مردم دارالمومنین طبس در این ماه با دل‌های سیقل داده شده به عشق سید‌الشهدا(ع)، اشک‌ها و ناله‌های حسینی سرمی‌دهند.
خبر طبس: مردم دارالمومنین طبس در این ماه با دل‌های سیقل داده شده به عشق سید‌الشهدا(ع)، اشک‌ها و ناله‌های حسینی سرمی‌دهند.
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی طبس(طبس نیوز)، راز ماندگاری قیام امام حسین(ع)، اخلاص و جانفشانی امام در راه دین و عقیده است.
با وجود این که هزار و چهارصد سال از آن تاریخ می‌گذرد باز هم پیام عاشورا همچنان زنده است و مثل سرچشمه جوشانی است که در همه دنیا تاثیر خود را می‌گذارد.
در طبس آیین و مراسمات خاصی برای محرم وجود دارد که همه ساله در این ماه برگزار می‌شود.
طبس جایی که مردمانش با خلوص به استقبال محرم می‌روند و اشک‌ها و ناله‌های حسینی سرمی‌دهند.
محمود امینی کارشناس ارشد تاریخ و فرهنگ و تمدن ملل اسلامی در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی طبس در ارتباط با پیشینه عزاداری مردم طبس در محرم گفت: شهرستان طبس یکی از قدیمی‌ترین پایگاه‌های تشییع محسوب می‌شود و همچنان که بیشتر بخش‌های ایران همین حالت را دارد.
وی افزود: با فرا رسیدن ایام محرم شهر طبس و روستاهای اطراف چهره‌ی دیگری به خود می‌گیرد و مردم عموما لباس سیاه می‌پوشند و در مراسم روضه‌خوانی که در خانه‌ها، مساجد، حسینیه‌ها و هیئت‌های مذهبی شش‌گانه شهر برگزار می‌شود شرکت می‌کنند.
محمود امینی نویسنده کتاب جغرافیای تاریخی شهرستان طبس تصریح کرد: در تاریخ طبس از همان زمانی که اینجا به صلح فتح شد و جز قلمرو سرزمین‌های اسلامی قرار گرفت تا هم‌اکنون اثری از اینکه غیر از مذهب شیعه بخواهد در این منطقه حاکمیت داشته باشد نبوده البته در دوره‌های اسماعیلیه فرقه‌هایی به طور مقطعی بودند که آن‌ها هم شاخه‌ای از خود شیعه محسوب می‌شوند.
وی گفت: کاری که امام حسین(ع) کرد مربوط به همه زمان‌هاست و ماندگار مانده و این که هر سال جوشش بیشتری نسبت به سال‌های گذشته دارد و بیشتر مورد توجه مردم قرار می‌گیرد و دل‌ها را می‌لرزاند و به خود نزدیک می‌کند این نشانه خلوص امام حسین(ع) و حقانیت این حرکتی است که ایشان در آن زمان آغاز کردند.
امینی اضافه کرد: مردم در طول دوره‌های آن زمان یعنی زمان بعد از سال ۶۱ هجری که این حادثه بزرگ اتفاق افتاد سعی کردند به هر شکلی احساسات، علاقه، عشق و محبت خود را نسبت به خاندان عصمت و طهارت به ویژه شخص امام حسین (ع) و اصحاب ایشان را نشان دهند و آشکار کنند.
روضه خوانی
محمود امینی در رابطه با تاثیر روضه‌خوانی گفت: بخشی از این ها روضه خوانی‌هاست که در سطح گسترده ای انجام می‌شود. بعضی از روضه‌خوانی ها موقوفات خاصی دارد یعنی اشخاصی این‌ها را ماندگار کرده‌اند خود این اشخاص نیستند ولی با نیتی که داشتند و وقفی که در این مورد اختصاص دادند مراسمی را ماندگار کردند که در رابطه با شهادت و سوگواری امام حسین(ع) به طور مداوم و برای ابد برگزار می‌شود.
