یک کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی با بیان اینکه امروزه برخی بدآموزی‌ها در شبکههای وطنی ما کم از ماهواره ندارد، گفت: رسانه ما در برخی موارد ارزشها و هنجارهای زندگی بیگانه را به تصویر می‌کشد.
طبس نیوز: یک کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی با بیان اینکه امروزه برخی بدآموزی‌ها در شبکههای وطنی ما کم از ماهواره ندارد، گفت: رسانه ما در برخی موارد ارزشها و هنجارهای زندگی بیگانه را به تصویر می‌کشد.
به گزارش طبس نیوز به نقل ازخبرگزاری ایسنا، رسانهها بخش مهمی از زندگی روزمره کودکان را تشکیل می‌دهند و طبیعتاً برای بزرگ‌ترها نیز به همین‌گونه است اما در کنار آن، خیلی چیزهای دیگر نیز وجود دارد.
اگر کودکان در خانواده در مورد تصمیم‌گیری‌ها شریک شوند، اعتماد به نفس پیدا کرده و این حس را به‌دست می‌آورند که از طرف بزرگ‌تر جدی گرفته می‌شوند و این مساله، پایه مهمی برای تکامل و رشد شخصیت آنان است.
کودکانی که با اعتماد به نفس در این دنیا زندگی میکنند، کمتر تحت تاثیر رسانهها قرار میگیرند و خیلی راحت از راه به‌در نمی‌شوند، شخصیت‌های کارتونی و داستان‌ها و قصه‌های رسانهها، نقش قدرتمندی را در زندگی‌شان ایفا نمیکنند.
رواج انواع مد‌های غربی از آسیب‌های ماهواره
فرامرز سنگری آبیز کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی و مدرس دانشگاه گفت: ماهواره، رسانه‌ای است دیداری، شنیداری و برای دریافت پیام‌هایش نیازی به داشتن خواندن و نوشتن نیست و در نتیجه می‌تواند نقش یک آموزشگاه موثر را ایفا کند.
وی با اشاره به اینکه ماهواره همچون بسیاری از نوآوری‌ها می‌تواند چون یک تیغه دولبه‌ای باشد که هم جنبه مثبت و هم جنبه منفی دارد، گفت: برنامههای ماهوارهای مطابق با ارزشها وهنجارهای کشور تولیدکننده ساخته شده که در بحث تبادل فرهنگی برخی جنبه‌های منفی از آن گرفته می‌شود.
کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی مهمترین آسیب‌های ماهواره و جنبه‌های منفی را افزایش رفتارهای غیراخلاقی و جرائم خاص، ترویج ادیان الحادی، عادی‌سازی دوستی دو جنس، روابط فرا زناشویی در جامعه، ایجاد اختلالات جنسی و شخصیتی در جوانان بخصوص زن و شوهر جوان، خیانت، طلاق و جنایت و بلوغ زود‌رس عنوان کرد.
سنگری ادامه داد: یکی از مهمترین آسیب‌های ماهواره رواج انواع مد‌های غربی و پدیده‌های ضدفرهنگی است، بطوریکه زنان و دختران جوان، با دیدن فیلم‌ها و سریال‌های پخش شده از شبکههای ماهوارهای و بخصوص شبکههای فارسی زبان، با تقلید از نوع پوشش و آرایش بازیگران و هنرپیشگان این فیلم‌ها، سعی در هرچه شبیه‌تر کردن خود با این افراد دارند که رواج چنین پوشش‌هایی که این دسته از افراد در جامعه و در انظار عمومی به کار می‌برند، در دراز مدت سبب از بین رفتن کرامت و شرافت در میان افراد جامعه و برچیده‌شدن پرده‌های حیا در میان دختران و پسران می‌شود.
