با فرارسیدن محرم ماه عزاداری سید و سالار شهیدان، طبس شهر میقات‌الرضا در غم عزای حسین (ع) سیاه پوش شد و مردم این دیار با برگزاری آئین‌های سنتی باشور و شعور خود نهایت ارادتمندی خویش را به ائمه اطهار نشان می‌دهند.
طبس نیوز:با فرارسیدن محرم ماه عزاداری سید و سالار شهیدان، طبس شهر میقات‌الرضا در غم عزای حسین (ع) سیاه پوش شد و مردم این دیار با برگزاری آئین‌های سنتی باشور و شعور خود نهایت ارادتمندی خویش را به ائمه اطهار نشان می‌دهند.
به گزارش طبس نیوز به نقل از خبرگزاری مهر،ماه محرم فرا رسید و باز صدای نوحه و عزا از کوچه‌های شهرمان می‌رسد. جوانان و نوجوانان از چند شب پیش پیشگام شده و محله ها و هیئت های خود را با پرچم های عزاداری امام حسین(ع) و ابوالفضل العباس(ع) مزین کرده اند.
مراسم عزاداری سرو و سالار شهیدان در شهرستان طبس رنگ و بویی دگر دارد مردم طبس که شیعه اثنی عشری هستند، ارادتی خاص به ائمه اطهار(ع) به ویژه حضرت اباعبدالله الحسین(ع) دارند و همه ساله مراسم عزاداری آن حضرت را با جلال و شکوه خاص برگزار میکنند.
هیئتهای عزادار ی طبس از شب بیست هفتم ذیحجه به استقبال محرم رفته‌اند، حسینیه‌ها و تکایا و هیئت‌ها سیاه‌پوش می‌شوند و شهر جامه سیاه عزا به تن کرده است.
دسته‌های عزادار سینه زنی و زنجیر زنی در خیابان‌های شهر حرکت و عزاداری می کنند و از شب اول تا شب نهم محرم هر شب کلیه هیأت برای عزاداری در یکی از هیئتهای سطح شهر جمع شده عزاداری می کنند.
سلام دادن هیئتهای مذهبی
در اولین شب محرم کلیه هیئت ها به قدیمی ترین هیئت که هیئت صاحب الزمانی است می روند هنگام رسیدن به یکدیگر هیئت‌ها دم گرفته به یکدیگر سلام می دهند و هیئت میزبان نیز در مقابل در حسینه به عزاداران سلام آنها را پاسخ می‌گویند.
در مقابل در ورودی حسینیه هیئت مهمان همصدا دم می گیرند و به هیئت میزبان سلام می‌گویند: “یاوران حسین سلام علیک سلام علیک”
هیئت میزبان نیز در مقابل در حسینیه خودشان جمع شده دسته جمعی سلام آنها راجواب می دهند:”اهل عزای حسین علیک السلام علیک السلام”
این رفت آمدها تا شب نهم محرم ادامه دارد و هر شب نوبت یک هیئت است که میزبان دسته جات عزاداری است. در این رفت و آمدها بر اساس قدمت هر هیئت انجام می شود.
نخل حضرت ابوالفضل(ع)
روز هشتم محرم در بین عزاداران اختصاص به عزاداری حضرت ابوالفضل(ع) دارد.
پس از نماز ظهر وعصر هیئت ابوالفضلی طی مراسمی نخل کوچکی را که نشان حضرت ابوالفضل(ع) است با همراهی هیئت های دیگر از محل هیئت مذکور بر دوش گرفته همراه دسته جات زنجیر زن و سینه زن به حسینیه وکیلی می برند و طی مراسمی با حضور کلیه هیئت‌ها برای آن حضرت نوحه‌خوانی میکنند در پایان مراسم تعزیه حضرت ابوالفضل نیز اجرا می شود.
مراسم اصغر صغیر(س)
در روز نهم ماه محرّم دسته جات از صبح به مجالس روضه خوانی رفته وعزاداری میکنند. نزدیک به ظهر کلیه هیئتهای عزادار در محل هیئت حسینی جمع می‌شوند حدود ساعت ۱۱ صبح مراسم اصغر صغیر با نوحه خوانی و زنجیر زنی شروع می‌شود گهوراه‌ای سیاه‌پوش که طفلی در آن قرار گرفته و دونفر از جوانان سیاه‌پوش بر بالین کودک قرار دارند بر دوش عزاداران در میان دسته های زنجیر زنی تا داخل هیئت حسینی حمل می‌شود.
مردان سیاه پوش عزادار در حالی که با شور حرارت بر سر وسینه می زنند و نوحه خوانی می کنند گهواره علی اصغر را همراهی می کنند.
پس از مراسم نوحه خوانی و ذکر مصیبت، تعزیه علی اصغر و تیر خوردن طفل شش ماهه انجام می شود و شور وحرارت مجلس به اوج خود می‌رسد عزاداران طفل خونین را با گهواره بر دوش گرفته از مجلس بیرون می برند جمعیت نیز از شدت تاثیر با عزاداران همراه شده شیون می کنند.
زیارت اهل قبور در روز نهم محرم
شب عاشورا نوبت زیارت حسین بن موسی‌الکاظم(ع) است و زیارت اهل قبور از نخستین ساعات عصر دسته‌جات سینه‌زنی و زنجیر زنی با برداشتن پرچم‌ها و علامات مخصوص به خود در محل هیئت خویش تجمع کرده با نظم خاص دم گرفته به طرف امام زاده حسین بن موسی الکاظم (ع) به راه می‌افتند مردم نیز در این شب مانند شب برات (نیمه شعبان) بر سر خاک مرده های تازه درگذشته رفته و خیرات می کنند.
