توصیه‌های پزشکی و غذایی در هنگام افطار و سحر، دلیل سردرد فرد روزه‌دار در طول روز، بررسی روزه داری برای بیماران مختلف، همه این موارد را در گفتگویی تفصیلی با دکتر اصغر سهرابی سرپرست شبکه بهداشت و درمان طبس به بررسی پرداختیم.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی طبس، روزه ماه مبارک رمضان که از واجبات دینی است فواید جسمی و روحی فراوانی برای انسان در بردارد.
روزه داری، شفابخش جسم و همچنین توان بخش، جان انسان است. تحقیقات ثابت میکند روزه داری درست که با کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصد مصرف غذا همراه است، نتایجی چون کم شدن چربی‌های ذخیره، کم شدن میزان چربی خون و کلسترول و نیز فعال شدن سیستم ایمنی بدن را به دنبال دارد.
در این ماه توجه به نکات تغذیه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند که همه ما باید به آن توجه کنیم.
در این رابطه گفتگویی تفصیلی داشتیم با دکتر اصغر سهرابی، سرپرست شبکه بهداشت و درمان شهرستان طبس:
چه کسانی میتوانند روزه بگیرند؟
تمام کسانی که از نظر پزشکی منعی برای گرسنگی طولانی مدت یامحدودیت مصرف آب نداشته باشند میتوانند روزه بگیرند.
شایعترین بیماری‌هایی مانع روزه داری هستند
بیماری‌های گوارشی تنفسی متابولیسمی شایعترین بیماری‌هایی هستند که مانع روزه‌داری می‌شوند.
به طور کلی در موارد منع روزه‌داری یا مجوز روزه گرفتن فرد باید به پزشک مخصوص خودش مراجعه کند و شرایط سلامت جسمی و بدنی خودش را با پزشک خود درمیان بگذارد و طبق معاینه و دستورات آن پزشک اقدام نماید، بعضی از بیماری‌ها مورد اختلاف نظر است که فرد میتواند برای روزه گرفتن یا نگرفتن آن به دکتر شخصی و خانوادگی خودش مراجعه کند.و به دستور مستقیم پزشک خود عمل کند.
روزه‌داری در بیماران چشمی و افراد عینکی
صرف استفاده از عینک برای چشمان ضعیف مانع روزه‌داری نیست، اما یک مورد از بیماری‌های چشمی روزه منع شده است و آن آب سیاه یا افزایش فشار داخل چشم است افرادی که به این بیماری دچار هستند به دلیل گرفتن روزه تعادل داخلی چشم بهم می‌خورد مخصوصا در هنگام افطار که فشار زیادی به چشم وارد می‌شود و درنهایت ممکن است به نابینا شدن شخص منجر شود بنابراین این گونه افراد اصلا نباید روزه بگیرند.
شیر دادن به نوزاد، منعی برای روزه‌گرفتن زن شیرده دارد؟
معمولا توصیه می‌شود که تا سه ماه اول و بعضی‌ها هم ذکر می‌کنند تا شش ماه روزه گرفتن برای مادر شیرده مناسب نیست، چون روزه‌داری در شیرمادر تغییراتی را ایجاد میکند اعم از کاهش شیر، تغییر مزه شیر و در نهایت نوزاد به سوء تغذیه مبتلا می‌شود، اما بعد از گذشت شش ماه روزه گرفتن برای مادر شیر ده بسته به شرایط شیرخوار است.
در مورد زنان باردار نیز در سه ماهه اول و سه ماهه آخر بارداری اصلا نباید روزه بگیرند، چون فشار حاصل از روزه‌داری روی جنین اثر گذار است، اما در سه ماه وسط ممکن است بتوانند روزه‌داری را تحمل کنند.که این هم بستگی به تحمل فرد دارد به شرطی که اگر روزه گرفت و دچار مشکل و ضعف و کاهش قند و علائم کاهش قند شد حتما باید روزه اش را افطار کند چون فشاری که روی جنین می آید فشار کاهش قند است و جنین از لحاظ رشد مغزی عقب می‌افتد.
بنابراین در خصوص مادران باردار روزه داری حتما باید با مجوز پزشک و محتاطانه باشد.
تاثیر روزه گرفتن بر کلیه ها و کسانی که کلیه آن ها در اصطلاح سنگ‌ساز است
از آنجا که روزه داری همراه محدودیت مصرف آب است چون غلظت مواد در ادرار افزایش پیدا میکند احتمال سنگ‌سازی بیشتر خواهد شد و سنگ هم میتواند منجربه بیماری‌ها و نارسایی‌های کلیوی شود.
برای پیشگیری باید گفت کسانی که سنگ‌سازی مکرر دارند نباید روزه بگیرند چون این افراد باید آب زیادی را مصرف کنند این گونه موارد در مکان های گرم و مناطق گرمسیری مثل طبس اگر کلیه سنگ‌ساز هست قاعدتا باتوجه به تشدید آسیب به بدن، روزه گرفتن برای این گونه افراد صلاح نیست.
روزه داری کسانی که بیماری فشار خون بالا دارند
اگر فشار خون فرد با مصرف دارو به تعادل رسیده باشد میتواند روزه بگیرد ولی اگر فشار خون با داروها تحت کنترل نیست فشار خون بالا مانع از روزه‌داری است، اما فشار خونی که با دارو تحت کنترل است.و دارو ها را هم پزشک میتواند طوری تنظیم کند که فشار تغییر نکند روزه‌داری برای بیمار البته با نظر پزشک معالج میتواند انجام شود.