بیشترین مخاطبان شبکههای ماهوارهای چه گروههای از جامعه هستند
وی در پاسخ به این سوال که بیشترین مخاطبان شبکههای ماهوارهای چه گروههای از جامعه هستند، گفت:
مخاطبان شبکههای آسیبزای ماهوارهای را میتوان به شش دسته تقسیم کرد:
اولین دسته: در بین گروههای سنی جوانان و نوجوانان هستند بخصوص جوانان و نوجوانانی که با والدین‌شان شکاف نسلی دارند.
گروه دوم: از نظر تقیدات مذهبی در بین خانواده‌هایی که گرایشهای مذهبی کمرنگتری وجود دارد و در واقع ارزشها و هنجارهای ملی و مذهبی در وجودشان نهادینه نشده است.
گروه سوم: افراد با افکار به اصطلاح مدرن و امروزی که برخی از ارزشها و هنجارها را سنتی وقدیمی میدانند و معتقد به تغییر و به روز کردن آنها هستند.
گروه چهارم: افرادی که ارزشها و هنجارهای ملی و مذهبی را قبول ندارند و به دنبال ارزشها و هنجارهای جدید هستند.
گروه پنجم: افراد بی‌تفاوتی که به دنبال پرکردن اوقات فراغت هستند و از ماهواره و شبکههای دولتی استفاده میکنند.
گروه ششم: افرادی که از برنامههای صدا و سیما خسته شده و به دنبال تنوع هستند و در عین اعتقاد به ارزشها و هنجارها به مرور وابسته به شبکههای ماهواره می‌شوند.
برخی بدآموزی‌ها شبکههای وطنی کم از ماهواره ندارد
کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی درخصوص تاثیر شبکههای ماهوارهای بر سبک زندگی مردم، افزود: برخی بدآموزی‌ها درشبکه‌های وطنی ما کم از ماهواره ندارد، اگر از بین کشورهای پیشرفته سبک زندگی ژاپن و کره جنوبی در فیلم‌ها را مرور کنیم این کشورها و سایر کشورهای آسیای جنوب شرق در عین پیشرفت سبک زندگی خود را به معنای عام دارد در واقع در بحث تبادل فرهنگی جنبه‌های مثبت را گرفته و جنبه‌های منفی را به خودشان برگردانده‌اند که نمونه‌اش را میتوان در سبک معماری، پوشش، زبان و بسیاری از آداب و رسوم آنها دید.
سنگری ادامه داد: حال باید دید ایران ما که کشوری در حال توسعه است، روی کدام جنبه از فرهنگ کارکرده؟ پوشش محلی، معماری و یا زبان‌های بومی و محلی! معماری ما در حال ازبین رفتن است، روی سبک زندگی متولیان فرهنگ صحبت زیاد شده اما نتیجه و برایند کار را ارزیابی نکرده‌اند.
وی اظهار کرد: رسانه ما در برخی موارد ارزشها و هنجارهای زندگی بیگانه را به تصویر می‌کشد، ما صحبت از پوشش اسلامی می‌کنیم اما هر یک از ما که خواسته باشیم لباس مناسب برای همسر و یا دخترمان بخریم پیدا نمی‌کنیم، چراکه روی ذوق و سلیقه مردم کار نشده است.
کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی گفت: من فکر میکنم زمانی که فرهنگ ما چنین سرگذشت و تسهیل‌گری برای پذیرش سبک زندگی بیگانه داشته باشد و کار جدی که مقبول عامه مردم باشد انجام نداده باشد، به راحت تسلیم تبلیغات ماهوارهای می‌شود.
شبکههای ماهوارهای به دنبال استحاله فرهنگی نسل جوان هستند
سنگری با بیان اینکه شبکههای ماهوارهای آسیبزا در راستای خدمت به مردم راه اندازی نشدهاند بلکه به دنبال استحاله فرهنگی ما بخصوص نسل جوان ما هستند، افزود: با این استحاله اگر امروزه منافعشان تامین نشده به حاکم کردن ارزشها و هنجارهای خود در دراز مدت می‌توانند منافعشان را تامین کنند.
