اما و اگرهای اجرای طرح آمایش آموزش عالی در خراسان‌جنوبی | موافقان و مخالفان چه‌ می‌گویند؟

به گزارش پایگاه خبری طبس نیوز به نقل از خبرگزاری فارس از بیرجند، در پی ثبت سوژه «استقلال دانشگاه بزرگمهر قائنات را حفظ کنید» در سامانه فارس من، این سوژه مورد پیگیری قرار گرفت.

چندی است که طرح ساماندهی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در حال پیگیری است به گونه‌ای که در این طرح برخی مؤسسات و دانشگاه‌های کوچک با دانشگاه‌های مادر و بزرگ ادغام شوند.

ارتقای شبکه علمی و آموزشی کشور، ساماندهی مراکز آموزش عالی و صرفه‌جویی و هدفمندترشدن هزینه‌کردها از جمله محاسن این طرح عنوان می‌شود اما انتقادات بزرگی نیز نسبت به اجرای این طرح نیز وجود دارد.

دکتر محمدمهدی ایزدخواه عضو هیأت‌علمی گروه علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی بیرجند در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در بیرجند، اظهار داشت: یکی از مسائلی که در سال‌های قبل و در دهه ۸۰ دغدغه دانشگاهیان بود پیشرفت علم و جهت‌دهی درست به حرکت علمی و پژوهشی دانشگاهی کشور بود که متناسب با زیرساخت فرهنگی و اجتماعی کشور و مناطق متنوع در کشور باشد.

تأکید مقام معظم رهبری بر محوریت نقشه جامع علمی کشور

وی افزود: نقشه جامع علمی کشور در سال ۸۹ مصوب شد و تأکید مقام معظم رهبری براین بوده که حتی برنامه‌های پنج ساله توسعه هم منطبق بر نقشه جامع علمی کشور باشد.

عضو هیئت‌علمی گروه علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی بیرجند با بیان اینکه نگاه در این نقشه باید متناسب با درون و نیروهای داخلی کشور و پاسخگوی نیازهای کشور باشد، اضافه کرد: یکی از موضوعاتی که ذیل نقشه جامع علمی کشور قرار می‌گیرد آمایش آموزش عالی است و زمانی که به این سند راهبردی نگاه می‌کنیم اهداف ارزشمندی برای این سیاست‌ها ذکر شده که از جمله آن توزیع عادلانه منابع، ایجاد فرصت‌های برابر در دانشگاه‌ها و مؤسسات و مراکز تحقیقاتی، استفاده از مزیت‌های منطقه‌ای، کاهش تمرکز و جلوگیری از تجمع امکانات است.

ایزدخواه خاطرنشان کرد: اهداف در سند آمایش ارزشمند است و بنابراین سیاست‌ها پیاده‌سازی آمایش آموزش عالی در هر استان انجام دهند تا اهداف محقق شود.

وی تصریح کرد: ارتقاء منزلت و صلاحیت حرفه‌ای و مرجعیت علمی و اجتماعی اساتید دانشگاه، افزایش نقش علم و فناوری در توانمندسازی و ارتقا و بهره‌وری در بخش‌های تولیدی، صنعتی، خدمات تخصصی و عمومی، افزایش دسترسی همگانی به آموزش، تخصیص منابع به مؤسسات آموزشی با لحاظ نمودن اصول تمرکززدایی، مأموریت‌گرایی، تشویق دانش‌آموختگان به سمت تشکیل شرکت‌های دانش‌بنیان از راهبردهایی که در نقشه جامع علمی کشور ذکر شده است.

اما و اگرهای پیاده‌سازی آمایش آموزش عالی در استان

عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی بیرجند عنوان داشت: اگر که بناست آمایش آموزش عالی را در هر استان پیاده‌سازی کنیم ابتدا باید نگاه داشته باشیم نیازها، قابلیت‌ها، ظرفیت‌های بومی استان چگونه است و مزیت‌های نسبی هر منطقه شامل چه مواردی می‌شود؟ نسخه واحد برای کل کشور نداشته باشیم.

