائل مربوط به قانون اساسی سوریه را مورد بررسی قرار دادند. به گفته وی، طرفین تصمیم گرفتند تا نظریات مختلف در این خصوص را بطور دقیق مورد بررسی قرار داده و در دور چهارم مذاکرات آستانه ( آستانه-۴) باردیگر این مسئله را مورد بررسی قرار دهند.
رایزنی‌های آمریکا و روسیه در حاشیه مذاکرات آستانه
جدیدترین خبر در پیرامون مذاکرات آستانه، ملاقات هیئت نمایندگی روسیه با مقامات آمریکایی بود که بعنوان ناظر برای نخستین بار به پایتخت قزاقستان سفر کرده بودند، ولی در مذاکرات اصلی شرکت نداشتند.
"الکساندر لاورنتوف" ریاست هیئت روسی در این رابطه گفت: «ما با طرف‌های آمریکایی صرفا به رایزنی پیرامون مسائل سوریه پرداختیم. ما همتایان آمریکایی خود را در جریان مذاکرات انجام گرفته قرار داده و به تبادل نظر در مورد مواضع خود برای ادامه روند حل و فصل بحران سوریه پرداختیم.»
ریاست هیئت نمایندگی آمریکا برعهده "جورج کرول" سفیر این کشور در قزاقستان بود و به گفته منابع خبری این خبرگزاری، "مارتین مکسویل" یکی از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا نیز برای این منظور به آستانه سفر کرده بود.
با وجود پایان مذاکرات،مخالفان هنوز امکان گفتگو دارند
روز سه شنبه مخالفان سوری اعلام کرده بودند که «آستانه-۳» را به خاطر وخامت اوضاع در مناطق تحت کنترل آنها تحریم کرده اند. مقامات مسکو اعلام کردند که این تصمیم مخالفان جای تاسف داشته و غیرقابل قبول بوده و امیدوارند که عقل سلیم بر آنها فایق شود، چرا که در هر صورت مذاکره همواره بهتر از فقدان آن است.
البته وزارت امور خارجه قزاقستان روز چهارشنبه اعلام کرد که با وجود این تحریم، هفت نفر از نمایندگان گروه به اصطلاح «مخالفان جبهه های شمال و جنوب» به آستانه آمده و ممکن است روز پنج شنبه رایزنی‌هایی را با برخی از نمایندگان کشورهای ضامن صلح در سوریه داشته باشند.
بشار الجعفری نیز عدم حضور مخالفان سوری در مذاکرات «آستانه-۳» را غیر قابل قبول ارزیابی و ابراز نگرانی کرده بود که این اقدام ممکن است منجر به شکسته شدن رژیم آتش بس در جبهه های نبرد در سوریه شود. لاورنتییف نیز به نوبه خویش گفته بود که نیروهایی هستند که خواهان به شکست انجامیدن مذاکرات در آستانه هستند، ولی جامعه جهانی نباید به آنها چنین اجازه ای بدهد.
کارشکنی مخالفان ممکن است تحت تاثیر عربستان باشد
به عقیده یک کارشناس روس، عدم حضور هیئت نمایندگی مخالفان مسلح سوری در مذاکرات آستانه به دلیل ادامه درگیری‌های نظامی، تنها یک بهانه یا حداقل یکی از عوامل موثر در آن است، ولی این موضع گیری غیرسازنده قطعا تاثیری بر ادامه مذاکرات نخواهد داشت.
"گریگوری لوکیانوف" کارشناس مسائل تاریخی خاورمیانه و شمال آفریقا و رئیس دانشکده علوم انسانی دانشگاه تحقیقات ملی مدرسه عالی اقتصاد مسکو معتقد است: «در حقیقت در اینجا چندین عامل موثر هستند. اولا، ممکن است نفوذ ترکیه روی مخالفان سوری کاهش یافته است. در ثانی احتمال دارد عربستان سعودی در این مسئله نقش داشته باشد. در ماههای گذشته کمک‌های مالی ریاض برای مخالفان کاهش یافته بود، کاملا ممکن است که عربستان سعی دارد با وعده افزایش کمک‌های مالی خود، مخالفان را به حرف شنوی بیشتر از این کشور ترغیب کرده باشد.»
این کارشناس افزود: «از جمله ویژگی‌های مناقشه سوریه آن است که بازیگران داخلی و خارجی بسیاری در آن نقش دارند. اگر اکثر آنها در این مورد که مذاکرات باید ادامه یابد، به توافق برسند، روند رایزنی‌ها ادامه خواهد داشت. و این بسیار خوب است که این مذاکرات همچنان برگزار شده و طرفین رو در روی یکدیگر نشسته و به مواضع یکدیگر گوش می دهند.»
برخی نیروهای خارجی درصدد شکست مذاکرات هستند
"بوریس دالگوف" کارشناس ارشد موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه نیز معتقد است: «باید در نظر داشت که شرکت کنندگان در مذاکرات از گروههای مسلح مختلف بوده و تازه تنها هم نیستند و نیروهای خارجی از آنها حمایت می کنند و این نیروهای خارجی دارای منافع خاص خود بوده و سعی می کنند بر روند اوضاع در سوریه تاثیر بگذارند. به همین دلیل باید آماده شرایطی هم بود که برخی از آنها با اعمال فشار بر مخالفان سوری، تلاش کنند تا مذاکرات آستانه را به شکست بکشانند.»
این کارشناس برجسته یادآور شد که برگزاری مذاکرات جدید در آستانه همچنان ممکن است، برای اینکه در این رایزنی‌ها، قبل از هر چیز مسائل نظامی مورد بررسی طرفین قرار می گیرد که در واقع تاثیر زیادی بر روند حل و فصل سیاسی مناقشه در سوریه ندارد. البته اینکه این مذاکرات در آینده ادامه یابد، بستگی به عوامل زیادی دارد که یکی از آنها مواضع دولت ترکیه خواهد بود.
دور بعدی مذاکرات بین سوری‌ها در ژنو تحت نظارت سازمان ملل متحد، برای تاریخ ۲۳ ماه مارس برنامه ریزی شده است.