وی اظهار کرد: باتوجه به آمار بالای بازدیدکنندگان شبکههای ماهوارهای پیش‌بینی می‌شود شبکههای ماهواره جایگاه خود را درخانواده‌ها مستحکم‌تر کند و از بینندگان رسانه ما کاسته شود.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: لذا باید به دنبال فرهنگ‌سازی استفاده از ماهواره بود، چرا که با توجه به اعلام مسئولین نیروی انتظامی و دیگر دست اندرکاران رسانه، استفاده از ماهواره امروزه بخصوص در کلان شهرها جنبه عمومی پیدا کرده و زمانی که یک مسئله اجتماعی عمومی شد کمتر قدرتی می‌تواند با یک پدیده عمومی مقابله کند.
سنگری ادامه داد: به همین دلیل است که در نظامهای حقوقی معتبر جهان، مسائلی که عمده مردم بدان عمل میکنند را به عنوان جرم تعریف نمیکنند، چراکه میدانند که معنای این جرم انگاری، مجرم شمردن بیشتر مردم است که نمیتوان با آن برخورد کرد، لذا باید به دنبال راهکارهای بهتری درخصوص نحوه استفاده بود.
وی تنوع بخشیدن به برنامههای صدا و سیما متناسب با ذوق و سلیقه مردم با انجام نظرسنجی‌های معتبر، تقویت فرهنگ اصیل بصورت عملی و نشان دادن ارزش‌های بالای آن به سطوح پایین جامعه، فرهنگ‌سازی استفاده از شبکههای ماهوارهای و کارفرهنگی انجام دادن، ارتقای سطح آگاهی افراد و ترویج زندگی معنوی متناسب با نیاز جامعه، کم کردن شکاف نسلی بین والدین و فرزندان و ترویج الگوهای تربیتی و رفتاری صحیح اسلامی ایرانی در خانواده و جامعه را ازجمله پیشنهاداتش درخصوص گرایش کمتر مردم به استفاده از ماهوار عنوان کرد.
هدف اصلی رسانهها حاکم کردن فرهنگ خود بر مخاطبین است
حجت‌الاسلام محمد باقر باقری معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی نیز گفت: با توجه به نقشی که رسانه‌های جمعی در جهان ایفا میکنند که هدفشان اثرگذاری به منظور ترویج فرهنگ خود و حاکم کردن فرهنگشان بر مخاطبین است، به طور مستقیم نمی‌توانند بگویند قصد حاکم کردن فرهنگ خود را داریم و به طور غیر مستقیم اثر میگذارند.
وی، افزایش آگاهی کودکان و نوجوانان و پیشگیری از آثار سوء، افزایش یادگیری مهارت‌های فرزند پروری والدین، افزایش آرمان‌گرایی، اصلاح خلق و رفتار و مثبت اندیشی کودکان و نوجوانان، توجه دادن به حمایت مسئولین از کودکان و نوجوانان از جمله از آثار مثبت رسانه‌های عمومی عنوان کرد.
باقری با اشاره به اینکه قابلیتها و نفوذ گسترده رسانهها موجب می‌شود این ابزار بتواند همچون آیینه، نقش هریک از عوامل جامعه‌پذیری کودکان و نوجوانان را به خود بگیرد و کارکردهای مثبت یا منفی خانواده، مدرسه و همسالان را در زندگی کودکان و نوجوانان تقویت یا تضعیف کند، افزود: قابلیت تکرار الگوهای رفتار و ارزش‌های ارائه شده در این رسانهها، امکان یادگیری و نفوذ آنها را در کودکان و نوجوانان افزایش می‌دهد.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی درخصوص آثار منفی رسانه‌های عمومی نیز گفت: ماهواره با استفاده از روشهای هیجانی، دراماتیک و اقرارآمیز ناسالم در جذابیت برنامه‌هایش کودکان و نوجوانان را مجذوب خود می‌کند.
