برابر باور رایج درمیان مسلمانان؛ قرآن‌کریم، سخن خدا(= کلام الله)، و بازگوکننده‌ی حقایقی است، که خداوند آن ها را در چهارچوب واژگانی که متنی به‌نام قرآن را پدید می‌آورند، بر پیامبر اسلام(ص) فروفرستاده‌است.
چکیده
برابر باور رایج درمیان مسلمانان؛ قرآن‌کریم، سخن خدا(= کلام الله)، و بازگوکننده‌ی حقایقی است، که خداوند آن ها را در چهارچوب واژگانی که متنی به‌نام قرآن را پدید می‌آورند، بر پیامبر اسلام(ص) فروفرستاده‌است. با پیشرفت دانش بشری در حوزه‌های فلسفه‌ی-زبان و زبان‌شناسی، نیز پدیدآمدن برخی‌زمینه‌های عملی و نظری در جهان معاصر اسلام، انگاره‌های متفاوتی دراین‌باره رخ نموده-اند. قرائت نبوی از جهان، عنوان رشته‌نوشتارهایی است که نگرش متفاوتی را درباره‌ی وحی قرآنی پی می‌گیرد. یکی از پرسش-هایی که این انگاره می‌کوشد بدان پاسخی متفاوت با باور رایج پیش‌گفته دهد، کیستی گوینده‌ی قرآن است. ازنگاه این انگاره؛ این گوینده، پیامبر(ص) است. این انگاره، برای مدّعای یادشده، استدلال‌هایی اقامه می‌کند، که موضوع نوشتار پیش‌روی، تأمّل درباره‌ی یکی از آن ها – استدلال زبان‌شناختی(Linguistic) – است. ازهمین‌روی؛ این نوشتار، نخست استدلال یادشده را صورت‌بندی می‌کند، و سپس مقدّمات کبرویِ فلسفه‌ی‌زبانی و زبان‌شناختی آن را می‌سنجد. تأمّل‌ها نشان می‌دهند؛ استدلال یادشده، با نارسایی-هایی روبه‌روست، که پذیرش آن را دشوار می‌سازند.
کلیدواژه ها: گوینده‌ی قرآن؛ زبان؛ کلِر؛ ویتگنشتاین؛ یاکوبسن؛ سوسور؛ مجتهدشبستری
نویسندگان:
محمّدکاظم شاکر: استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علاّمه طباطبائی
سیّد روح‌اله شفیعی: دانشجوی دکتری‌تخصّصی رشتۀ تفسیر تطبیقی دانشگاه قم
فصلنامه پژوهش های فلسفی – کلامی – دوره ۱۸، شماره ۷۰، زمستان ۱۳۹۵.
برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید. 