ایزدخواه با اشاره به نگاه صنعتی به دانشگاه قائنات، خاطرنشان کرد: رشته‌هایی که در دانشگاه بزرگمهر قائنات تأسیس شده مبتنی بر این فضا و ظرفیت‌های بومی منطقه تصمیم‌گیری شده و نکته مهم‌تر اینکه استان خراسان‌جنوبی با توجه به اینکه ظرفیت همسایگی با کشور افغانستان دارد می‌توانیم از ظرفیت و فضای آموزش عالی استان به‌نوعی استفاده کنیم که منجر به برقراری ارتباط بین کشورهای اسلامی و همسایه شود یعنی رویکرد درون‌مداری که مورد تأکید نقشه جامع علمی کشور است، باشد.

فعالیت ۲۵ هزار دانشجو و۷۵۰ عضو هیأت علمی در خراسان‌جنوبی

وی بیان داشت: در سیر صعودی که آموزش عالی در استان داشته اکنون ما حضور بالغ‌بر ۲۵ هزار دانشجو و ۷۵۰ عضو هیأت علمی را داریم، که این از نکات ارزشمند آموزش عالی استان است چون توانستیم نخبگان فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های برجسته کشور و جهان را در این منطقه مستقر کنیم.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه صنعتی بیرجند با بیان اینکه بنابراین آموزش عالی را می‌توان به موتور پیشران فرهنگی و اقتصادی تشبیه کرد و می‌توان آن را همان‌طور که مسئولان دانشگاهی یاد می‌کنند صنعت آموزش عالی نام ببریم، گفت: صنعت آموزش عالی نیاز به پویایی و بالندگی دارد و باید رشد و شکوفایی آن در استان ما مورد توجه باشد که تا الان هم به‌نوعی می‌توان گفت اینگونه بوده و تأثیرگذار در تربیت نیروی متعهد، متخصص که هم نیاز استان و هم نیاز کشور را تأمین کند، بوده است.

باید کارایی و اثربخشی آمایش آموزش عالی را بسنجیم

ایزدخواه عنوان داشت: ما باید در آمایش آموزش عالی ببینیم که کارایی و اثربخشی آموزش عالی ما و پیاده‌سازی این آیین‌نامه آموزش عالی و مدیریت استانی آموزش عالی چطور قرار است نیازها را تأمین کند و از فرصت‌ها و مزیت‌ها و ظرفیت‌های استان استفاده کند.

وی با اشاره به اینکه یکی از مطالبی که می‌شود گفت پیوست فرهنگی آمایش آموزش عالی و صنعت آموزش عالی استان ما است، مطالباتی است که مردم استان ما و جوانان و نخبگان داشتند، افزود: استانی فرهنگ‌دوست و علم دوست داریم و مطالبه جوانان نخبه دانشگاه و مردم استان این بوده که شرایط تحصیل در این استان فراهم شود و هدف این است که مردم استان از آن بهره‌مند شوند و نخبگان را در استان مستقر کنیم.

آمایش آموزش عالی نیازمند یک پیوست متناسب است

عضو هیأت‌علمی دانشگاه صنعتی بیرجند بیان داشت: بنابراین آمایش آموزش عالی نیازمند یک پیوست متناسب با استان و پیوست اجتماعی و پیوست اقتصادی دقیقی باشد که بهره‌مندی مردم استان از دانشگاه و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی را به حداکثر برساند و این مسئله بسیار مهم است.

ایزدخواه ادامه داد: یکی از برنامه‌های مسؤولان استانی این است که بتوانند زیرساخت صنعتی استان خراسان‌جنوبی را سریع‌تر فراهم کنند تا بتوانیم به‌عنوان استان صنعتی نقش‌آفرین باشیم.

وی خاطرنشان کرد: در سال جهش تولید اگر قصد اجرا آمایش آموزش عالی را داشته باشیم و نحوه درست اجرا را مورد توجه قرار دهیم، تقویت فعالیت دانشگاهی پژوهشی باید مورد اهتمام قرار گیرد چون لوازم جهش تولید پژوهش است.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه صنعتی بیرجند افزود: در استان ما منابع طبیعی ارزشمندی داریم که به‌عنوان مثال شهرستان فردوس به‌عنوان سومین قطب تولیدکننده انار، یکی از محصولات ارزشمند کشور را فراهم می‌کند؛ شهرستان نهبندان در فعالیت‌های معدنی حضور مؤثر دارد.