وی افزود: فضایی که در روضه‌خوانی ایجاد می‌شود و مردم دور هم جمع می‌شوند به طبع در اخلاق جامعه متاثر است، کسانی که در این برنامه‌ها حضور فعال دارند و گوشه‌ای از کار را بر عهده می‌گیرند به نوعی در جامعه تاثیر دارند. افرد در جامعه تاثیر می‌گذارند و تاثیر می‌پذیرند آیین‌ها بخشی از این تاثیر‌پذیری را ایجاد می‌کند، متن روضه‌ها بازگو کننده ارزش‌های اسلامی است که در دل‌های مردم تاثیر‌گذار است.
مراسم شیرخوارگان حسینی
محمود امینی در رابطه با مراسم شیرخوارگان حسینی در طبس گفت: در روز هشتم محرم مراسم خاصی به یاد شهادت علی اصغر کودک شیرخوار امام حسین(ع) در محل هیئت حسینی برگزار می‌شود، در قسمتی از این مراسم روضه‌خوان نوزادی را بر سر دست می‌گیرد و به نوحه و نوا می‌پردازد و با این کار شور و احساسات خاصی به حاضران می‌دهد.
وی افزود: مراسم شیرخوارگان حسینی یادآور این است که امام حسین(ع) با همه وجود برای اسلام پا به میدان گذاشتند و حتی کودک شیرخواره خود را هم درخلق این حماسه بزرگ شریک دانستند تا حماسه‌ای خلق شود که برای همه نسل‌های بعد از خودشان روشنگر، شاخص و معیار باشد.
روز عاشورا
محمود امینی رییس سابق دانشگاه پیام نور طبس در رابطه با روز عاشورا گفت: صبح روز عاشورا هیئت‌های مذهبی حالتی آرام و حزین به خودشان می‌گیرند و نوحه مشحور «ای صبح رو سیاه ز چه رو می‌شوی سفید» را تکرار می‌کنند.
وی گفت: رفتارها نشانده واقعه‌ای است که از یک جهت تلخ و از طرفی معرفی‌کننده اوج حقانیت و مظلومیت و معرفتی است که امام حسین(ع) به نمایش گذاشتند و از طرفی نشان‌دهنده اوج قساوتی است که آن زمان متاسفانه با نام دین در مقابل امام حسین(ع) که حق مطلق بودند انجام گرفت.
پیشینه سنت‌ها و مراسمات عزاداری در طبس
وی گفت: سال ۱۹۰۶ یعنی حدود ۱۰۸ سال پیش جهانگرد سوئدی به نام سون هدین گزارش‌ها و عکس‌هایی را از طبس در کتاب خودش ثبت کرده است، آنچه از مقایسه عکس‌ها با امروز نتیجه می‌گیریم این است که رفتارها دقیقا همان رفتارهاست، شکل و شمایلی که نخل الان دارد دقیقا در آن زمان هم به همین شکل بوده و تغییری نکرده و نشان‌دهنده ریشه‌دار بودن این حرکت و بیانگر عشق و علاقه دیرینه مردم به اهل بیت است.
امینی ادامه داد: در زمانی که امام رضا(ع) در ایران بودند و در مورد برادرشان جستجو می‌کردند، در نامه‌ای که به حاکم طبس «عامر بن زروامهر» در ابن رابطه نوشتند جمله قابل تاملی دارند امام می‌فرمایند «من در آن منطقه بر هیچ کس جز تو اعتماد ندارم» این نشان می‌دهد حتی در زمان امام رضا(ع) حاکم طبس کسی بوده که مورد اعتماد امام رضا(ع) بوده است.
