تهران- ایرنا- روزنامه دنیای اقتصاد درباره افزایش شکاف در جبهه عربی و فرصت ها و تهدیدهایی که در این زمینه برای حوزه نفت و گاز کشور پیش می آید به ارایه گزارشی پرداخت و آورد: افزایش شکاف در جبهه عربی، می‌تواند ایران را به رقیب گازی خود در منطقه، قطر نزدیک کرده و با افزایش روابط با این کشور فرصت‌های بیشتری در تولید و صادرات گاز برای کشور ایجاد شود.
در گزیده ای از این مطلب می خوانیم:
** فرصت های گازی در شکاف جبهه عربی
مهم‌ترین وجه اشتراک ایران و قطر در میدان گازی پارس جنوبی نهفته است. این میدان که بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است، ایران و قطر را به اولین و سومین دارنده ذخایر متعارف گاز جهان تبدیل کرده است. با این حال قرار داشتن قطر در جبهه عربی علیه ایران تا کنون مانع از همکاری راهبردی این دو کشور در حوزه گاز شده بود. حال جدا شدن قطر از جبهه عربی می تواند منجر به افزایش همکاری دو کشور و آسان شدن مسیر توسعه گازی ایران شود. بر اساس این گزارش، همکاری دو کشور در تولید گاز از میدان گازی پارس جنوبی، افزایش فرصت های صادراتی ایران در پاکستان، کویت و امارات می‌توانند فرصت هایی باشند که نظم جدید منطقه در اختیار کشور قرار می‌دهد.
جان تازه در کالبد پارس جنوبی: بر اساس گزارش هفتگی موسسه بین المللی انرژی، ایران و قطر از دو دهه پیش در حال بازی حاصل جمع جبری صفر در برداشت از میدان مشترک پارس جنوبی هستند. این در حالی است که احتمالا دو طرف در این بازی به دلیل عدم برداشت صیانتی به زودی دچار بحران خواهند شد. در حال حاضر برداشت روزانه طرفین از این میدان به نزدیکی هم رسیده است. تعاملات سیاسی دو کشور می‌تواند برنامه‌های برداشت طرفین از این میدان را منجسم‌تر و با یکدیگر هماهنگ‌تر کند. در واقع شرایط سیاسی کنونی منطقه، می‌تواند سبب نزدیکی تعاملات سیاسی و تسری (Spill Over) آن به حوزه انرژی شود.
رفع موانع صادرات گاز به پاکستان: یکی از موانع صادرات گاز ایران به پاکستان، اقدامات مداخله گر و تخفیفی جریان عربی در قالب بسته انرژی به پاکستان است. گذشته از بحث نفت که عربستان خود روزانه تا ۱۰۰ هزار بشکه نفت را با تخفیف به پاکستان ارائه می‌کند تنها کشوری که در بخش گاز در جبهه عربی ضدایرانی تلاش می‌کرد تا با حل کوتاه‌مدت کسری گاز پاکستان از طریق صادرات ال‌ان‌جی، مانع از صادرات گاز ایران به این کشور شود، قطر بوده است. افزایش همکاری سیاسی ایران و قطر پس از بحران موجود، از مداخله گری منفی قطر در تعاملات گازی ایران و پاکستان جلوگیری خواهد کرد.
گشایش در صادرات گاز به کویت: بر اساس این گزارش، عدم موفقیت عربستان در تشدید پدرسالاری برای قطر و افزایش روابط این کشور با ایران، می‌تواند الگویی برای سیاست تنش‌زدایی ایران و کویت باشد. کویت دارای تقاضای وارداتی ۸ میلیارد متر مکعب در سال تا ۲۰۲۵ است. بازار وارداتی گاز این کشور به خاطر فشارهای عربستان از دسترس ایران پس از برجام دور مانده است که در صورت گسست در ائتلاف سازی عربستان می‌توان به صادرات گاز به کویت امیدوار بود.
تضعیف توسعه خط لوله دلفین: یکی از رقبای ایران در چشم‌انداز تقاضای گاز امارات متحده عربی، توسعه خط لوله دلفین است که می‌تواند ظرفیت آن را از ۲۱ میلیارد متر مکعب(Bcm) به ۲۳ میلیارد متر مکعب در سال برساند. چالش امارات با قطر برای ایران یک فرصت ایجاد می‌کند که بهره‌گیری از آن نیز البته برای ایران با توجه به شرایط کنونی بسیار دشوار است.
** افزایش ریسک سرمایه گذاری
آنطور که در گزارش موسسه مطالعات بین المللی انرژی بر آن تاکید شده، همه مزایای ایران در آرایش جدید منطقه منوط به عدم افزایش تنش ها است. این در حالی است که تشدید تنش های سیاسی می‌تواند سبب بالا رفتن ریسک سرمایه‌گذاری پروژه های جدید انرژی در منطقه خلیج فارس شود که خود تهدید بزرگی برای ایران محسوب می‌شود. ایران به دلیل تحریم‌های چند سال اخیر از سرمایه گذاری خارجی در کشور محروم بود، بنابراین در فضای پسا برجام ایران بیش از دیگرهای منطقه به امنیت سرمایه‌گذاری در راستای جذب سرمایه نیاز دارد. کشورمان قصد دارد تنها در بخش نفت و گاز ظرف ۵ سال آینده ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند که به گفته وزیر نفت ۷۰ درصد از این مقدار باید از منابع خارجی جذب شود. از این رو، کارشناس موسسسه بین‌المللی انرژی بر این باور است که ایران باید اهتمام خود را در کنترل بحران در خلیج فارس به‌کار گیرد تا بتواند از فرصت‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دوره پسابرجام استفاده کند. این در حالی است که منافع برخی دیگر کشورها در افزایش تنش های منطقه‌ای نهفته است.
** درس هایی برای دیپلماسی انرژی ایران
علاوه بر تهدید‌ها و فرصت های گفته شده، وقایع اخیر منطقه درس های بزرگی برای دیپلماسی انرژی کشور دارد زیرا با وجود اینکه ایران دارای چهارمین ذخایر نفتی و اولین ذخایر گازی بزرگ جهان است، تا‌کنون (برخلاف بسیاری از کشورهایی که ذخایر به مراتب کوچکتری از ایران دارند) نتوانسته از این حجم عظیم در راستای تامین امنیت کشور بهره گیرد. در واقع می توان با استفاده از نفت و گاز منافع کشور را به منافع دیگر کشورها و شرکت‌های بزرگ نفتی گره زد و آنها را به مدافع منافع ایران تبدیل کرد.
*منبع: روزنامه دنیای اقتصاد، ۱۳۹۶.۴.۱۷
**گروه اطلاع رسانی**۹۱۱۷**۲۰۰۲** انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصی