خبرگزاری فارس- خراسان جنوبی؛ خراسان جنوبی با دارا بودن چهار گذرگاه تجاری با کشور همسایه، افغانستان یکی از گلوگاه‌های تجاری بین المللی ایران به حساب می آید.
هر چند از سال ۹۳ با انسداد یک طرفه سه معبر مرزی یزدان زیرکوه، گلورده درمیان و دوکوهانه نهبندان همه مبادلات تجاری معطوف به تنها گذرگاه مرزی فعال و مورد قبول کشور افغانستان یعنی ماهیرود سربیشه شد و بار تجاری سه معبر تعلیق شده خراسان جنوبی نیز بر دوش این دروازه تجاری بین اللملی استان گذاشته شد.
در این میان تجار و بازرگانان نیز مجبور شدند برای داد و ستدهای خویش تنها معبر تجاری مرزی را برگزینند و در این بین از همه بیشتر مرزنشینان دو سوی این معبرهای تجاری متضرر شدند و معیشت و اشتغال آنان به مخاطره افتاد به طوری بسیاری از آن ها مجبور به مهاجرت و ترک این نقاط شدند.
بعد از این اتفاق که به صورت یک طرفه از طرف کشور همسایه افتاد مسؤولان و مقامات محلی و کشوری در قالب دیپلماسی فعال سازی دوباره مرزهای تعلیق شده وارد میدان مذاکره و مباحثه با کشور همسایه شدند اما دولت این کشور برای بازگشایی معبرهای مسدود شده از سوی خویش پا پیش نگذاشت و این مذاکره‌ها و پیگیری‌ها هم تا ۲۰ شهریور سال ۱۴۰۰ که بعد هفت سال بسته بودن دروازه‌های تجاری یزدان زیرکوه به روی تجار و مرزنشینان دو سوی مرز به صورت خرده فروشی باز شد.
اکنون در کنار گمرک تجاری ماهیرود و گمرک یزدان نیز برای مبادلات خرده فروشی باز است و دو معبر تجاری گلوله درمیان و دوکوهانه نهبندان همچنان بسته است.
همچنین قابل یادآوری ست که دولت سیزدهم و مقامات محلی خراسان جنوبی هم همه هم و غم خویش را بر بازگشایی معبرهای تجاری مسدود شده گذاشته اند چرا که بازگشایی این دروازه های تجاری به طور حتم رونق اقتصادی را برای مرزنشینان و تجار و بازرگانان هر دو سوی مرز به همراه خواهد داشت.
علاوه بر این در این مدتی که از سرکار آمدن دولت سیزدهم می گذرد رئیس جمهوری هم با تعیین نماینده ویژه در امور افغانستان همه تلاش خویش را بر بازگشایی معبرهای مسدود شده که نتیجه آن رونق اقتصاد مرزنشینان و تجار و در نهایت کشور است گذاشته اشت.
با روی کار آمدن حاکمیت طالبان در کشور افغانستان و رودیکردهای جدید آن در روابط تجاری با ایران، شرایط خراسان جنوبی نیز در حوزه صادرات به طور حتم همراه با تغییراتی خواهد بود چرا که افغانستان شریک نخست تجاری این استان است.
رویکردی نویی که دولت طالبان دنبال می کند سبب شد تا «نورالدین عزیزی» سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان که ۲۰ اسفند از طریق مرز دوغارون وارد ایران شود در ادامه به خراسان جنوبی سفر کند و به رصد گذرگاه‌های مرزی این استان بپردازد.
رهاورد سفر سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان
آن طور که جواد اشرفی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی هم در پایان این سفر به رسانه‌ها اعلام کرد: توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه جزء سیاست‌های اصلی دولت سیزدهم است و یکی از پیشنهادات ۲ کشور راه‌اندازی کمرگ یزدان است و خود مسؤولان افغانستان اذعان داشتند که با راه‌اندازی گمرک یزدان بار مبادلات تجاری از روی گمرک اسلام قلعه برداشته می‌شود.
وی با تاکید بر منافع مشترک تجاری بین خراسان جنوبی و افغانستان، افزود: در نشست با سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان ما نیز بر این موضوع تاکید کردیم که باید تجارت بین ایران و افغانستان براساس منافع مشترک باشد.
وی با اشاره به اینکه در بازدیدهای سرپرست وزارت صنعت و تجارت از مرزهای خراسان جنوبی و برگزاری نشست‌های مختلف، وی تاکید بر افزایش مبادلات تجاری بین ایران و افغانستان داشت، اضافه کرد: در این بازدیدها درخواست ۲۴ ساعت کردن مرز ماهیرود را داشته‌ایم که سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان اعلام کرد در ابتدا ۲۴ ساعته کردن مرز اسلام قلعه در دستور کار است و در گام بعدی نسبت به ۲۴ ساعت کردن مرز ماهیرود اقدام خواهیم کرد.