روزه گرفتن بیماران دیابتی
یکی از مشکلات بیماری دیابت این است که باید دفعات مصرف غذا افزایش پیدا بکند و مقدار غذا کمتر که قاعدتا در روزه داری بر عکس این است یعنی فاصله افزایش می‌یابد و دفعات صرف غذا به دو مرتبه کاهش پیدا میکند.
افراد دیابتی که بدون استفاده از دارو دیابت خود را تحت کنترل دارند، میتوانند روزه بگیرند و در صورت عدم پرخوری حتی میتواند باعث کاهش وزن شود و به کنترل دیابت هم کمک کند.
معمولا افراد دیابتی در ماه مبارک رمضان باید فعالیت روزانه خود را کاهش دهند زیرا کاهش آب بدن منجر به آسیب های جدی در بدن می‌شود.
افرادی که دیابت آنها با دارو کنترل می‌شود باید حتما با پزشک مشورت کنند برخی از داروها بعد از مصرفشان در یک ساعاتی میزان قند خون را شدیدا کاهش می‌دهد که این مقدار کاهش میتواند خطرناک باشد بنابراین روزه داری برای آنها ممنوع است.
همچنین افراد دیابتی که انسولین مصرف می‌کنند مطلقا مجاز به روزه گرفتن نیستند.
بیماران التهابی روده
افرادی که به این نوع بیماری‌ها دچار هستند اصلا نباید روزه بگیرند زیرا روزه گرفتن باعث تشدید بیماری و ایجاد عوارض می‌شود.
گاهی روزه‌داری کمک میکند که فرد به بیماری‌های نهفته خود که با روزه‌داری آشکار می‌شود آگاهی پیدا کند یا به عبارتی بیماری بدون علامت وی با روزه‌داری علامت‌دار شود و به پزشک مراجعه کند و از وضع سلامت خود مطلع شود.
افرادی که دچار یبوست هستند با انجام روزه‌داری این حالت تشدید می‌شود هرچند منعی برای روزه‌داری نیست ولی یبوست با نخوردن آب و غذا در طول چندین ساعت تشدید خواهد شد اما برای روزه‌دار بهتر است که زمان سحر از میوه‌های بیشتری استفاده کنند یا از غذاهایی که فیبر بیشتر دارند برای برطرف کردن یبوست استفاده کنند.
دلیل سردرد فرد روزه‌دار در طول روز
معمولا به علت کاهش قند خون و بی‌خوابی‌های شب و بهم خوردن سیکل بیولوژیک سردرد ایجاد می‌شود.
استفاده ازمواد غذایی خیلی شیرین منجر به کاهش قند خون القایی می‌شود زیرا شیرینی وقتی وارد بدن می‌شود انسولین خون را بالا برده و پس از چند ساعت قند را شدیدا کاهش می‌دهد که میتواند باعث ضعف عمومی کسالت و سردرد شود.
توصیه‌های پزشکی و غذایی در هنگام افطار و سحر
مواد غذایی که باید در موقع افطار مورد استفاده قرار گیرد نخستین مواد شیرینی‌جات نه شیرینی‌های مضر بلکه همان خرما و مواد غذایی قندی طبیعی است.
طرز درست کردن زولبیا و بامیه معمولا طوری است که از پراکسید بالایی برخوردار است و سرطان‌زا است و بهتر آن است که این نوع شیرینی از لیست افطار و مواد خوراکی حذف شود.
با توجه به عدم استفاده از نوشیدنی‌ها به ویژه آب در طول روز و تشنگی زیاد در پای سفره افطار استفاده از نوشابه و همینطور آب سرد میتواند به مخاط دستگاه گوارش آسیب بزند و نوشابه با توجه به گاز و دیگر مواد محرکی که در خود دارد میتواند به سلول‌های جدار معده آسیب جدی وارد کند.
سرعت خوردن باید کاهش پیدا کند به طوری که حداقل نیم ساعت صرف افطار طول بکشد و مصرف غذای سنگین چه در افطار و چه در سحر به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
مصرف نوشیدنی چای در افطار اشکالی ندارد اما در سحر نباید مصرف شود زیرا باعث افزایش ادرار و در نتیجه کاهش آب بدن و تشنگی روزه‌دار می‌شود.
مواد شیرین مثل خرما و… که در هنگام افطار مورد استفاده قرار میگیرد بر عکس در سحر نباید استفاده شود.
غذای سنگین در موقع سحر انسان را کسل میکند و منجر به تشنگی زیاد در طول روز خواهد شد و اینکه استفاده از غذای‌های پرنمک و شور در موقع سحر اصلا مناسب نیست.
در واقع همه انواع غذاها را می‌توان استفاده کرد اما باید به میزان قند، چربی، پروتئین آنها هم توجه کرد، حفظ موارد این چنینی باعث خواهد شد که تشنگی در طول روز کم شود و تحمل روزه‌داری برای افراد در روز آسان‌تر خواهد شد.
————————
گفتگو: عباس زمانیان
————————
۱۰۲/۱۰۵