اقامت گاهی که سال ها قبل محلی برای ییلاق شاهان قاجار بود اکنون به مجموعه ای از موزه ها تبدیل شده است.
به گزارش طبس نیوز به نقل از خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری میزان، یکی از پر رمز و راز ترین موزه های تهران در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران واقع شده است.
مجموعه فرهنگی ـ تاریخی نیاوران در باغ بزرگی به مساحت حدود ۱۱ هکتار در شمال تهران قرار دارد که از زیبایی و جذابیت طبیعی و تاریخی فراوانی برخوردار است. بناهای این مجموعه متعلق به دوره های قاجار و پهلوی است.
ابتدا شاهان قاجار این مکان خوش آب و هوا را جهت اقامت ییلاقی خود برگزیدند.
فتحعلی شاه قاجار برای تفریحات تابستانی خود دستور می دهد تا در منطقه ای خوش آب و هوا خارج از شهر تهران که وسعتی بسیار کمتر از امروز داشت باغی مصفا بسازند. درکنار روستایی که “گُرده وی” یا “گُرده به” خوانده می شد و در نیاوران امروز قرار داشت به جای نیزاری که در همسایگی روستا واقع بود باغ را ساختند. باغ ییلاقی فتحعلیشاه که در جای نیزار ایجاد شد را “نی آوران” نامیدند که بعدا به نام “نیاوران” مشهور شد. محمد شاه نیز در همین باغ بنای کوچک و ساده ای بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین شاه ” کاخ صاحبقرانیه” را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد مشهور به کوشک احمدشاهی است.
در زمان حکومت پهلوی دوم، برخی از بناهای کوچک این باغ تخریب شد و کاخ نیاوران با سبکی مدرن جهت سکونت وی و خانواده اش ساخته شد.
اکنون محوطه کاخ شامل کاخ اختصاصی نیاوران و موزه پارچه و لباس های سلطنتی، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران، باغ کتیبه ها و گلخانه ها است.
در سال ۱۳۵۷ این کاخ از سوی نیروهای انقلابی تسخیر شد و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد. در سال ۱۳۶۵ کاخ موزه نیاوران برای اولین بار گشایش یافت. در سال ۱۳۶۸ مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در محل مدرسه اختصاصی راه اندازی شد و یکسال بعد فضاهای جانبی آن به خوابگاه پسران اختصاص یافت.
در سالهای بعد موزه جهان نما (۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه (۱۳۷۷) و کوشک احمدشاهی (۱۳۷۹) نیز در معرض بازدید عموم قرار گرفت.
کاخ نیاوران با معماری زیبای خود، تلفیقی از هنر پیش و پس از اسلام است که دارای کاشی کاری و آینه کاری است.
سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالار آبی در همکف ساختمان قرار گرفته اند و در نیم طبقه ی این بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس، دفتر منشی «فرح دیبا»، اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه ی وی قرار دارد.
در طبقه ی سوم اتاق خواب و استراحت گاه نیمروزی پهلوی دوم و همچنین اتاق های فرزندان وی و ندیمه هایشان قرار دارد. این فضاها با نقاشی ها و فرش هایی گرانبها و هدایای متعددی از کشورهای مختلف پوشیده شده اند.
در حال حاضر ۷ کاخ اختصاصی در مجموعه نیاوران در معرض دید عموم قرار گرفته است.
کاخ صاحبقرانیه، کاخ اختصاصی نیاوران، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، موزه کتابخانه سلطنتی، موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران و باغ موزه کتیبه ها از جمله مجموعه هایی هستند که شهروندان می توانند از آنها بازدید داشته باشند.