دانش و فن بومی و سنتی نقشه‌خوانی قالی خراسان‌جنوبی ثبت میراث معنوی کشور شد.
به گزارش پایگاه خبری طبس نیوز به نقل از خبرگزاری فارس از بیرجند به نقل از روابط عمومی اداره‌کل میراث فرهنگی خراسان‌جنوبی، سید احمد برآبادی، اظهار داشت: سابقه قالیبافی در منطقه قهستان و بالاخص رواج روز افزون آن در دوره تیموریان که هرات به‌عنوان پایتخت سیاسی و هنری انتخاب شد، نقش مهمی در گسترش فرش و فرش‌بافی و تجارت آن در منطقه ایالت قهستان قدیم داشته است.
وی افزود: حتی نقش‌های موسوم به هراتی که همان طرح ریزه ماهی معروف است، نیز دست هنر هنرمندان ایرانی و خراسانی بود که در کارگاه‌های هرات مشغول به‌طراحی نقشه‌های قالی بودند.
مسؤول حوزه پژوهش اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌جنوبی تبیین کرد: به‌دلیل سفارشات متعدد باید روشی برای سرعت‌بخشی به بافت و جفتی‌بافی قالی‌ها ابداع می‌شد که این نیاز، منجر به مهارت نقشه‌خوانی شد.
برآبادی اضافه کرد: از طرفی نوجوانان و کودکان منطقه که در کار بافت مشارکت داشتند به‌دلیل عدم سواد نقشه‌خوانی باید روشی برای آموزش نقشه به آنان ابداع می‌شد، همچنین خوش آهنگ‌شدن و موزون بودن کلمات و اصوات می‌توانست در سرعت‌بخشی به یادگیری کودکان و حفظ سریع کلید‌های نقشه‌خوانی کمک کند، لذا استادکاران طراح و نقشه‌کش فرش سعی کردند تا حد امکان نسبت به شعرگونه شدن آن برای انتقال بهتر و به خاطر ماندن آن اقدام کنند.
وی افزود: به عمل خواندن نقشه قالی از روی نقشه شطرنجی رنگ‌آمیزی شده از سوی نقشه‌خوان یا اصطلاحاً استاد کار قالی برای جمعی از بافندگان عمل نقشه‌خوانی اطلاق می‌شود.
مسؤول حوزه پژوهش اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌جنوبی گفت: هنر نقشه‌خوانی در اکثر نقاط ایران رایج بوده و هست و هر ناحیه و منطقه‌ای با گویش و زبان ویژه خود این دانش و فن را انتقال می‌دهد.
برآبادی افزود: این فن برای کمک به تولید انبوه در کارگاه‌های قالیبافی تجمیعی و کاهش هزینه‌های تهیه نقشه‌های متعدد بوده که بر پایه آموزش یک سری کلید واژهها استوار است و می‌توان با کمک آن‌ها نقشه قالی را بدون تصویر و فقط با شنیدن کلید‌ها و بیان رنگ‌های آنان توسط استاد بافنده به بافنده‌ها منتقل کرد.
وی خاطرنشان کرد: این کلید واژهها دارای قابلیت‌های مختلف از جمله ترکیب با یکدیگر و یا جایگزینی هستند و در مواردی می‌توان از دو یا چند نوع کلید واژه برای انتقال یک یا چند گره استفاده کرد.
انتهای پیام/۳۴۰۳/ح