شام غریبان
محمود امینی در مورد شام غریبان در طبس گفت: غروب عاشورا مراسم شام غریبان برگزار می‌شود دسته هایی از مردم در حالی که چراغ را خاموش می‌کنند شمع به دست گرفته و در خیابان به عزاداری می‌پردازند و به صورت حزینی حوادث و صحنه هایی که بر اهل بیت و خاندان امام حسین (ع) که بعد از ظهر عاشورا بر این ها گذشت را بازسازی می‌کنند اردوگاه این‌ها مورد غارت قرار گرفته بود مردانشان به شهادت رسیده بودند و بیشتر زن‌ها و بچه‌ها بودند و تحت ظلم و ستم شدیدی قرار گرفتند.
ممنوعیت کامل عزاداری در زمان رضا شاه
محمدرضا نجف‌زاده عضو هیات مدیره هیات فاطمی طبس در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی طبس گفت: طبق گفته بزرگان در زمان رضاشاه عزاداری در محرم به صورت علنی ممنوع شد، و اکثر مردم عزاداری‌ها را به صورت مخفی در زیرزمین‌ها به صورت پنهانی برگزار می‌کردند و به گفته مرحوم پدرم مراسمات عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) را در زیرزمین و به صورت مخفیانه برپا می‌کردند.
نجف‌زاده ادامه داد: در زمان خفقان رضاشاه قلدر، برخی از علمای آن دوران مانند حاج آقاخطیبی که موسس هیئت فاطمی هم بودند با شجاعت و شهامت در مقابل دستورات رژیم طاغوت ایستادگی می‌کردند، به صورتی که حاج آقاخطیبی با وجود ممنوعیت‌ها، مراسم عزاداری را برقرار می‌کردند.
وی گفت: در آن زمان حتی حق پوشیدن لباس روحانیت را نداشت و چندین مرتبه توسط مامورین شهربانی دستگیر و از ایشان تعهد گرفته شد ولی ایشان هیچگاه منبرش را تعطیل نکرد.
وی افزود: زمان محمدرضا شاه اوضاع بهتر شد اما عزاداری‌ها تحت کنترل بود و از شروط عزاداری این بود که مراسمات سیاسی نشود و علیه حکومت حرفی زده نشود.
نمادهای محرم در طبس
محمدرضا نجف‌زاده در خصوص نمادهای عزاداری مردم طبس در محرم بیان کرد: نماد حضرت ابوالفضل نخل کوچکی که در هیئت ابوالفضلی قرار دارد و در روز شهادت حضرت ابوالفضل(ع) این نماد که به عنوان نماد تشییع جنازه ایشان است، بر روی دستان مردم از هیئت ابوالفضلی تا حسینیه وکیلی(خان) تشییع و مراسم شبیه‌خوانی اجرا می‌شود.
وی ادامه داد: نماد گهواره حضرت علی اصغر به منزله گهواره حضرت علی اصغر است که مردم آن را در هیئت حسینی بر دستان خود به صورت نمادین تشییع می‌کنند.
نجف‌زاده گفت: نخل که با مفهوم تشییع پیکر مقدس حضرت سید الشهدا(ع) در روز عاشورا برپا می‌شود که یکی نخل حسینیه میارزه متعلق به سادات و یکی نخل هیئت فاطمی است و در روز عاشورا در میدان اصلی شهر توسط مردم مومن طبس تشییع می‌گردد.
وی افزود: نماد حجله‌گاه که مربوط به حضرت قاسم بود و روز تاسوعا برداشته می‌شد که طبق حرف واعظی که به طبس آمده بود و گفت برنداشتن حجله گاه بهتر از برداشتن آن است زیرا روز نهم حجله‌گاهی وجود نداشته، بنابراین مراسم حجله‌گاه نیز چند سال قبل از انقلاب برگزار نمی‌شد.
وی در خصوص قمه‌زنی در طبس گفت: قمه‌زنی از مواردی بود که در مراسمات محرم طبس انجام می‌گرفت اما طبق فرمایش رهبرمان حضرت آیت الله خامنه‌ای که فرمودند قمه‌زدن کار درستی نیست این رسم هم دیگر اجرا نمی‌شود چون در سطح بین‌الملل نیز تاثیر دارد و فرهنگ مردم بالاست و به ارشاد بزرگان گوش فرا می‌دهند.
