مرگ غم انگیز ۸ کشته در معدن یال شمالی طبس، ماجرای شرایط کاری سخت معدنچیان را دوباره داغ کرده است. کارگری در معدن طبق نظرسنجی‌ها در صدر سخت‌ترین و زیان آور‌ترین شغلهای دنیا به شمار می‌آید.
طبس نیوز به نقل از روزنامه ابتکار: مرگ غم انگیز ۸ کشته در معدن یال شمالی طبس، ماجرای شرایط کاری سخت معدنچیان را دوباره داغ کرده است. کارگری در معدن طبق نظرسنجی‌ها در صدر سخت‌ترین و زیان آور‌ترین شغلهای دنیا به شمار می‌آید. با این حال این سختی و زیانباری کار در معدن الزاما در همه معادن ایران و جهان به معنای جبران سختی‌های کار توسط کارفرمایان در قالب حقوق و پاداش نیست و کارگران معدنچی در کشور از مصائب کاری و حقوق خود دل پری دارند.
فرقی نمی‌کند در کدام کشور زندگی کنی، هرکجا که باشی «کار در معدن» سخت‌ترین و زیان آور‌ترین شغل است. چه در شیلی چه در قلب اروپا و چه در طبس و کویر مرکزی ایران. همه جای دنیای کارگران معدنچی به عنوان قشر زحمت کش و سخت جان جامعه مورد توجه هستند و کمتر می‌توان تصور دقیقی از ابعاد سختی و زیانآوری شغلشان داشت. مگر اینکه رسانه‌ها خبر از وقوع حادثه‌ای در اعماق تونل یک معدن در شیلیف چین و یا ایران بدهند. معدنچی کارگری است با کلاهی ایمنی بر سر، رویی به رنگ خاک و زغال و دود و دستانی که هرروز پینه‌هایش بزرگ‌تر از قبل می‌شود.
کارگری در معدن طبق نظرسنجی‌ها در صدر سخت‌ترین و زیان آور‌ترین شغلهای دنیا به شمار می‌آید. شغلهای سخت و زیان اور هم طبق قانون کار در هرکشور، شرایط خاصی را شامل می‌شود تا به نوعی سختی‌های این شغل‌ها را جبران کند.
به گزارش مهر در قانون کار ایران و در تعریف شغلهای سخت و زیان آور آمده است: «کارهای سخت و زیان آور کارهایی است که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار غیر استاندارد بوده که در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالا‌تر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد می‌گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن می‌باشد.» و بعد این مشاغل را تعریف می‌کندکه در صدر آن‌ها کار در معدن را می‌شود دید: «کار در معادن اعم از تحت الارضی یا سطح الارضی که ایجاب می‌نماید کارگران در تونل‌ها و راهروهای سر پوشیده به استخراج بپردازند. کار استخراج شامل جدا کردن یا منفجر ساختن مواد از سطح کار، حمل مواد عملیات مربوط به انفجار، اداره تأسیسات آب و برق در داخل معدن و به طور کلی هر گونه مباشرت و نظارتی که ایجاب نماید کارگر در تونل‌ها، راهرو‌ها یا می‌له‌های معدن انجام وظیفه نماید، می‌باشد.» مطابق این قانون «بیمه شدگانی که حداقل ۲۰ سال سابقه کار متوالی یا ۲۵ سال سابقه کار متناوب و پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور را دارا باشند، بدون شرط سنی می‌توانند درخواست بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی نمایند.»
برخی از کارگران معدن در ایران، علاوه بر شرایط سخت کاری، باید شرایط ویژه حقوق و دستمزد را نیز به مصایب شغلی خود اضاف کنند. آن طور که دبیر خانه کارگر طبس به خبرگزاری کار ایران گفته، شرایط کارگران معدن در منطقه طبس اصلا خوب نیست. غلامرضا موسوی در این باره گفته است: «بعضی از معادن خصوصی زغال سنگ از جمله شرکت معدن جو و نگین که سوابق حوادث کاری متعددی نیز در کارنامه دارند، کارگران را در دو تا سه شیفت کاری به صورت مداوم در ۱۵روز بکار می‌گیرند. در حالی که کار در اعماق زمین به دیل آثار زیانباری که در درازمدت بر سلامتی کارگران می‌گذارد طبق ماده ۵۲قانون کار نباید در روز از ۶ساعت و در هفته از ۳۶ساعت تجاوز کند.» موسوی گفته است: «کارگران معادن طبس نه تنها از مزایای مشاغل سخت و زیان آور استفاده نمی‌کنند بلکه روزانه با بیش از ۱۵ساعت کار حتی حقوق و مزایای اضافه کاریشان نیز پرداخت نمی‌شود. این کارگران در طول ۱۵روز کار مداوم ۱۵ساعته، در سه شیفت کار می‌کنند و در زمان استراحتشان را در خارج از معدن داخل اتاقک‌های پیش ساخته فاقد امکانات رفاهی سپری می‌کنند.
وی با اعلام اینکه معدن‌داران دستمزد قانونی را به این کارگران نمی‌پردازند گفت: کارگری که ۱۵ساعت کار می‌کند حدود ۵۰۰هزار تومان حقوق می‌گیرد در حالی که این دستمزد برای این میزان کار سخت و زیان‌آور، عادلانه نیست. دبیر اجرایی خانه کارگر طبس با اعلام اینکه کارگران شاغل در معادن با قرارداد یک ماهه مشغول به کار می‌شوند گفت: در حال حاضر هیچ کارگر شاغل در معادن ذغال سنگ طبس به صورت دائم کار نمی‌کند و حداکثر مدتی که یک کارگر در یک معدن شاغل است ۶ماه است و همین امر باعث می‌شود تا کارگر نتواند مطالبات قانونی خود را از کارفرما بخواهد.
اما این شرایط ویژه، مختص کارگران معدن‌های طبس نیست. رئیس شورای اسلامی کار معدن منگنز ایران در قم نیز به خبرگزاری کار ایران می‌گوید کارگران این معدن از ضریب پایین حقوق ناراضی هستند: «ضریب حقوقی ۳۶۵کارگران این معدن با میانگین سوابق ۱۵سال کار، شاغل در یکی از بزرگ‌ترین معادن سنگ منگنز خاورمیانه، ۵۷/۳۴۵۲است که باید اصلاح شود. این کارگران که در شرایط سخت و دشواری در اعماق ۳۴۰متری زمین مشغول به کار هستند، به مرور دچار عوارض ناشی از کار دائم زیرزمینی همانند مشکلات تنفسی، دیسک کمر، افسرگی‌های روحی و… می‌شوند.»
مردادماه امسال نیز خبرگزاری مهر با انتشار گزارشی تصویری از کار در معدن زغالسگ طبس نوشت: «کارگران معدن زغال سنگ طبس در عمق ۳۰۰ متری زمین و در دو شیفت کاری ۶ ساعته در روز کار می‌کنند، این کارگران با قرارداد پیمانکاری، ماهیانه ۴۰۰ هزار تومان که حداقل حقوق تامین اجتماعی است، را دریافت می‌کنند. کار کردن در معادن زغال سنگ به دلیل خطر ریزش معدن و وجود انواع گاز‌ها کشنده و گرد زغال و خاک معلق در فضای معدن خطرات بسیار زیادی را برای سلامتی کارگران در پی دارد.»