گروه معارف: شب قدر، شب نزول قرآن و مقدر شدن سرنوشت یک سال انسان‌ها است؛ شبی پر برکت و مهم که در آن مسلمانان جهان به صورت یکپارچه در نجواهای شبانه خویش به راز و نیاز با پروردگار عالمیان می‌پردازند و با امید به بخشش گناهانشان، آینده‌ای نیک را از وی طلب می‌کنند.
به گزارش طبس نیوز به نقل از خبرگزاری بین المللی قرآن کریم (ایکنا) از خراسان‌جنوبی، شب قدر، شب نزول قرآن و مقدر شدن سرنوشت یک سال انسان‌ها است؛ شبی پر برکت و مهم که در آن مسلمانان جهان به صورت یکپارچه در نجواهای شبانه خویش به راز و نیاز با پروردگار عالمیان می‌پردازند و با امید به بخشش گناهانشان، آینده‌ای نیک را از وی طلب می‌کنند.
شبی است که در طول سال تک است و شب سرنوشت است، انسان باید همواره در حال ناز و نیاز و نیایش باشد چرا که نیازمند این است اما شب قدر شب نزول قرآن و افضل شبها است، لذا ویژه است و عبادتش برابر هزاران سال است.
شب قدر، شب نزول وحی الهی و قرآن است، استثناست و باید قدر دانسته شود، دعاها و اعمال ویژه‌ای مخصوص این شب است.
شب قدر، اوج معنویت برای مومنین
حجت‌الاسلام حسن سیدی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در گفت و گو با ایکنا گفت: شب قدر اوج معنویت برای مومنین است، شبی است که زندگی مومن در آن سراسر رنگ خدا می‌گیرد.
وی با اشاره به اهمیت شب‌های قدر در طول زندگی انسان اظهار کرد: شب قدر از لیالی بزرگ الهی است شب قدر در قرآن، روایات و سیره‌ی اولیا خدا بسیار حائز اهمیت است و مراجع و بزرگان دینی به شب قدر اجر و اهمیت بسیاری قائل هستند.
این کارشناس مذهبی گفت: از دیدگاه قرآن کریم عظمت و شرافت این شب آن قدر والاست که خداوند می‌گوید: «و تو چه می‌دانی شب قدر چیست»؟
سیدی ادامه داد: با کمی تأمل در آیات قرآن کریم که در آن‌ها سخن از نزول ملائک به میان آمده، می‌توان نزول ملائک را از نظر هدفی که در نزول خود دنبال می‌کنند به دو دسته تقسیم کرد، یک دسته ملائک نازل می‌شوند تا امر و فرمانی از فرامین الهی را که به آن‌ها محول می‌شود، اجرا کنند و نوع دیگر نزول فرشتگان الهی، فرود آمدن آنان بمنظور ابلاغ و رساندن پیام خداوند است.
وی با بیان اینکه شب قدر از فرصت‌های بسیار ارزنده و مغتنم است، گفت: مومنین باید این شب را برای تفکر و توجه بیشتر به تعالیم قرآن مجید غنیمت دانسته و به مقدار ارتباط خود با قرآن و احکام قرآن کاملاً رسیدگی کنند.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: باید از لیالی متبرکه‌ی احیاء، که در فضیلت آن و شب زنده‌داری و عبادت در آن، در کتب دعا و حدیث اخبار بسیار وارد شده، استفاده کنیم.
سیدی یادآور شد: امام باقر(ع) می‌فرمایند: «هر کسی شب قدر را احیاء بگیرد گناهش آمرزیده می‌شود اگر چه گناهانش به تعداد ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها و پیمانه‌های دریا باشد». (بحارالانوار، ج۹۵، ص۱۶۸)
وی اظهار کرد: قرآن شب قدر را «لیله مبارکه» خوانده و در شأن آن یک سوره نازل شده و شرافتش از هزار ماه بیشتر است.
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: شب قدر، به این جهت قدر نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در همه‌ی سال، در آن شب تعیین می‌شود در آن شب، مقدرات یک سال انسان‌ها تعیین می‌شود و ارزاق و سرآمد عمرها و امور دیگر در آن لیله‌ی مبارکه‌ی تفریق و تبیین می‌شود.
سیدی ادامه داد: مرحوم علامه طباطبایی می‌فرماید: «مراد از قدر، تقدیر و اندازه گیری است، خداوند در آن شب حوادث یک سال را مقدر می‌کند از قبیل حیات، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت».
