شهر پر از فرفره‌های رنگی شده است. آفتاب گرم است و انعکاس نورش روی آسمانخراش‌های تازه‌ساز شهر می‌افتد. در جای جای شهر، پرچم‌های رنگارنگ افراشته شده است؛ پرچم‌هایی که خبر از یک رویداد فرهنگی و اقتصادی بزرگ می‌دهد: اکسپو ۲۰۱۷. این تصویرِ این روزهای آستانه، پایتخت تازه‌ساز قزاقستان است.
حالا نزدیک ۲۰ سال از زمانی که نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور این کشور، پایتخت را از آلماتی در جنوب به آستانه در شمال قزاقستان برد، می‌گذرد. در این ۲۰ سال آستانه چهره عوض کرده است. شهری که روی دشتی پهناور قرار گرفته، حالا پر از برج‌ها و آسمانخراش‌های رنگارنگ است که اغلب آنها نمای شیشه‌ای دارند.
تغییر چهره پایتخت جدید قزاقستان، تنها به برج‌سازی خلاصه نمی‌شود. قزاق‌ها کارهای دیگری هم کرده‌اند. معماران شهیر دنیا را دعوت کرده‌اند تا برای آنها نشان‌های ملی و ساختمان‌هایی با طراحی‌های مدرن بسازند. نمونه‌اش ساختمان‌هایی مانند خان شاتر که بنایش برگرفته از فرهنگ قزاق‌های چادر نشین است و امروزه یکی از مدرن‌ترین مراکز تجاری این کشور است یا بنای معروف بایترک که نماد قزاقستان شده است و رد این بنا را حتی در اسکناس‌های پولی و پرچم قزاقستان می‌توان یافت.
همه اینها باز هم تغییرات آستانه را به‌طور کامل نشان نمی‌دهد. آستانه با میزبانی اکسپو ۲۰۱۷ بیش از همیشه خود را سر زبان‌ها انداخته است. با توجه به تمرکز بر انرژی‌های پایدار مانند نور خورشید و باد، دو منبعی که به وفور در آستانه یافت می‌شود، قزاق‌ها موفق شده اند میزبانی اکسپو ۲۰۱۷ را از آن خود کنند. مجموعه نمایشگاه‌های جهانی اکسپو ۲۰۱۷ آستانه با تمرکز بر موضوع انرژی‌های آینده و کنترل استفاده از سوخت‌های فسیلی، این روزها پذیرای بسیاری از گردشگران و کارشناسان و مقامات جهان است.
این مجموعه نمایشگاه جهانی که از تاریخ ۱۰ ژوئن تا ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷ (۲۰ خرداد تا ۱۹ شهریور) در شهر آستانه کشور قزاقستان برگزار می‌شود، بازتاب نگرانی جامعه جهانی درباره مساله مصرف انرژی است و در واقع هدف اصلی اکسپو ۲۰۱۷ آستانه با شعار انرژی آینده، بحث و توسعه دانش در جهت کنترل مصرف انرژی در سیاره زمین، کنترل استفاده از سوخت‌های فسیلی و به حداقل رساندن آسیب‌های محیطی عنوان شده است.
نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان در مراسم افتتاحیه اکسپو ۲۰۱۷ عنوان کرد: هدف این رویداد جهانی این است که مرکزی باشد برای گردهم آوردن آرا و ایده‌های بین‌المللی از کشورهای شرکت‌کننده در موضوع انرژی‌های جایگزین و تجدیدپذیر. بشریت در آستانه ایجاد یک منبع بسیار کارآمد انرژی است.این نمایشگاه نقش مهمی در توسعه انرژی پاک خواهد داشت. میلیون‌ها قزاق و هزاران نفر از مهمانان خارجی با جدیدترین ایده‌ها در این حوزه آشنا خواهند شد.
نمایشگاه جهانی یا اکسپو، مجموعه نمایشگاه‌هایی است که هر چند سال یکبار در کشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود. این نمایشگاه‌ها مهم‌ترین نمایشگاه‌های برگزار شده در جهان محسوب می‌شوند. ایده برگزاری این قبیل نمایشگاه‌ها به سنت رایج بین فرانسویان برای برگزاری نمایشگاه‌های سالانه برمی‌گردد. سال ۱۸۴۴ نمایشگاهی با عنوان نمایشگاه صنعتی فرانسه در پاریس برگزار شد که زمینه‌ساز ادامه این قبیل نمایشگاه‌ها در سطح بین‌المللی و تحت نام نمایشگاه جهانی بود. اولین دوره این نمایشگاه‌ها پس از انقلاب صنعتی با نام نمایشگاه بزرگ در هاید پارک لندن به سال ۱۸۵۱ برگزار شد. اهمیت این نمایشگاه و پیامدهای آن برای کشورهای جهان آن چنان ارزشمند است که امروزه اکسپو، سومین رویداد مهم دنیا پس از مسابقات جام جهانی فوتبال و بازی‌های المپیک است و نام المپیک فرهنگ ملل را برای آن برگزیده‌اند.
