در شرایطی که خشکسالی بر حیات کویر خشک و بی‌آب استان چنبره انداخته و برداشت‌های بی‌رویه چاه‌های کشاورزی و نبود نظارت بر این حوزه طی سنوات گذشته مرگ سفره‌های زیرزمینی را رقم زده، احیا و مرمت قنوات می‌تواند راه عبور از این سال‌های خشک و بی‌آب باشد.
خبرگزاری فارس- بیرجند؛ آنجا که بشر از لطف و رحمت پروردگار خود غافل نشد و به‌رغم بی‌آبی و خشکی کویر، با امید و توکل، ضربان زندگی را در دل بیابان‌های بی‌آب و علف جاری کرد، یکی از زیباترین، متفکرانه‌ترین و حیات‌بخش‌ترین ساخته‌های بشری شکل گرفت و نام آن قنات گذاشته شد.
قنات، مظهر سختکوشی و خلاقیت مردان مردی است که در دل کویر، روزی خود را به سختی از اعماق زمین بیرون کشیدند و با مهندسی و خلاقیت بی‌نظیر خود، آب را کیلومترها در دل زمین جاری کردند تا کویر هرگز حسرت به دل رودهای خروشان و نهرهای پرآب نباشد.
قنوات بخشی از میراث ملی و کهنسال ایران است که در معرض خطر خشک شدن قرار دارند
قنات‌ها بخشی از میراث ملی و کهنسال ایران است که در معرض خطر خشک شدن قرار دارند، هر چند امروز تلاش می‌شود تا توجه ویژه‌ای به احیا و حفاظت از قنات شود اما هنوز هم بسیاری از این مواریث تاریخی در معرض خطر آلودگی و خشک شدن قرار دارند.
خراسان‌جنوبی دومین استان قنات‌خیز کشور
خشکسالی‌های ۲۰ ساله در این استان موجب خشک شدن ۳۰ درصد قنوات استان شده که در حال حاضر سه هزار رشته قنات استان خشک شدند و در صورت ادامه روند فعلی این سرمایه عظیم و یادگار ارزشمند پیشینیان نابود خواهد شد.
مردم خراسان‌جنوبی همواره با شرایط کم‌آبی روبه‌رو بوده‌اند و از قنات به‌عنوان تنها راه سازگاری با کویر خشک و بی‌آب استفاده می‌کرده‌اند
مردم کویر خراسان‌جنوبی نیز که همواره با شرایط کم‌آبی روبه‌رو بوده‌اند از قنات به‌عنوان تنها راه سازگاری با کویر خشک و بی‌آب استفاده می‌کرده‌اند به‌گونه‌ای که در حال حاضر این استان با وجود بیش از شش هزار رشته قنات در رتبه نخست کشور قرار داشته و قنات‌های بجا مانده از تاریخ صدر اسلام قدمت بالای این فناوری سنتی را در استان نشان می‌دهد.
استحصال ۲۶۴ میلیون متر مکعب آب از قنوات
محمد حسن غلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در بیرجند از وجود شش هزار و ۲۵۲ رشته قنات در خراسان‌جنوبی خبر داد و اظهار داشت: سالانه ۲۶۴ میلیون متر مکعب آب از قنوات استان استحصال می‌شود.
وی با بیان اینکه آب استحصالی از قنوات استان یک چهارم آب مورد نیاز بخش کشاورزی خراسان‌جنوبی را تأمین می‌کند، بیان داشت: ۹۵ درصد از آب استحصالی صرف بخش کشاورزی و پنج درصد برای تأمین آب شرب صرف می‌شود.
بارندگی مناسب در سال آبی جاری و گذشته باعث جاری شدن آب در ۶۵۰ رشته قنات خشکیده استان شد
مدیر آب و خاک امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با اعلام اینکه بارندگی مناسب در سال آبی جاری و گذشته باعث جاری شدن آب در ۶۵۰ قنات خشکیده استان شد، عنوان کرد: در اثر بارندگی‌های مناسب طی دو سال اخیر ۱۰ درصد قنوات استان که کاملا خشک شده بود، جان دوباره گرفت.
