خبرگزاری فارس-خراسان‌جنوبی؛ ادبیات عامیانه هر مرز و بومی مملو از سرمایه‌های فرهنگی و میراث‌های معنوی است که بخش عظیمی از بار سنگین آئین‌های مردمانش را به دوش کشیده و به‌یادگار مانده است.
«حسین زنگویی» استاد دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر بیرجند در گفت‌وگو با فارس، اظهار داشت: تأمل در آثار بر جای مانده گذشتگان، سیمای زرنگار رسومات و خرده‌سنت‌های پیشینیان را نشان می‌دهد و نسل نو را بر آن می‌دارد تا متحورانه در برابر عظمت و باورهای پیشینیان زانوی ادب زده و از مرواریدهای آن دریای عظیم بهره‌مند شود.
وی افزود: بازی‌های بومی و محلی یکی از مظاهر فرهنگ مردم و نمونه‌‌ای زیبا از ذوق و شوق آنان به تفریح و تفرج و به تعبیری دیگر جلوه‌هایی از توجه آنان به سلامت جسمانی و ارتباط اجتماعی، روحیه تعاون و همکاری است.
مؤلف کتاب بازی‌های بومی و محلی خراسان‌جنوبی تصریح کرد: تقویت گویش‌های محلی و ترویج پوشش‌های مناسبتی، انضباط فردی و اقدام به‌هنگام، رازداری و احترام به تلاش‌های گروهی، برتری دادن نظرات جمع بر دریافت‌های فردی را می‌توان در اجرای بازی‌های بومی و محلی به نوجوانان و جوانان منتقل کرد و از فردگرایی و انزواطلبی نجات داد.
آشتی بین نسلی با احیای بازی‌های بومی و محلی و پوشش سنتی
زنگویی با اشاره به رواج روزافزون بازی‌های رایانه‌ای و آثار مخرب ناشی از آن بر احیای ورزش‌های سنتی در هر شهر و دیاری تأکید کرد و گفت: بازی‌های بومی به‌عنوان الگوی اصیلی از میراث معنوی برای فرزندان این سرزمین سرشار از ناز و نعمت میتواند فرزندانمان را از نشستن و گوشه‌گیری‌های مزمن دور بدارد و دروازه‌های تلاش، تحرک، پویایی و جمع‌گرایی را به رویشان بگشاید.
وی از بازی‌های بومی و محلی به عنوان یکی از گرانمایه‌ترین و زیباترین مظاهر وحدت اجتماعی و پرورش خلاقیت‌های جمعی فرزندان این سرزمین یاد کرد و ادامه داد: تنوع ورزش‌های سنتی در قالب فعالیت‌های جسمانی در آرام بخشی جان و روان پرالتهاب نوجوانان و جوانان نقش‌آفرینی و انرژی‌های سرشار و سیال آن‌ها نیز میتواند هدایت‌گر معنا‌بخشی جامعه باشد.
نویسنده کتاب بازی‌های بومی محلی خراسان‌جنوبی یادآور شد: مسئولان فرهنگی باید آستین همت را بالا زنند و از اعتبار و جایگاهی که دارند پا پیش بگذارند و به سراغ این ارزش‌های ملی و فرهنگی بروند و با نثار توان زمینه احیای میراث گرانبهای فرهنگی نهفته در اعماق تاریخ را فراهم نمایند.
زنگویی ثمره برگزاری جشنواره‌های آئینی بازی‌های بومی و محلی را آشنایی و آشتی نوجوانان و جوانان با ارزش‌های فرهنگی و میراث ماندگار خراسان جنوبی عنوان کرد و افزود: فرزندان ما از این رهگذر می‌توانند با تجربیات معنوی، دوستی و داستانی ایجاد کنند و نگذارند این بازی‌های به یادگار مانده از نفس بیفتند و به خاطرات بپیوندند.
«حسن رمضانی» مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌جنوبی نیز در گفت‌وگو با فارس، گفت: برگزاری جشنواره فرهنگی و آئین‌های بومی و محلی نقش به‌سزایی در مردم‌شناسی، آشنایی با پیشنه تاریخی، معرفی آداب و رسوم قومیتی و ترویج سنت‌های بین‌فردی دارد.
شکاف بین نسلی
وی افزود: اجرای ورزش‌های سنتی با پوشش‌های محلی، طبخ خوردنی‌های عشایری در سفره‌های پارچه‌ای از جذابیت بسیار والایی برخوردار است که با روان انسانی نیز همخوانی دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌جنوبی تصریح کرد: عدم شناخت جوانان از آئین‌های گذشتگان موجب شکاف بین نسل امروزی و دیروزی شده و برگزاری چنین جشنواره‌هایی میتواند هویت فرهنگی و باورهای اجتماعی را شکوفا و نمایان کند.
رمضانی با اشاره به گویش‌های محلی و لهجه‌های متنوع اقوام خراسان‌جنوبی با ریشه پهلوی و قدمتی هزاران ساله، یادآور شد: ظرفیت‌های ادبی و پتانسیل‌های فرهنگی به یادگار مانده گذشتگان نشان از تلاشی خستگی‌ناپذیر در بقاء و تربیت نسلی پویا دارد.
لزوم اهتمام جدی در برگزاری جشنواره‌های آئین بازی‌های بومی و محلی
وی خاطرنشان کرد: مراکز آموزشی و دانشگاهی اهتمام جدی در برگزاری جشنواره‌های آئین بازی‌های بومی و محلی داشته باشند و در کنار آموزش‌های تخصصی، شکاف فرهنگی بین نسلی را کاهش دهند.
«حامد جوادی» رئیس دانشگاه پیام نور بیرجند بیان داشت: جاذبه‌های فرهنگی، صنایع‌دستی، موسیقی و میراث معنوی، بازی‌های بومی محلی و پوشش‌های سنتی خراسان‌جنوبی بیانگر نوع زندگی و تفکر اجتماعی مردم این دیار است که ارتباط مستقیمی با مراسم آئینی و ارزش‌های اخلاقی جامعه دارد.
وی طبع قناعت مردمان این خطه جغرافیایی را در غذای سفره‌هایشان، نجابت و آرامش را در موسیقی و رقص‌شان، حیا و پوشش را در بازی‌های بومی محلی منحصر به فرد و صفات بسیار خوب مردمان خراسان‌جنوبی عنوان کرد.
رئیس دانشگاه پیام نور بیرجند تصریح کرد: معرفی و احیای خرده فرهنگ‌های ناب و بی‌‌نظیر استان از طریق برگزاری جشنواره‌های بومی و محلی به نمایش گذاشته می‌شود و غنای فرهنگی و میراث ماندگار را به تصویر می‌کشد.
جوادی خاطرنشان کرد: احیا و ترویج بازی‌های بومی و محلی میتواند ظرفیت گران‌سنگی برای پیوند بین نسلی و زمینه تقویت روحیه نشاط و خلاقیت، مسوولیت‌پذیری، احترام، کسب مهارت اجتماعی مطرح شود.
«ریحانه واله» کارشناس تربیت بدنی و فوق برنامه دانشگاه پیام نور خراسان‌جنوبی نیز در گفت‌وگو با فارس، گفت: اجرای بازی‌های بومی و محلی علاوه بر مزیت‌های ورزشی و سلامت جسمانی از منظر فرهنگی و میراث معنوی میتواند زمینه‌ساز معرفی و ترویج آداب و رسوم این مرز و بوم به شکلی پویا و عمیق به نسل فرهیخته دانشجویی را فراهم کند.
وی با اشاره به برگزاری جشنواره دانشجویی آئین‌های بومی و محلی خراسان‌جنوبی، بیان داشت: این جشنواره با محوریت دانشگاه پیام نور در راستای ایجاد شور و نشاط اجتماعی و آشنایی دانشجویان دانشگاه‌ها با میراث فرهنگی و سنت‌های به‌یادگار مانده گذشتگان در عنوان‌های اجرای بازی‌های بومی و محلی، گویش و لباس‌های محلی و غذاهای محلی اجرایی شد.
کارشناس تربیت بدنی و فوق برنامه دانشگاه پیام نور خراسان‌جنوبی افزود: اجرای بازی‌های بومی و محلی با پوشش سنتی و طبخ آش بیرجندی در بافت قدیمی، آثار تاریخی و بازاچه صنایع‌دستی مجموعه جهانی باغ موزه اکبریه بیرجند دانشجویان دانشگاه‌های استان را با دیرینه‌های این منطقه آشنا کرد.
واله تصریح کرد: در این رویداد فرهنگی و ورزشی تیم‌هایی از دانشگاه‌های پیام‌نور، صنعتی و علوم پزشکی بیرجند بازی‌های سمندر بازی، خسین، درنه بازی و دوشنگلی را اجرا کردند.
تدریس بازی‌های بومی و محلی در دانشگاه پیام نور
وی از تدریس بازی‌های بومی و محلی خراسان‌جنوبی در دانشگاه پیام‌نور بیرجند از سال ۹۵ در دوره کارشناسی تربیت‌بدنی خبر داد و گفت: تاکنون قریب بر ۸۰ درصد دانشجویان علوم ورزشی این واحد را گذرانده‌اند.
مجری جشنواره دانشجویی آیین‌های بومی و محلی دانشگاه‌های خراسان‌جنوبی خاطرنشان کرد: تقویت تیم‌های دانشگاهی در جشنواره‌های فرهنگی و ورزشی، شناسایی و تدوین ورزش‌های سنتی، معرفی بازی‌های بومی محلی در مجلات ورزشی، ارائه مقالات پژوهشی در همایش‌های بین‌المللی از برنامه‌های راهبردی دانشگاه پیام نور است.
گزارش: علیرضا چاجی
انتهای پیام/۶۹۰۱۴/ح