عضو هیات مدیره هیات فاطمی طبس با اشاره به شام غریبان در طبس گفت: شام غریبان مراسمی است که در غروب روز عاشورا برگزار می‌شود هیئت‌ها به طور منظم به هیئت چهارده معصوم حرکت می‌کنند و بعد از اتمام سخنرانی و مراسم شام غریبان هر هیئت ذکر خود را می‌گوید و به سمت هیئت خود می‌رود.
نذورات مردم در ماه محرم
محمدرضا نجف‌زاده گفت: نذورات مردم شامل هر چیزی می‌شود در گذشته که برق وجود نداشت یکی از چیزهایی که مردم نذر می‌کردند چراغ تور بود که به عنوان روشنایی از آن در تاریکی شب استفاده می‌شد.
وی ادامه داد: از دیگر نذورات مردم فرش، قالی و حتی استکان بود با این نگاه که این‌ها به واسطه عزاداران امام حسین(ع) متبرک می‌شوند و این‌گونه خود را بیمه امام حسین(ع) می‌کردند.
وی افزود: امروزه نیز هیئت‌ها برای پذیرایی از عزاداران حسینی از نذورات مردم استفاده می‌کنند، نذورات شامل برنج و گوشت حتی تزئینات نخل، برای مثال هر ساله شخصی از تهران گل گلایول و گل داوودی به عشق امام حسین(ع) برای تزئین نخل به طبس می آورد.
نجف‌زاده اضافه کرد: هیئت‌های مختلف طبس آمادگی برای جمع‌آوری نذورات مردم را دارند.
فعالیت شش هیئت‌های مذهبی در طبس
نجف‌زاده با اشاره به هیئت‌های مذهبی در طبس گفت: در طبس ۶ هیئت مذهبی فعالیت دارند که پنج هیئت سنتی به ترتیب قدمت هیئت صاحب الزمانی، هیئت فاطمی، هیئت چهارده معصوم، هیئت ابوالفضلی، هیئت حسینی و یک هیئت که جدید به نام هیئت امام حسن مجتبی (ع) وجود دارند که میزبان عاشقان و دلسوختگان امام حسین(ع) هستند.
آمادگی کامل هیئت‌ها برای برگزاری مراسمات محرم
عضو هیات مدیره هیات فاطمی طبس با اشاره به آمادگی کامل هیئت‌ها در طبس گفت: تقریبا بیست روز مانده به ماه محرم اعضای شورا و بزرگان هیئت‌های مذهبی طبس جلساتی را برای هماهنگی و مشورت برگزار می‌کنند در این جلسات کمبود‌های سال گذشته نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد و در پایان صورت جلسه ترتیب داده می‌شود برای هر چه بهتر برگزار شدن مراسم عزاداری طبق مصوبات عمل می‌شود.
وی خاطر نشان کرد: در هیئت فاطمی نیز به غیر از شورا یک صنف داخلی تشکیل داده و هر کس را مسئول یک بخش قرار دادند مثلا تدارکات، انتظامات و غیره که هر بخشی برای خود چندین نیرو می‌گیرد این نیروها یک ماه قبل محرم آمادگی کامل دارند و چیدمان کاملا آماده است، برای مثال مسئول برق یه هفته برق هیئت موتور برق بلندگوها و سایر دستگاه‌های برق را تست و آماده می‌کند.
خبرنگار: نجفی
با تشکر از جناب اقای امینی و نجف زاده گزارش بسیار زیبایی بود
متشکریم
گزارش خوبی بود
برام خیلی جالب بود یک نفر برای نخل گل نگه میداره و هزار کیلومتر راه گلا رو میفرسته واسه نخل به عشق آقا
دمش گرم