لزوم فعالیت کاربردی مراکز تحقیقاتی در خراسان‌جنوبی

ایزدخواه ادامه داد: در شهرستان ساوه که اولین تولیدکننده انار کشور است در این استان می‌بینیم یک مرکز تحقیقاتی انار مستقر است که با همکاری جهاد کشاورزی می‌تواند روی ارقام انار و انجام اصلاحات روی مسائل ژنتیکی و بحث‌های تخصصی کشاورزی باعث شوند که محصولی که به‌صورت حداکثری تولید می‌کنند در سال ۹۸ با افزایش ۳۰۰ تنی برداشت محصول انار داشته باشد و سودی ۶۵ میلیارد تومانی نصیب کشاورزان شود و چرایی این کار را می‌توان به فعال بودن پژوهشکده انار مستقر در آنجا دانست.

وی خاطرنشان کرد: ما نیز پژوهشکده‌ای در فردوس داریم که طبق اسناد در سال ۸۵ توسط دانشگاه فردوسی مشهد با هدف تحقیقات و پژوهش‌های علمی روی این محصول تأسیس شد تا با ارتباطی که بین پژوهشکده و کشاورزان این منطقه وجود دارد سبب افزایش بازدهی و میزان تولید انار و کاهش افت‌ها باشیم.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه صنعتی بیرجند افزود: سال ۹۲ این پژوهشکده واگذار به دانشگاه بیرجند می‌شود و به حالت انفعال درمی‌آید و پویایی لازم را ندارد و ما می‌بینیم کشاورزان فردوس به دلیل بهره‌مند نبودن از چنین پژوهشکده‌ای سالانه میلیاردها ریال خسارت‌هایی از قبیل سرمازدگی، دانه سفیدی، کرم گلوگاه انار و غیره را شاهد هستند و مدیر جهاد کشاورزی شهرستان فردوس اعلام کردند که نسبت به شرایط عادی پنجاه درصد کاهش تولید داشتند.

پژوهشکده انار ساوه؛ نمونه ارتباط موفق مراکز پژوهشی و جامعه

ایزدخواه با بیان اینکه این‌ها می‌طلبد که اگر بنا باشد آمایش آموزش عالی در استان فعال باشد ما به این ارتباط که بین دانشگاه و فضای پژوهشی و جامعه وجود دارد توجه داشته باشیم، گفت: طرح تحقیقاتی، مقاله‌های چاپ‌شده در مجله انار، ده‌ها مورد گزارش نهایی، تشکیل کارگروه یاوران تولید انار، برنامه‌ریزی آموزشی برای کشاورزان، درآمدزایی، ایجاد غنی‌ترین کلکسیون انار و تحقیقات انواع نژاد انار از فعالیت‌هایی است که در پژوهشکده انار ساوه در سال ۹۸ انجام شد و در سال جهش تولید گزارشی که مرکز تحقیقاتی ساوه برای تمام محصولات داده تا شش ماه اول سود ۴۶۵ میلیارد تومانی را داشته است.

ماجرای شکل‌گیری دانشکده معدن در نهبندان

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در نهبندان معادن مختلفی داریم مطالبه‌ای که مردم منطقه داشتند این بود که یک دانشکده معدن اینجا تأسیس شود تا مردم خود منطقه بتوانند آموزش و مهارت لازم را ببینند و در بحث معدن تخصص پیدا کنند و در سال ۸۶ مصوب دولت شده و تا حدودی فعالیت داشته است.

عضو هیأت‌علمی دانشگاه صنعتی بیرجند یادآور شد: رئیس صمت نهبندان اشاره داشتند که درصد کمی از مواد معدنی فرآوری می‌شود و مابقی به‌صورت خام به استان‌های مجاور ارسال می‌شود و این نکته بسیار مهمی است که ما باید فعالیت دانشگاهی را باید به این سمت ببریم که این نیازها را از بین ببرد.