شب قدر، شبی است که در آن قرآن بر پیامبر عظیم‌الشأن اسلام(ص) نازل شده است و فضیلت عبادت در این شب از همه‌ی شبها بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: مفسران قرآن کریم با استفاده از قرآن و احادیث پیشوایان معصوم دین درباره‌ی علت نامگذاری شبی به نام «قدر» مطالب و دلایل زیادی آورده‌اند، شب قدر یعنی شب بزرگ و با عظمت. در قرآن کریم قدر به معنای منزلت و بزرگی خدا آمده است و همه‌ی مقدرات بندگان نیز در طول سال در این شب رقم می‌خورد.
اعمال شب قدر، دستوراتی برای آمرزش
اعمال شب‌های قدرکه در حقیقت دستوراتی برای آمرزش و تقرب به خداست، بر دو نوع است: یکی اعمالی که در هر سه شب باید انجام داد و دیگری، اعمالی که مخصوص به هر یک از شب‌های قدر است.
اعمال مشترک شب‌های قدر عبارت است از:
۱- غسل کردن، علاّمه‌ی مجلسی در این‌باره می‌نویسد: بهتر است غسل این شبها در هنگام غروب آفتاب انجام شود.
۲- به جا آوردن دو رکعت نماز، به این نحو که در هر رکعت پس از سوره‌ی «حمد»، هفت مرتبه «توحید» خواند و پس از انجام نماز، ۷۰مرتبه بگوید، «استغفر ا… و اتوب الیه» از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که هرکس این نماز را بخواند از جا برنخیزد تا خدا او و پدر و مادرش را بیامرزد.
۳- قرآن مجید را بازکند و در برابر خود بگیرد و بگوید: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِکِتَابِکَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِیهِ وَ فِیهِ اسْمُکَ الْأَکْبَرُ وَ أَسْمَاؤُکَ الْحُسْنَی وَ مَا یُخَافُ وَ یُرْجَی أَنْ تَجْعَلَنِی مِنْ عُتَقَائِکَ مِنَ النَّارِ، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق کتاب نازل شده ات، و آنچه در آن است و در آن است نام بزرگترت و نام‌های نیکوترت و آنچه بیم‌انگیز است و امیدبخش، این که مرا از آزادشدگان از آتش دوزخ قرار دهی»، سپس هر حاجت که دارد بخواهد.
۴- قرآن کریم را بر سر بگذارد و بگوید: «اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ؛ خدایا به حق این قرآن و به حق کسی که آن را بر او فرستادی و به حق هر مؤمنی که او را در قرآن ستودی و به حق خود بر آنان، پس احدی شناساتر از تو به حق تو نیست».
سپس ۱۰ مرتبه بگوید: بِکَ یَا اللهُ ؛به ذاتت ای خدا، و ده مرتبه بِمُحَمَّدٍ(ص)، به حق محمّد(ص)، و ده مرتبه، بِعَلِیٍّ(ع)، به حق علی(ع)، و ۱۰ مرتبه بِفَاطِمَهَ (س)، به حق فاطمه(س)، و ۱۰ مرتبه بِالْحَسَنِ(ع)، به حق حسن(ع)، و ۱۰ مرتبه بِالْحُسَیْنِ (ع)، به حق حسین(ع)، و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (ع)، به حق علی‌بن‌الحسین(ع) و ۱۰ مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (ع)، به حق محمّد بن علی(ع)، و ۱۰ مرتبه بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع)؛ به حق جعفر بن محمّد(ع)، و ۱۰ مرتبه بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ (ع)، به حق موسی بن جعفر(ع)، و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ مُوسَی (ع)، به حق علی‌بن موسی(ع)، و ۱۰ مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (ع)، به حق محمدبن علی(ع)، و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع)، به حق علی بن محمّد(ع)، و ۱۰ مرتبه بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ (ع)، به حق حسن بن علی(ع) و ۱۰ مرتبه بِالْحُجَّهِ (عج)، به حق حجّت(عج). پس هر حاجتی که دارد از خدا بخواهد.
۵- حضرت سیدالشهّدا (ع) را زیارت کند. در روایت آمده است: هنگامی که شب قدر می‌شود، منادی از آسمان هفتم از پشت عرش ندا سر می‌دهد که خدا هرکه را به زیارت حرم مطهرامام حسین (ع) آمده آمرزید.
۶- احیا وشب زنده‌داری، روایت شده هرکه شب قدر را احیا بدارد، گناهانش آمرزیده می‌شود، هرچند به شماره‌ی ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها و پیمانه دریاها باشد.
۷- – ۱۰۰ رکعت نماز به جا آورد، که فضیلت بسیار دارد و بهتر آن است که در هر رکعت پس از سوره‌ی «حمد»، ۱۰ مرتبه «توحید» بخواند.
۸- این دعا را بخواند، اللَّهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَکَ عَبْدا دَاخِرا لا أَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوء…که درمفاتیح آمده است.
سپیده قلندری اسفدن