غلامی یادآور شد: بارندگی‌های مناسب در سال آبی گذشته و جاری سبب افزایش آبدهی در ۳۰ درصد قنوات استان یعنی حدود یک هزار و ۸۰۰ رشته قنات شد که با این افزایش آبدهی در مجموع دبی میانگین آبدهی قنوات استان حدود ۲۰ درصد افزایش یافت.
۷۰ رشته قنات در حال مرمت و بازسازی است
وی با بیان اینکه سال گذشته ۳۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار برای مرمت قنوات به استان اختصاص یافته است، اضافه کرد: با این اعتبار عملیات احیا و مرمت ۳۰۰ رشته قنات را در استان شروع کردیم که مرمت ۲۳۰ رشته قنات به اتمام رسید و عملیات اجرایی ۷۰ رشته در دست اجراست.
مدیر آب و خاک امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با اشاره به وجود یک‌هزار و ۷۷۱ رشته قنات در شهرستان بیرجند گفت: از محل اعتبارات سال گذشته ۲۶ رشته قنات با اعتبار حدود سه ملیارد تومان احیا و مرمت شده که باعث افزایش دبی آب این قنوات شده است.
بسیج سازندگی و بنیاد برکت برای بازسازی قنات‌های استان مشارکت دارند و قنات‌هایی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند در اولویت بازسازی هستند
غلامی از مشارکت بسیج سازندگی و بنیاد برکت برای بازسازی قنات‌های استان خبر داد و خاطرنشان کرد: قنات‌هایی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند در اولویت بازسازی هستند.
اعتباراتی که آب می‌رود
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۶۰ درصد قنات‌های استان نیازمند بازسازی است، بیان داشت: ۳۰ درصد قنات‌ها با مشکل جدی مواجه است و برای بازسازی آن از سه محل استانی، ملی و ستاد بحران اعتبار تأمین می‌شود که سال گذشته از محل مدیریت بحران هفت میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار تخصیص یافت و برای امسال اعتباری ابلاغ نشده است.
مدیر آب و خاک امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه اعتبارات برای قنوات از سه محل ملی، استانی و بحران تأمین می‌شود، عنوان کرد: سال گذشته با سفر رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور به استان، اعتبارات رشد چشمگیری داشت و با تخصیص ۲۵ میلیارد تومان از محل منابع ملی حرکت جهادی در بازسازی و احیای قنات‌های استان شکل گرفت.
میزان اعتبار پیش‌بینی شده در سال جاری حدود ۱۲ میلیارد تومان است که با توجه به تعدد قنات‌ها این اعتبار جوابگو نیست
غلامی در خصوص اعتبارات مرمت و بازسازی قنات‌ها در سال جاری، مطرح کرد: از آن جا که قنات‌های استان ۲۰ سال رنج خشکسالی، کم‌آبی و بی‌آبی را به دوش کشیده‌اند میزان اعتبار پیش‌بینی شده که حدود ۱۲ میلیارد تومان است با توجه به تعدد قنات‌ها جوابگو نیست و رایزنی‌ها برای افزایش اعتبارات ادامه دارد.
و اما..
خراسان‌جنوبی دومین استان قنات‌خیز کشور به حساب می‌آید. در شرایطی که خشکسالی بر حیات کویر خشک و بی‌آب استان چنبره انداخته و برداشت‌های بی‌رویه چاه‌های کشاورزی و نبود نظارت بر این حوزه طی سنوات گذشته مرگ سفره‌های زیرزمینی را رقم زده است احیا و مرمت قنوات می‌تواند راه عبور از این سال‌های خشک و بی‌آب باشد.
انتهای پیام/۳۴۰۳/ح/ی