ایزدخواه با بیان اینکه باید فعالیت‌های پژوهشی را در بخش‌های مختلف احیا کنیم، گفت: ما قبول داریم که ممکن است در اثر کاهش موالید و کاهش دانشجو متقاضی دانشجو نداشته باشیم اما می‌توانیم ارتباطات را قوی‌تر کنیم و طرح‌های پژوهشی را تعریف و بتوانیم در منطقه این پژوهشکده‌های علمی را تقویت کنیم.

وی خاطرنشان کرد: در سیرجان استان کرمان ظرفیت معادن مختلفی وجود دارد و مردم منطقه و مدیران استانی تصمیم می‌گیرند که دانشگاه صنعتی سیرجان را مستقر کنند و قطعاً این دانشگاه از روز اول این شرایط را نداشته است اما اکنون شامل سه هزار دانشجو و هفتاد عضو هیأت علمی نخبه است و این نخبگان را در منطقه سیرجان مستقر کردند و با توجه به اینکه شهرستان سیرجان یک موقعیت متناسبی به لحاظ معدنی دارد آنجا را برای تربیت نیروی متخصص و بومی‌سازی پژوهش در زمینه صنعتی قرار دادند.

آمایش آموزش عالی باید حلقه‌های مفقوده و نیازهای استان را پوشش دهد

عضو هیأت‌علمی گروه علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی بیرجند عنوان داشت: آمایش آموزش عالی را در استان باید به‌نوعی پیش ببریم که بتوانیم این حلقه‌های مفقوده و نیازهای استان را بپوشانیم و اگر جایی نیاز بود احیا کنیم، باید تقویت‌سازی انجام شود نه اینکه ادغام و انحلال و اینطور موضوعات مدنظر قرار بگیرد.

ایزدخواه تصریح کرد: وقتی که یک ادغامی صورت بگیرد و دانشگاهی ذیل دانشگاه دیگری تعریف شود ردیف بودجه آن حذف می‌شود و وقتی اینگونه باشد باعث می‌شود تمرکزگرایی تقویت شود؛ به عبارتی همه چیز متوجه به دانشگاه مرکز شود.

وی ادامه داد: در این صورت محرومیت‌هایی که در استان و شهرستان داریم به‌نوعی باقی می‌ماند چراکه وقتی به سمت دانشگاه مرکزی بودجه‌ها گسیل پیدا کند، خرج‌ها، ساخت‌وسازهای عمرانی و نگاه‌های مالی متمرکز به نیازهای دانشگاه مرکز می‌شود و بنابراین این آسیب و تبعات وجود دارد که در مناطق ممکن است تخصیص بودجه برای احیای لوازم تحقیقاتی و علمی فراهم نشود.

تمرکزگرایی؛ نتیجه اجرای نادرست طرح آمایش آموزش عالی

عضو هیأت‌علمی گروه علوم کامپیوتر دانشگاه صنعتی بیرجند تأکید کرد: شعار ما در آمایش آموزش عالی تمرکززدایی است اما اگر در نحوه اجرا دقت کافی را نداشته باشیم ممکن است تمرکزگرایی اتقاق بیفتد.

نماینده مردم فردوس، طبس، بشرویه و سرایان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با فارس در این راستا اظهار داشت: با این طرح موافق نیستم چراکه هم با عدالت آموزشی و هم با توسعه متوازن استان در تضاد است.

نصیرایی: این طرح یک حرکت شتاب‌زده است!

حجت‌الاسلام مجید نصیرایی بیان داشت: این طرح یک حرکت شتاب‌زده است و به نظر کار کارشناسی دقیق در این زمینه صورت نگرفته و تبعات اجتماعی فراوان دارد و به همین علت موافق نیستیم.

وی تصریح کرد: باید کار کارشناسی دقیق انجام و برنامه‌ای طراحی شود که در آن شاهد توسعه متوازن در همه استان باشیم.

