ابوحامد محمد غزالی (۵۰۵-۴۵۰ق/۱۱۱۱-۱۰۱۴م) دانشمند برجسته مسلمان بود که با طرح اندیشهها و دیدگاههای چالشبرانگیز خود، واکنشهای مختلفی را از سوی دانشمندان مناطق مختلف جهان اسلام برانگیخت و به برخی آثار و اندیشه¬هایش انتقاد شد.
چکیده مقاله:
ابوحامد محمد غزالی (۵۰۵-۴۵۰ق/۱۱۱۱-۱۰۱۴م) دانشمند برجسته مسلمان بود که با طرح اندیشهها و دیدگاههای چالشبرانگیز خود، واکنشهای مختلفی را از سوی دانشمندان مناطق مختلف جهان اسلام برانگیخت و به برخی آثار و اندیشه هایش انتقاد شد. دیدگاههای غزالی در آثار گوناگونش به ویژه احیاءعلومالدین به مغرب و اندلس نیز راه یافت و برخوردهای متفاوتی را در آن سرزمین¬ها که از لحاظ سیاسی زیر حکومت مرابطین قرار داشت، ایجاد کرد و عده¬ای به مخالفت با غزالی برخاستند. جمودِ فکری و تعصبِ شدید مرابطین و تأثیرگذاری دانشمندانِ متعصب و یکسونگر بر حکومت مرابطین، علی بن یوسف بن تاشفین فرمانروای مرابطی را بر آن داشت تا در سال ۵۰۳ ق/۱۱۰۹م دستور سوزاندن کتاب احیاءعلومالدین را صادر کند. مهمترین علل برنتابیدن این اثر، وجود احادیث ضعیف یا مجعول، بیان اندیشههای اهل تصوف و توجه غزالی به علم اصول فقه بود. در عین حال برخی دانشمندانِ مغرب و اندلس به حمایت از غزالی و آثارش برخاستند و تلاش کردند اتهاماتِ مزبور را پاسخ دهند.
کلیدواژگان: غزالی؛ سوزاندنِ احیاءعلومالدین؛ مرابطین، اندلس.
نویسندگان:
علیرضا روحی ,علی غفرانی
دو فصلنامه مطالعات تاریخی جهان اسلام – شماره ۷, دوره چهارم، بهار و تابستان ۱۳۹۵.