وی به بازدید سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان از مرز ماهیرود، گلورده و یزدان خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: در بازدید از این مرزها طرف افغانستانی درخواست انرژی داشت که خراسان جنوبی آمادگی خود را برای تامین انرژی اعلام کرد و در حال حاضر خط انتقال گاز به روستای کلاته نظر افغانستان در حال انجام است.
وی ادامه داد: سرپرست وزارت صنعت و تجارت دولت طالبان قول داد که نتایج و خروجی بازدیدها و رفع موانع و ارایه راهکارهای مبادلات تجاری را به حوزه مالیه خودشان منتقل کند تا نسبت به بازگشایی یکی از معابر استان به عنوان گمرک رسمی تصمیم‌گیری شود.
وی اظهار داشت: در این سفر بر راه‌اندازی پایانه‌های مشترک مرزی با کشور افغانستان و تخصصی کردن تاکید شد و تعیین بازارچه مرزی ماهیرود به عنوان پایانه تخصصی مواد غذایی، خوراکی و اقلام کشاورزی، تعیین بازارچه میل ۷۳ به عنوان پایانه تخصصی سیمان و مصالح ساختمانی و تعیین بازارچه مرزی دوکوهانه نهبندان به عنوان پایانه تخصصی سوخت و مشتقات نفتی پیشنهاد شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اینکه بازدید سرپرست وزارت صنعت و تجارت از مرزهای استان سفر خوبی بود گفت: امیدواریم در آینده نزدیک شاهد راه‌اندازی گمرک رسمی دیگری در خراسان جنوبی باشیم.
ادامه پیگیری ها برای بازگشایی معبر های تجاری
وی عنوان کرد: پیگیرهای ما در راستای افزایش مبادلات تجاری و بازگشایی بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی ادامه می‌یابد و در این خصوص از همه ابزار و توان استفاده خواهیم کرد.
اشرفی افزود: همچنین ایجاد یک منطقه مشترک تجاری و صنعتی در جریان این سفر پیشنهاد شد که ما آمادگی خود را برای راه‌اندازی این منطقه اعلام کردیم.
وی با بیان اینکه کشت فرا سرزمینی و ورود در زمینه فرآوری مواد معدنی از دیگر موضوعات مورد بحث در این سفر بود، بیان کرد: براساس دستور استاندار خراسان جنوبی در خصوص اجرای موضوعات و مباحث این سفر گروه کاری تشکیل خواهد شد تا از طرف خراسان جنوبی و کشور افغانستان نماینده تام‌الاختیار انتخاب و پیگیری‌ها را انجام دهند و این نماینده معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار است.
آخرین پیگیری ها برای رونق مبادلات مرزی
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی هم امروز در گفت وگو با خبرنگار فارس از بیرجند در مورد آخرین پیگیری‌ها و رایزنی‌ها در مورد رونق مبادلات مرزی خراسان جنوبی اظهار داشت: یکی از قابلیت‌های بسیار خوب خراسان جنوبی مرز طولانی است که با کشور افغانستان دارد و همین مرز طولانی سبب ایجاد چهار معبر مرزی تجاری در استان شده که قدمت برخی گذرگاه‌ها چون دوکوهانه و یزدان بسیار زیاد هم است.
وی تنها معبر مرزی تجاری فعال خراسان جنوبی را در حال حاضر گذرگاه مرز ماهیرود اعلام کرد و گفت: از این معبر تجاری باید به عنوان گذرگاه مرزی یاد کرد چرا در این بازار انداز تجاری منطقه ویژه، گمرک، بازارچه، پایانه و… همه با هم قرار دارد و مجموعه ای از مبادلات تجاری در یک نقطه تمرکز است.
وی با اشاره به رونق تجاری تا حدودی خوبی که در بر این گذرگاه حاکم است ادامه داد: برای رونق بیشتر این گذرگاه تجاری ضرورت داشت زیرساخت های لازم فراهم شود که تا حدودی از همه زیرساخت‌ها چون آب، گاز، برق، ارتباطات و… برخوردار است.
بهره مند از زیرساخت ایکس‌ری
به گفته وی دیگر زیرساخت مورد نیاز این گذرگاه رسمی تجاری دستگاه ایکس‌ری بود که با پیگیری های بسیاری که انجام شد با این که چند نقطه دیگر مرزی هم متقاضی بودند این دستگاه به مرز ماهیرود خراسان جنوبی تعلق گرفت.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان این که چند وقت پیش بهره برداری از دستگاه ایکس‌ری مرز رسمی ماهیرود با حضور وزیر اقتصاد به صورت ویدئو کنفرانسی آغاز شد افزود: تامین ایکس‌ری زیرساختی بسیار مهم برای این گذرگاه تجاری بین المللی خراسان جنوبی به حساب می آید.
نخعی از معبر تجاری دوکوهانه در نهبندان به عنوان یک بازارچه مرزی قدیمی در این شهرستان و استان یاد کرد که نقش بسیار زیادی قبل از تعطیلی یک طرفه از سوی کشور در مبادلات تجاری دو کشور ایران و افغانستان و همچنین رونق معیشت اقتصاد مرزنشینان دو سوی مرز داشته است.
وی ادامه داد: همکاری نکردن طرف افغانستانی سبب شد تا این معبر مرزی تجاری به همراه دو معبر دیگر یعنی یزدان زیرکوه و گلورده درمیان نیز مراودات تجاری آن تعطیل شود.
گفت‌وگو با وزیر اقتصاد طالبان در مورد قابلیت‌های مرزی
به گفته وی بعد از تحولات سیاسی که در کشور افغانستان به وقوع پیوست و دولت طالبان سر کار آمد چندی پیش که وزیر اقتصاد دولت طالبان به ایران سفر کرده بود که دیداری در تهران با وی داشتم.
وی ادامه داد: در این دیدار که حدود یک ساعت و نیم به طور انجامید در مورد قابلیت های مرزی خراسان جنوبی ازجمله دوکوهانه، ماهیرود، گلورده و یزدان با محمد دین حنیف صحبت کردم.
وی اضافه کرد: این موضوع را نیز با وزیر اقتصاد طالبان درمیان گذاشتم که اگر تجارت مرزی در بازارچه های تعطیل شده خراسان جنوبی از سر گرفته شود به طور حتم در معیشت مرزنشینان هر دو سوی مرز تاثیر بسیاری خواهد داشت که محمد دین حنیف هم آن چه گفته شد را پذیرفت و قرار شد توافقات انجام شده را به اطلاع دولت طالبان برای تصمیم گیری برساند.
رئیس مجمع نمایندگان خراسان جنوبی در ادامه به سفر سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان به مرزهای شرقی کشور و رصد توانمندی های این گذرگاه های تجاری از جمله خراسان جنوبی اشاره و تصریح کرد: قرار شد نورالدین عزیزی گزارشی که از معابر مرزی تجاری خراسان جنوبی در گلورده، دوکوهانه، یزدان و ماهیرود تهیه کرده است را به شورای اقتصاد دولت طالبان گزارش کند.
همچنین در سومین سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی آیت الله رئیسی در دیدار با مردم نهبندان به مردم این شهرستان قول فعال شدن بازارچه دوکوهانه را داد.
نخعی با بیان این که بعد از سفر رئیس جمهور و دستور آیت الله رئیسی در زمینه فعال شدن بازارچه مرزی دوکوهانه وزارتخانه های کشور و امور خارجه هم پیگیر این موضوع هستند افزود: در کنار این استاندار خراسان جنوبی نیز به دنبال بازگشایی معبرهای مرزی مسدود شده استان و رونق بیشتر تنها معبر تجاری بین المللی فعال خراسان جنوبی تا حصول نتیجه است.
وی ابراز امیدواری کرد: به زودی شاهد بازگشایی و از سرگیری مجدد مراودات تجاری در معبرهای مرزی مسدود شده خراسان جنوبی باشیم تا با رونق گرفتن این گذرگاه های تجاری تحولی در اقتصاد مرزنشینان هر دو سوی مرز ایران و افغانستان ایجاد شود.
وی ادامه داد: همچنین پس از طرح گلایه هایی در خصوص مشکلات مرزنشینان در سفرهای اول و دوم دولت به استان و قول حل این مشکلات توسط رئیس‌جمهور، خوشبختانه اولین گام مهم برداشته شد.
صدور مجوز خرده فروشی در بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی
وی تصریح کرد: تصویب نامه هیئت وزیران در خصوص خرده فروشی در بازارچه‌های مرزی توسط سرپرستان خانوارهای مرزنشین تا سقف ۴۰۰ دلار در ماه با معافیت از سود بازرگانی چند روز پیش توسط معاون اول رئیس جمهور به دستگاه‌های اجرایی مربوط ابلاغ شد.
وی ادامه داد: با صدور مجوز خرده فروشی در گذرگاه های تجاری خراسان جنوبی، مرزنشینان مجاز به ورود ۶۳ قلم کالا از کشور افغانستان هستند.
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی در پایان اظهارداشت: انتظار دارم اولا مسؤولان کشوری و استانی نسبت به انجام هماهنگی های لازم با کشور افغانستان در کوتاه ترین زمان ممکن اقدام و ثانیا سقف مبلغ در نظر گرفته شده به رقم های بالاتری در آینده اصلاح شود.
سخن پایانی:
حال باید منتظر ماند و دید که رصد ها، گزارش ها، رایزنی ها، پیگیری های دیپلماسی مرز برای رونق بیشتر تنها گذرگاه تجاری رسمی خراسان جنوبی( ماهیرود) و رفع انسداد و از سرگیری مبادلات تجاری در سه معبر مرزی دیگر سال ۱۴۰۲ به نتیجه می رسد و یا نه انسداد یک طرفه معبر های تجاری بین المللی استان می خواهد وارد یک دهه تعطیلی یک طرفه از سوی کشور همسایه (افغانستان) شود.
پایان پیام/۳۶۳۵/ف/ب