در آذرماه سال جاری به‌منظور تبیین سند آموزش عالی دیدار رئیس دانشگاه معین استان (دانشگاه بیرجند) با مجمع نمایندگان استان برگزار و دیدگاه‌هایی مطرح شد.

طبق خبر روابط عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه بیرجند، «احمد خامسان»، رئیس دانشگاه معین استان، ساماندهی آموزش عالی را یک طرح ملی نامید که در برنامه‌های دولت و شورای عالی انقلاب فرهنگی گنجانده شده است.

رئیس دانشگاه بیرجند با اشاره به اینکه در این طرح، مأموریت‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی هر استان بر اساس استعدادها و ظرفیت‌های استان و منطقه خودشان تنظیم می‌شود، ادامه داد: هدف این است که مراکز پژوهشی هر استان به مراکزی توانمند در منطقه خودشان تبدیل شوند.

طرح آمایش آموزش عالی به معنی تعطیلی دانشگاه‌ها نیست

خامسان خاطرنشان کرد: اجرای این طرح توسط دانشگاه معین استان به معنی تعطیلی دانشگاه‌ها نیست بلکه با اجرای این طرح از گسترش بی‌رویه دانشگاه در مناطق بدون دانشجو جلوگیری خواهد شود.

وی با اشاره به اینکه در این طرح دانشگاه تعطیل نمی‌شود و ردیف بودجه از بین نمی‌رود، افزود: قرار است کمک کنیم آموزش عالی تخصصی شود و با مدیریت استانی طرح‌های پژوهشی دانشگاه تقویت شود.

در جلسه‌ای با تصمیم وزارت علوم مبنی بر ایجاد دانشگاه معین، سند آمایش دانشگاه‌های استان با حضور نمایندگان مردم در مجلس و رئیس دانشگاه بیرجند به‌عنوان رئیس دانشگاه معین استان تبیین شد.

نماینده مردم شهرستان‌های بیرجند، درمیان و خوسف در مجلس شورای اسلامی در این جلسه دانشگاه‌ها را مبنای توسعه دانست و گفت: ما باید به گفته مقام معظم رهبری به سمت صادرات غیرنفتی پیش برویم که این راه تنها از طریق تولید علم حاصل می‌شود، این علم نیز در دانشگاه‌ها است.

خسروی: اجرای این طرح تمرکززدایی را ایجاد می‌کند

حسین خسروی افزود: برای اجرای سند آمایش آموزش عالی باید اقناع‌سازی عمومی به کمک صداوسیما انجام شود و اجرای این طرح تمرکززدایی را ایجاد می‌کند که این به نفع همه خواهد بود.

مصطفی نخعی نماینده مردم نهبندان و سربیشه به ظرفیت خوب دانشجو‌های خارجی از جمله دانشجویان افغان اشاره کرد و افزود: می‌توان از این ظرفیت در دانشگاه‌های شهر‌های مرزی استان استفاده کرد.

نماینده مردم شهرستان‌های قائنات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به این طرح گفت: هدف ذی‌نفع بودن استان در این طرح است.

دانشگاه بزرگمهر قابلیت تبدیل شدن به قطب یک رشته خاص را دارد

سلمان اسحاقی با اشاره به ظرفیت و پتانسیل‌های قائنات افزود: دانشگاه بزرگمهر این شهر قابلیت تبدیل شدن به قطب یک رشته خاص را دارد.

هفتم بهمن‌ماه سال جاری کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس مخالفت صریح این کمیسیون با این طرح را اعلام کرد اما هشتم بهمن یعنی یک روز بعد بود که خبر اجرای این طرح در برخی از استان‌ها اعلام شد!

طبق نظر اساتید دانشگاه و نظر کارشناسان ایرادات زیادی به اجرای این طرح وارد است و تصویب و اجرای شتاب‌زده این طرح ممکن است آسیب‌های جدی به برخی دانشگاه‌ها و مناطق در حال توسعه وارد کند و به نظر می‌رسد که باید تأمل بیشتری در خصوص اجرای این طرح صورت گیرد.

انتهای پیام/۳۴۰۳/ج