تولیدات ماهوارهای بدون توجه فرهنگ هر جامعه، کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد
باقری با بیان اینکه بین‌المللی شدن نفوذ این رسانهها، فرآیند جامعه‌پذیری مثبت کودکان و نوجوانان را به مخاطره می‌اندازد، گفت: در حالی که رکن اصلی جامعه‌پذیری، یادگیری و درونی ساختن فرهنگ، ارزش و الگوهای روندی پذیرفته شده در هر جامعه است، تولیدات رسانه‌های ماهوارهای بدون توجه فرهنگ، ارزشها و آداب و رسوم خاص هر جامعه،کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: در حالی که جامعه‌پذیری، فرآیندی تدریجی و به موازات افزایش سن است و کودک در درون خانواده به تدریج، ارزشها و الگوهای رفتار والدین را متناسب با وضعیت خانواده خود می‌آموزد و والدین به تدریج فرزندان خود را مربوط به سنین مختلف مانند روابط اجتماعی و جنسیت، رعایت قوانین و نهادهای اجتماعی آشنا میکنند، اما این رسانهها تمامی گروههای سنی و جنسی را بدون توجه به فاصله‌های سنی و طبقات مخاطب یک پیام و برنامه قرار می‌دهند که این امر، روند رشد تدریجی کودکان را دچار آشفتگی و جامعه پذیری آنان را دچار اختلال می‌کند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی افزود: با توجه به اینکه این رسانهها قدرتمندترین ابزار تاثیر‌گذاری در سطح بین‌المللی را به کار میگیرند و در راستای اهداف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی از این ابزار سود می‌جویند و این امر موجب می‌شود که برای تامین منافع خود، به تبلیغ وسیع دخانیات، خشونت، بی‌بندوباری جنسی و جنایات، به عنوان مهمترین جاذبه‌های رسانه‌ای به کار گرفته که این اقدام آثار مخربی بر روح و روان کودکان، نوجوانان و جامعه خواهد گذاشت.
باقری در خصوص مرزهای ارزشی بین والدین و فرزندان نیز یادآور شد: هرچند جوانان و نوجوانان تحت تاثیر فرهنگ وارداتی رسانه‌های بیگانه قرار گیرند، فاصله آنها با والدین بیشتر خواهد شد که خود همین ایجاد فاصله مضر است.
ورود ماهواره به خانه را میتوان به منزله ورود یک فرد نامحرم دانست
حجت‌الاسلام هادی شهاب کارشناس مذهبی نیز گفت: از تبعات حضور بدون کنترل و حتی با کنترل ماهواره، سست شدن بنیان خانواده است.
وی افزود: ورود ماهواره به خانه را میتوان به منزله ورود یک فرد نامحرم دانست که دوست ناباب برای فرزندان بوده و همچنین درصدد اختلاف‌افکنی بین زن و شوهر است.
عضوهیات علمی دانشگاه بیرجند اظهار کرد: والدین در کاستن اثرات مخرب تربیتی ناشی از ماهواره‌ها، اینترنت و… نقش بسیار مهمی را می‌توانند ایفا کنند.
شهاب تصریح کرد: آنچه در این زمینه به عنوان مهمترین اقدام والدین مطرح است، این است بوده همواره ارتباط خود را با فرزندان، به ویژه نوجوانان حفظ کنند.
وی با اشاره به اینکه شبکههای ماهواره با دخالت در سیستم تربیتی، نظام خانواده را بهم‌ریخته است، گفت: دشمن در این حوزه بسیار فعال بوده و هزینه می‌کند، اما متاسفانه برخی از خانواده‌ها خودشان مشوق این موضوع هستند و به راحتی و بدون هیچ کنترل و نظارتی، تجهیزات ماهواره و سایر امکانات آن را در اختیار فرزندانشان قرار می‌دهند.
شهاب، به هم ریختن نظام تربیتی و دخالت در آن، تغییر دادن موئلفه‌های سبک زندگی، تربیت نسلی بی‌بندوبار، ارتباطات عاطفی کاهش ارتباطات کلامی اعضای خانواده ایرانی را از جمله آسیب‌های ماهواره عنوان کرد.