اهمیت اکسپو ۲۰۱۷ آنقدر هست که در مراسم افتتاحیه آن، مهمانان ویژه‌ای مانند شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و نوازشریف، نخست‌وزیر پاکستان حضور داشتند. از کشورمان هم محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در افتتاحیه این رویداد جهانی شرکت کرد.
مجموع مساحت برگزاری نمایشگاه جهانی اکسپو ۲۰۱۷ آستانه، ۱۷۴ هکتار است که ۲۵ هکتار آن به فضای نمایشگاهی اکسپو شامل پاویون‌های بین‌المللی بیش از ۱۰۰ کشور جهان و پاویون‌های موضوعی اختصاص یافته است. سمبل این رویداد جهانی نیز پاویون کشور میزبان قزاقستان معرفی شده که به شکل یک کره بسیار بزرگ طراحی شده و شامل مواردی چون موزه آینده و موزه ویژه تاریخ کشور قزاقستان می‌شود. این کره بسیار مدرن و زیبا را نورمن فاستر، معمار شناخته شده جهان طراحی کرده است. چیدمان پاویون‌های اکسپو به این شکل است که چند سالن در پیرامون کره، پاویون‌های کشورهای شرکت‌کننده را میزبانی می‌کنند و در مرکز آن، کره شیشه‌ای شکل، هم پاویون کشور میزبان است و هم موزه‌ای برای آینده. داخل این کره، چشم‌اندازهایی از معماری و انرژی آینده جهان را می‌توان دید.
پاویون جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از غرفه‌های پر بازدید اکسپو ۲۰۱۷ آستانه است. در نمای بیرونی پاویون ایران، نام ایران به شکل روبانی متشکل از سه رنگ پرچم کشورمان نقش بسته است. روی یکی دیگر از جداره‌های بیرون پاویون ایران، با توجه به بحث انرژی‌های بادی در این نمایشگاه جهانی، تصویری از بادگیرهای یزد و همچنین آسیاب‌های بادی منجیل چشم نوازی می‌کند. داخل پاویون هم در قالب فیلم و ویدئو پروژکشن، کاشی‌کاری‌های زیبای ایرانی جلوه‌گری می‌کند. البته باید اضافه کرد که پاویون کشورهایی مانند قطر، ترکیه و امارات متحده عربی هم در این نمایشگاه جهانی با ایده‌هایی جالب توجه، بازدیدکنندگان را جلب خود می‌کنند.
بیش از ۱۱۵ کشور و ۲۲ سازمان بین‌المللی در نمایشگاه اکسپو ۲۰۱۷ آستانه حضور دارند. پیش‌بینی می‌شود ۲ میلیون گردشگر در مدت سه ماه برگزاری این نمایشگاه جهانی از آن دیدن کنند و مجموع تعداد بازدیدکنندگان آن نیز ۵ میلیون نفر برآورد شده است. گردشگران خارجی عمدتا از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، چین و بخش عمده‌ای نیز از اروپا، ترکیه و آمریکا هستند. باید در نظر گرفت، برگزاری چنین رویدادی قطعا زیرساخت‌های بسیاری مانند هتل‌های مناسب را طلب می‌کند.
دیدن اکسپو ۲۰۱۷ فرصت مناسبی برای آشنایی با فرهنگ قزاقستان و نیز تغییرات و مدرنیزاسیون این کشور است. جدا از این که این کشور، بزرگ‌ترین کشور جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی است و حالا خود عنوان نهمین کشور پهناور جهان را یدک می‌کشد، جدا از این که با چنین وسعتی آستانه به عنوان پایتخت فقط ۸۰۰ هزار نفر جمعیت دارد، جدا از روند توسعه و ساخت و ساز در این کشور، جدا از ساختمان‌های نوساز و مراکز فرهنگی و مساجد بی‌شمار شهر، جدا از فرهنگ بالای رانندگی شهروندان، آستانه جاذبه‌های دیگری هم دارد که گردشگران و بازدیدکنندگان از اکسپو می‌توانند در مدت سفر به این شهر، آنها را از نزدیک ببینند.
سجاد روشنی