ذکر تمام دسته جات در بدو ورود به امام زاده یکنواخت می شود و می‌گویند:” السلام ای زاده موسی بن جعفر الّسلام السلام ای شافع فردای محشر الّسلام”
پس از ورود هر هیئت به صحن و سرای حضرت در مقابل حرم مشغول سینه‌زنی و زنجیر زنی می‌شوند و پس از نوحه وذکر مصیبت مجلس را ترک کرده و مجلس را به هیئت دیگری می‌سپارند تمامی هیأت به نوبت در مقابل حرم حضرت عزاداری میکنند و ارادت و عشق خالصانه خود را به جد بزرگوارش حسین بن علی(ع) ابراز می‌دارند.
اوج شور حسینی در مراسم نخل گردانی
پرشورترین روز عزاداری در طبس به مانند دیگر شهرهای کشورمان روز عاشورا است در این روز در شهر طبس زن و مرد و پیر وجوان صبح زود از خانه‌های خود خارج شده و راهی مراسم عزاداری و مجالس روضه خوانی امام حسین(ع) می شوند.
دسته‌جات عزاداری نیز امروز زودتر از روزهای قبل در خیابان‌ها به راه افتاده به مجالس عزاداری بیشتری سر می‌زنند و نوحه‌سرایی میکنند و بر سر وسینه می‌زنند و نزدیک ظهر به انتظار برداشتن نخل در کنار آن می مانند.
نخل‌گردانی یکی از قدیمی‌ترین آئین‌های عزداری در کشورمان است که سبقه تاریخی آن بیش از شهر و دیار دیگری به طبس و شهرهای یزد بر می‌گردد، در طبس پیشینه حرکت دادن نخل را به دوران حکومت گیلک بن محمد (ابوالحسن) – ملقب به سردار – منتسب می کنند. در واقع شاید وی بوده که دستور نخل گردانی را صادر کرده باشد.
شهر طبس دارای دو نخل است یک نخل شهر (هیئت صاحب الزمانی) و دیگری نخل پایین محله (هیئت فاطمی). زن و مرد و پیر وجوان از شهر و روستاهای نزدیک هنگام ظهر برگرد میدان امام خمینی شهر طبس به انتظار رسیدن نخل ها منتظرمی مانند.
پس از نماز ظهر وعصر که با شرکت عزداران در مسجد جامع شهر برگزار می شود اولین نخل (نخل شهر) توسط دسته جات عزادار سینه‌زن و زنجیر زن که مرکب از همه هیئت های سطح شهر است، حرکت داده همراه با سیل جمعیت زن ومرد سیاه پوش در حالی که کاروان شتران که طباّلی نیز بر بالای آنها طبل جنگ می کوبد و پیش قراول کاروان عزادار است به سمت میدان اصلی شهر سرازیر می‌شود.
در بین جمعیت همراه با نخل نیز دو اسب که با پارچه مخمل سبز و سیاه وطلاجات تزیین شده اند توسط عده ای از سادات شهر با کاروان عزاداران حرکت می کنند. اطرافیان اسب نوحه های خاص خود را سر می دهند که معمولاً این نوحه ها همه خطاب به ذوالجناح است.
“ای اسب بگو باب رشیدم به کجا شد لب تشنه شهنشاه شهیدم به کجا شد”
دو دسته کفن پوش نیز یکی مردان و دیگری کودکان کفن پوش با ذکر : “ما کفن پوش حسینیم ما همه در شور شینیم” نخل عزای امام حسین(ع) را همراهی میکنند.
قامت نخل نیز که از شب قبل توسط عده ای خاص که در تزیین نخل تبحر دارند به شکل زیبایی با پارچه‌های مخمل سبز و سیاه و گُل و نارنج و شمشاد به زیبایی خاصی تزیین شده است و بردوش مردان قوی هیکل که در این کار تخصص دارند در میان جمعیّت عزادار حمل می‌شود.
این مراسم جذابیت خاصی دارد و نخل به عنوان تابوت سومین امام یعنی امام حسین(ع) شناخته می‌شود و چوب بستی عظیم به شکل برگ درخت است که شباهتی به برگ خرما ندارد.
شور و غوغای جمعیت و عزاداران از هنگام حرکت نخل تا پایان آن بخصوص اوج مراسم که معمولاً در میدان اصلی شهر بوده وصف ناشدنی است و هر بیننده را در مظلومیت امام حسین(ع) متاثر می‌سازد.
نخل شهر پس از عبور از میدان مجددا به محل اصلی خود که به حسینیه میارزه معروف است برده شده و تا فردا صبح بدون هیچ گونه تغییری می ماند.
مردان و زنان عزادار به همراه کاروان شتر و دسته های زنجیرزن و سینه زن بلافاصله به سراغ نخل محله (فاطمی) می‌روند و با همان ترتیب و شور وشوقی که ذکر شده این نخل را نیز بر دوش گرفته به میدان اصلی شهر(میدان امام خمینی)می برند، این مراسم تا حدود ساعت ۳عصر ادامه دارد و پس از ختم مراسم مردم مهمان هیات مذهبی هستند که معمولا با غذای گرم از عزاداران پذیرایی می شود.
تعزیه بنی اسد
یکی از آئین های سنتی شهرستان طبس که در روز دوازدهم محرم اجرا می شود نمایش تعزیه قبیله بنی اسد است که توسط هیئت ابوالفضلی طبس برگزار می شود.
در این مراسم عده ای بیل و کلنگ بر دوش با لباس مخصوص به صورت سمبلیک برای دفن اجساد کشتگان کربالا تعزیه خوانی می کنند و بدین وسیله مردم علاقه و اشتیاق خاص خود را با تمام توان به امام حسین (ع) پیشوای بزرگ شیعیان و بزرگ پرچم دار شهادت اعلام می دارند.